پارچه چارموز چیست: خواص، نحوه ساخت و محل تولید

پارچه چارموز (Charmeuse Fabric) چه نوع پارچه ای است؟

چارموز نوعی پارچه لوکس است که در قسمت جلویی به صورت درخشان و در جانب عقبش به حالت تیره به نظر می رسد. این نوع از پارچه معمولا به وسیله ابریشم تولید می گردد، اما سازندگان منسوج برای تولید چارموز از پلی استر و ریون نیز استفاده می کنند.
واژه چارموز از یک کلمه فرانسوی به معنای زن جذاب گرفته شده است، بنابراین می توان گفت که ظرافت این پارچه آن را برای دوخت لباس های بلند زنانه و پوشاک مهمانی های شبانه ایده آل کرده است. با این حال با گذشت سال ها، چارموز بیش از آنکه برای تولید لباس به کار برده شود در وسایل مربوط به رختخواب کاربرد داشته است.
چارموز در میان انواع متنوع منسوجات ابریشمی موجود در بازار، وزن نسبتا سنگینی دارد که آن را نسبت به دیگر انواع ابریشم به عایق مناسب تری تبدیل می نماید. تولید کنندگان پارچه معمولا از momme به عنوان واحد اندازه گیری برای تراکم نخ ابریشم استفاده می کنند. پارچه چارموز دارای momme بین 12 تا 30 است.

تاریخچه پارچه چارموز

چارموز به عنوان یک پارچه ابریشمی، تاریخچه اش به چین باستان باز می گردد. تحقیقات باستان شناسی کشف کرده اند که سابقه پوشاک ابریشمی به 3630 سال پیش از میلاد مربوط می شود، اما هنر تولید ابریشم در آن زمان خیلی ماهرانه نبوده است و پوشاک ابریشمی اولیه ساخت چین نسبتا ابتدایی بوده اند.
تولید پارچه های مشابه چارموز در طول تاریخ پرورش کرم ابریشم در چین خیلی مشخص نیست، اما پارچه های ابریشم چینی در گذشت سال ها از نظر زیبایی و تناسب پیشرفت قابل توجهی کرده اند. وقتی دوران پادشاهی در چین رواج داشت، شهروندان معمولی اجازه پوشیدن ابریشم را نداشتند و برخی منابع نشان می دهند که پارچه چینی مشابه با چارموز به دلیل زیبایی و منحصر به فرد بودنش توانسته بود تا لقب “پارچه امپراطوری” را به خودش اختصاص دهد.
از یک جایی به بعد، بازرگانان چینی به فروش پارچه های مشابه چارموز به غرب اقدام نمودند و تولید کنندگان منسوجات غربی از نخ چینی برای تولید پارچه جدید استفاده کردند. ریشه دقیق تولید چارموز در طول تاریخ هنوز به صورت یک راز باقی مانده است اما با توجه به نامش می توان اینگونه عنوان کرد که این پارچه در میان خیاطان و سازندگان لباس فرانسوی محبوبیت بیشتری داشته است.
در سراسر دوران قرون وسطی و رنسانس، ابریشم به عنوان لوکس ترین و فاخرترین پارچه در اروپا باقی مانده است که از بین همه پارچه های ابریشمی در دسترس برای طبقه مرفه اروپایی، چارموز به دلیل درخشش ساتن و درخشندگی خیره کننده از ارزش بیشتری برخوردار بوده است. چارموز در غرب در سراسر دوره روشنگری (Enlightenment period) ارزشمند محسوب می شده، و شواهد تاریخی نشان می دهد که زنان از این پارچه جهت جشن گرفتن موفقیت جنبش حق رأی زنان (women’s suffrage movement) در ایالات متحده استفاده کرده اند.

