زمینه های کاری پارچه های بی بافت
Nonwoven Fabrics
کاربرد پارچه های بی بافت
صنعت بی بافت، مجموعه هایی از الیاف مهندسی شده و همه کاره را برای کاربردهای مختلف تولید و تبدیل می کند، و به صورت مستمر به خلق محصولات نوآورانه برای زمینه های جدید مشغول است. دسته بندی این پارچه ها براساس فناوری های به کار رفته می تواند تا اندازه ای چالش برانگیز باشد؛ چرا که ترکیبات متعددی از مواد اولیه، ساختارهای شبکه ای، پیوندهای شبکه ای و روش های پسا فرآوری منجر به تولید محصولات بی بافت برای استفاده در طیف وسیعی از زمینه های کاربردی می شوند. این درجات آزادی کلید ارائه منسوجات بی بافت با ویژگی های منحصر به فرد متناسب با حوزه های عملکردی بی شمار هستند.
حوزه های استفاده از منسوجات بی بافت را می توان به چندین بخش تقسیم کرد، هر چند که استفاده از منسوجات تنها به این حوزه ها محدود نمی شود. بخش های بهداشتی، تولید دستمال مرطوب، تولید پوشاک، بخش های پزشکی، مراقبت های بهداشتی، مراقبت های شخصی، خودرو، وسایل الکترونیکی، ساخت فیلترها، کشاورزی، باغداری، ساخت مبلمان، ساخت و ساز و بسته بندی از جمله این بخش ها به حساب می آیند. ذکر این نکته نیز الزامی است که با به کارگیری فناوری های مختلف می توان برای هر حوزه کاربردی یک محصول واحد تولید کرد.
کاربردهای مختلف پارچه های بی بافت
نمونه هایی از کاربردهای اصلی این پارچه ها در حوزه های مختلف در جدول زیر آورده شده است:
کاربردها |
نمونه هایی از موارد مورد استفاده |
فن آوری به کار گرفته شده |
محصولات بهداشتی جاذب (AHP) |
پوشک بچه، محصولات بهداشتی زنانه و محصولات بی اختیاری بزرگسالان | ایرلاید (Air-laid)، بی بافت کاردی (carded nonwovens)، اسپان ملت (SMS، اسپان باند) |
کشاورزی و باغداری |
روکش محصولات زراعی، پتوهای حفاظت از بذر گیاهان، پارچه های کنترل علف های هرز، سایبان گلخانه ها، کیسه های کنترل ریشه گیاهان، گلدان های گیاهی قابل تجزیه، کفپوش های مویرگی، پارچه های محوطه سازی | منگنه سوزنی (Needle punched)، اسپان باند |
خودرو |
پوشش سقف داخلی خودرو، عایق داشبورد، پوشش ها و کفپوش خودرو، صندلی، تزئینات داخلی، فیلترهای هوای کابین، ایربگ، محفظه چرخ، عایق کاپوت، فیلترها، استر کاپوت اتومبیل، سپر حرارتی، صندوق عقب، آستر روکش صندوق عقب، کفپوش صندوق عقب، پوشش، موکت صندوق عقب | منگنه سوزنی، اسپان لاس (spunlace)، پیوند حرارتی (thermally bonded)، اسپان باند |
ساختمان |
عایق (حرارتی و صوتی)، پتو، سقف سازی، روکش سقف های صوتی، مانع نفوذ هوا، مانع بخار، لایه های کفپوش ها، روکش لایه گچی، لفافه لوله ها، لایه های قالب بتن ها، پایه ها و تثبیت کننده های زمین، زهکش های عمودی | دری لاید (Dry-laid)، منگنه سوزنی، اسپان لاس، پیوند حرارتی، اسپان ملت |
ژئوتکستایل |
ساخت جاده و راه آهن، ساخت سد، پوشش کانال آب و حوضچه، کارهای هیدرولیکی، خطوط فاضلاب، تثبیت و تقویت خاک، جداسازی خاک، دفن زهکشی ها، تصفیه، رسوبگذاری و کنترل فرسایش، کنترل علف های هرز، موانع ریشه های درختان، سطوح ورزشی، پوشش آسفالت، پایه اشباع، آستر کانال های زهکشی | دری لاید، منگنه سوزنی، اسپان لاید (spun-laid) |
فیلتراسیون (تصفیه) |
هوای موتور اتومبیل، روغن، سوخت خودرو، هوای کابین اتومبیل، HVAC – کاربردهای صنعتی، گرمایش، تهویه و تهویه مطبوع، محصولات مصرفی صنعتی، اتاق های تمیز، غذا و نوشیدنی، دارویی / پزشکی، آب، خون، هیدرولیک، ضد میکروبی، بیودارو، گرد و غبار، بو | ایرلاید (Air-laid)، الکترواسپان (electrospun)، ملت بلون (meltblown)، منگنه سوزنی، اسپان باند، اسپان لاس، پیوند حرارتی، ویت لاید (wet-laid) |
خانگی |
پاک کننده ها، ملافه و روبالشی، پرده / پرده توری، فرش / پشتی فرش، مواد پوششی و تفکیکی، کیسه های مواد شوینده، نرم کننده پارچه، کفپوش، مبلمان یا اثاثیه منزل، چوب گردگیری، ملحفه رومیزی، کیسه های چای و قهوه، کیسه های جاروبرقی، دیوارپوش، دستمال مرطوب | منگنه سوزنی، اسپان باند، ویت لاید |
پزشکی |
کلاه یک بار مصرف، روپوش، ماسک، لباس ضد عفونی اتاق عمل، روکش کفش، پرده، لفافه و بسته بندی، اسفنج، پانسمان و دستمال مرطوب، ملافه، گان کنترل آلودگی، روپوش معاینه، کت های آزمایشگاهی، روپوش های ایزوله، تزریق زیر جلدی دارو، کفن، زیرانداز، بسته های اتاق عمل، بسته های حرارتی، استر کیسه های استومی، نوار چسب های ثابت کننده، تشک های اتاقک نگهداری نوزادان نارس، پوشش های گندزدایی، مراقبت از زخم، بسته های سرما / گرما، تحویل دارو | دری لاید، اسپان لاس، ملت بلون، اسپان باند |
مراقبت های شخصی دستمال مرطوب |
دستمال مرطوب کودک، دستمال مرطوب صورت، دستمال مرطوب تمیز کننده، دستمال مرطوب سر و بدن، دستمال مرطوب توالت، دستمال مرطوب بهداشتی شخصی، دستمال های بهداشتی زنانه، دستمال مرطوب ضد باکتری، دستمال مرطوب دارویی | ایرلاید، اسپان لاس، ویت لاید |
کاربرد پارچه های بی بافت در پوشاک و مد
پارچه های بافته شده و بافتنی به صورت گسترده ای در پوشاک و مد مورد استفاده قرار می گیرند. پارچه های بی بافت بیشتر در بخش یک بار مصرف به کا برده می شوند و بیشتر به عنوان جزئی از اقلام بادوام استفاده می شوند که از جمله آنها می توان به استر، لباس های محافظ، استر کفش و چرم مصنوعی اشاره کرد. اگر بخواهیم گریزی به تاریخچه لباس های یکبار مصرف بزنیم، باید بگوییم شرکت اسکات پیپر (Scott Paper) برای اولین بار در سال 1966 لباس های کاغذی را معرفی کرد و در کمتر از یک سال توانست بیش از نیم میلیون عدد از آنها را بفروشد. در واقع این لباس ها بخشی از یک کارزار تبلیغاتی محسوب می شدند و با نخ محکم شده بودند. بعد از آن بود که شرکت های دیگری نیز چنین محصولات کاغذی مثل لباس شب، روپوش لباس عروسی، روپوش های ضد آب، بیکینی و لباس های یک دست کاغذی را به بازار عرضه کردند. برخی از نمونه های موفق تجاری در اینجا ذکر شده اند.