پارچه چارموز امروزی

چارموز ابریشمی به عنوان یک ماده نسبتا محبوب برای تولید لباس های لوکس و وسایل مربوط به رختخواب هنوز کاربرد دارد. با این حال در طول قرن بیستم میلادی، شرکت های آمریکایی به توسعه انواع مختلفی از پارچه های مصنوعی اقدام کردند و یکی از اهداف روشن این نوآوری بی نظیر در زمینه منسوجات، جایگزینی ابریشم بود که برای تولید هزینه زیادی را طلب می کند.
متأسفانه پلی استر و ریون (که شرکت ها به خصوص به عنوان جایگزین ابریشم به عرضه آنها در بازار می پرداختند)، مطابق انتظار سازندگانشان نبودند. لمس ابریشم، کیفیت جذابی برای پوست ایجاد می کند؛ اما همچنین چیزی در منسوجات مصنوعی محقق نمی شود.
ریون و پلی استر به اندازه ابریشم خالص، نرم و لطیف نیستند، و حتی بافت های ساتن مصنوعی به کیفیت درخشندگی نزدیک به چارموز ابریشمی خالص هم نمی رسند. در نتیجه ابریشم به عنوان الیاف اصلی برای تولید چارموز باقی مانده است. این پارچه در بخش های خاصی از محبوبیت برخوردار است. ابریشم تنها بخش کوچکی از اقتصاد جهانی منسوجات را شامل می شود و چارموز فقط یکی از انواع بسیار زیاد ابریشم است.

پارچه چارموز چگونه تولید می شود؟

فرآیند تولید چارموز با برداشت الیاف ابریشمی آغاز می گردد. تولید کنندگان این الیاف را از پیله های کرم ابریشم که دوره زندگی خودشان را بر روی درختان توت می گذرانند، استخراج می نمایند. از آنجاییکه کرم های ابریشم نوعی آفت هستند، لذا استفاده از آفت کش ها در طول تولید ابریشم کاری عاقلانه نیست و درختان توت به کودهای شیمیایی پاسخی نمی دهند.
برای باز کردن پیله های کرم ابریشم، ابتدا محفظه های در حال تغییر شکل پروانه جوشانده می شوند، سپس از برس هایی برای یافتن تار شل آنها استفاده می گردد. این تارهای شل از روی حلقه های کوچک فلزی عبور داده می شوند و به ماسوره ها متصل می گردند. در ادامه تارهای شل بافت الیاف ابریشم جهت تولید رشته های پیوسته بر روی هم پیچانده می شوند که در ادامه برای ساخت نخ نیز این پیچش ادامه پیدا می کند.
وقتی تولید کنندگان ابریشم، پیله های کرم ابریشم را برداشت نمودند و آنها را به نخ تبدیل کردند، قادر به استفاده از این نخ برای تولید چارموز ابریشمی خواهند بود. چارموز نوعی بافت ساتن است، یعنی از چهار یا تعداد بیشتری نخ تار شناور بر روی نخ پود بالایی تشکیل شده است. به دلیل این بافت متمایز، پارچه ساتن همانند دیگر انواع منسوجات نمی تواند نور پخش کند؛ لذا یک طرف آن نسبت به دیگر سمتش از ظاهر درخشان تری برخوردار است.
در بیشتر حالت ها، تولید کنندگان منسوج از ماشین آلات صنعتی جهت بافت پارچه چارموز استفاده می کنند؛ اما هنوز هم امکان تولید این پارچه با دست وجود دارد. از آنجاییکه بافت ساتن از نظر پیچیدگی همانند بافت جناغی یا ساده است، لذا دستگاه های بافندگی مکانیزه حاوی تکنولوژی بالا برای بافت چارموز نیاز نیستند.
فرآیند بافت چارموز مصنوعی نیز به همین صورت است، اما شرایط تأسیسات تولید ابریشم در آن متفاوت است. مثلا الیاف مصنوعی همچون پلی استر در کارخانه ها با استفاده از ظرف های (خم ها) شیمیایی سوزآور تولید می گردند. در برخی از موارد، تولید کنندگان منسوجات مصنوعی شاید این مواد شیمیایی را دوباره مورد استفاده قرار دهند، اما معمولا آنها دور انداخته می شوند.

پارچه چارموز چه کاربردی دارد؟

چارموز همچنان یک پارچه محبوب برای تولید لباس های ظریف و جذاب زنانه به حساب می آید. لباس های مهمانی شبانه و شکل هایی از اینگونه پوشاک در صورتیکه از طریق چارموز ساخته شوند، بیشترین ظرافت را خواهند داشت. از آنجاییکه این پارچه کمی نسبت به دیگر انواع ابریشم سنگین تر است، لذا پوشاک تولید شده با چارموز برای هر رویداد رسمی در هر موقعیتی از سال مناسب خواهند بود. چارمور یک ماده ایده آل برای تولید زیرپوش های بلند، لباس خانه و انواع لباس های زیر زنانه محسوب می شود.
در حوزه لباس مردانه، طراحان مد گاهی اوقات از چارموز برای ساخت کراوات و دستمال گردن استفاده می کنند. پیدا کردن چارموز در آستر کاپشن های ورزشی مردانه نیز رایج است، و طراحان بعضی وقت ها از چارموز جهت تولید باکسرهای مردانه و دیگر شکل های لباس زیر مردان استفاده می نمایند.
چارموز به عنوان ماده تولید وسایل رختخواب لوکس نیز به شدت محبوب گردیده است. وقتی برای تولید بالش ها و ملافه ها از چارموز استفاده شود، نرمی و درخشندگی با هم ترکیب می شوند که این خود باعث می گردد تا پارچه توأمان راحت و دارای ظاهری زیبا به نظر برسد. به ندرت طراحان از چارموز به عنوان ماده ای برای تولید روکش مبلمان یا تزئینات پرده استفاده می کنند.

پارچه چارموز در چه مناطقی از جهان تولید می گردد؟

چین بزرگترین تولید کننده ابریشم در جهان است. این کشور آسیایی به عنوان سازنده اصلی و تولید کننده برتر منسوجات مصنوعی نیز شناخته می شود. بنابراین بیشترین پارچه چارموز جهان در چین تولید می گردد.

هزینه پارچه چارموز به چه صورت است؟

در میان انواع پارچه های ابریشمی موجود در بازار، چارموز یکی از متراکم ترین الیاف است؛ بنابراین نسبت به چیفون و دیگر پارچه های ابریشمی سبک وزن از قیمت بیشتری برخوردار است. ابریشم در حال حاضر یکی از گران ترین پارچه هاست و فناوری های مدرن فقط می توانند کارآیی کشت ابریشم را تا درجه مشخصی بهبود بخشند.

چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه چارموز وجود دارد؟

هر چند که انواع پارچه چارموز همانند یکدیگر از نظر ظاهری به نظر می رسند، اما چند نوع مختلف از این منسوج وجود دارد که بایستی نسبت به آنها مطلع بود:

1- چارموز استاندارد (Standard charmeuse)

هر نوع از پارچه ابریشمی ساتن با وزن momme بین 12 و 30 که طرف جلویی درخشان و سمت عقبی غیر شفاف داشته باشد، به عنوان چارموز در نظر گرفته می شود. هر چند که بعضی از پارچه های حاوی الیاف مصنوعی، ویژگی های نزدیک به چارموز را دارند، اما هیچگونه پارچه مصنوعی نمی تواند ویژگی های منحصر به فرد منسوجات ابریشمی را به طور کامل ایجاد نماید.

2- چارموز کششی (Stretch charmeuse)

چارموز کششی از هر جهت مشابه چارموز استاندارد است، اما این پارچه حاوی بالای 5 درصد الاستین است؛ بنابراین این پارچه از درجه اندکی خاصیت کششی برخوردار است که راحتی بیشتری را فراهم می کند.

3- چارموز ماسه شویی (Sand-washed charmeuse)

تولید کنندگان منسوج این نوع از چارموز را در معرض فرآیند پس از تولید قرار می دهند تا درخشندگی جانب درخشان آن کمی کاهش پیدا کند. پارچه حاصل حاوی درخشندگی ماهرانه ای است، هر چند که نسبت به چارموز معمولی بیشتر نرم خواهد بود.

4- چارموز مصنوعی (Synthetic charmeuse)

تولید کنندگان منسوج، نوعی از پارچه های مصنوعی که ویژگی های مثبت چارموز ابریشمی را داراست، توسعه داده اند. هر چند که ایجاد بافت الیاف مصنوعی همانند الگوی ساتن در چارموز واقعی امکان پذیر است، اما پلی استر، ریون و دیگر پارچه های مصنوعی از نرمی و شفافیت چارموز ابریشمی بی بهره هستند.

پارچه چارموز چه تأثیری بر روی محیط زیست دارد؟

عمده پارچه چارموز هنوز هم از طریق ابریشم تولید می گردد و این پارچه بر روی محیط زیست تأثیر منفی ندارد. در فرآیند تولید ابریشم، احتمال بهره کشی از کارگران وجود دارد که به دلیل فقر به طور غیر مستقیم به اکوسیستم های محلی آسیب وارد می کند. با این حال خود تولید ابریشم ذاتا پایدار است، چون مواد شیمیایی کشاورزی در تولید آن مشارکتی ندارند و برای زمین نیز مشکلی به وجود نمی آورد.
با این وجود، چارموز تولید شده به وسیله الیاف مصنوعی، تأثیر منفی قابل توجهی بر روی محیط زیست ایجاد می کند. مثلا مواد شیمیایی استفاده شده برای تولید ریون (جایگزین متداول ابریشم) در انتهای فرآیند تولید به هیدروسفر وارد می گردند. فرآیند تولید پلی استر کمی برای محیط زیست مضر است، اما هم پلی استر و هم ریون در آلودگی میکرو الیاف نقش دارند. همچنین الیاف مصنوعی، زیست تجزیه پذیر نیستند.
بازیافت کردن الیاف مصنوعی، تأثیر زیست محیطی آنها را کاهش می دهد، اما این الیاف هنوز هم زیست تجزیه ناپذیر و آلوده کننده آب محسوب می شوند. بنابراین بهتر است از چارموز ابریشمی که به عنوان خالص مورد تأیید قرار می گیرد، استفاده شود.

گواهینامه های موجود برای پارچه چارموز

گواهینامه مشخصی برای پارچه چارموز وجود ندارد، اما سازمان Silk Mark به تأیید منسوجات ابریشمی می پردازد. این تأیید کننده هندی اطمینان حاصل می کند که پارچه از طریق ابریشم خالص تولید شده است و الیاف مصنوعی در آن مشارکتی نداشته اند.
پارچه چارموز شاید واجد شرایط دریافت گواهینامه استاندارد جهانی منسوجات ارگانیک (GOTS) نیز باشد. این تأیید کننده مشهور پارچه می تواند گواهینامه هایی برای کاشت ابریشم به صورت ارگانیک صادر نماید و برخی از الیاف مصنوعی بازیافتی را نیز تأیید کند. استاندارد جهانی بازیافت (GRS) یک نوع سازمان دیگر است که به پارچه های مصنوعی بازیافتی گواهینامه می دهد.
این پارچه ها حتی اگر واجد شرایط دریافت گواهینامه های GOTS یا GRS نباشند، باز هم مواد چارموز مصنوعی مثل پلی استر و ریون شاید بتوانند گواهینامه سازمان بین المللی استاندارد (ISO) را به دست آورند. این سازمان اطمینان می دهد که مواد مصنوعی، کیفیت اولیه و استانداردهای ایمنی را رعایت می کنند.