پارچه های Miratec که توسط شرکت Polymer Group International تولید شده اند، پارچه هایی با بافت هیدروتانگل (hydroentangle) هستند که در تولید لباس های بادوام مورد استفاده قرار می گیرند. شرکت دوپونت (DuPont) پارچه الیفن اسپان باند به نام TyvekR را تولید کرده که یک لباس محافظتی سبک است و توانسته موفقیت تجاری زیادی کسب کند. هر چند کاپشن های مبتنی بر TyvekR نیز به بازار عرضه شده اند، اما زیاد مورد توجه قرار نگرفته اند. مثال جالب دیگری در این زمینه پارچه بی بافت EvolonR است که توسط شرکت Freudenberg به بازار عرضه شده است. پارچه EvolonR از الیاف دو جزئی تقسیم پذیر تشکیل شده که در خلال عملیات hydroentanglement شکافته می شوند؛ در نتیجه یک پارچه میکروفیلامنتی تشکیل می شود که ادعا می گردد همانند یک پارچه سنتی قابل فرآوری است. یک نمونه جالب دیگر در این زمینه پارچه Spray-onc است که به وسیله شرکت Fabrican به بازار عرضه گردیده است؛ در ساخت این پارچه نوعی سوسپانسیون مایع به کار می رود که با استفاده از یک تفنگ افشانه ای یا محفظه آئروسل پاشیده می شود که منجر به تولید سریع پارچه های بی بافت می گردد.
اگر چه منسوجات بی بافت تا حدی توانسته اند در موارد محدود در حوزه پوشاک به موفقیت تجاری دست یابند، اما بیشتر آنها پاسخگوی ویژگی های مورد نیاز اقلام با دوام هستند. مواردی مثل افتادگی پارچه، لمس آن، خاصیت بازیابی کشسان و مقاومت در برابر سایش جزء ویژگی های بسیار مهمی هستند که منسوجات بی بافت با دارا بودن آنها می توانند به حوزه اصلی تولید پوشاک بپیوندند. فناوری های تولید منسوجات بی بافت پیشرفت چشمگیری کرده اند و پارچه هایی با خواص مناسب برای استفاده در تولید پوشاک در حال تولید هستند. به عنوان مثال پارچه های هیدروتانگل نسبت به سایر پارچه های بی بافت از خاصیت افتادگی بهتری برخوردار هستند، زیرا مکانیسم های گره خوردگی و به هم تابیدگی در حین عملیات هیدروتانگلینگ (hydroentangling) ظاهراً شبیه پیچ و تاب نخ هاست. علاوه بر این، استفاده از روش های پسافرآوری به ویژه روش های رنگرزی، پرداخت کاری و پیوندی، کلید توسعه منسوجات بی بافت برای استفاده از آنها در لباس های بادوام هستند.
کاربرد پارچه های بی بافت در منسوجات فنی
استفاده از پارچه های بی بافت در منسوجات فنی چیز جدیدی نیست. امروزه پارچه های بی بافت به طور گسترده ای در بسیاری از بخش های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند و نقش مهمی در کاربرد آنها در منسوجات فنی در سراسر جهان دارند.
از مزایای منسوجات بی بافت برای کاربردهای فنی می توان به مقاومت پارچه های بی بافت در برابر پارگی، خاک، مواد شیمیایی، سوراخ شدن، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، کپک، پوسیدگی، شرایط انجماد / ذوب، استحکام عالی، قابلیت تنفس و ویژگی های حفاظتی اشاره کرد؛ ضمناً جذابیت الیاف این پارچه ها و شکل ظاهری ساختارشان که با هزینه نسبتاً کمی می توان آنها را در کشش های سطحی مختلفی تولید کرد، آنها را به کاندیدایی مناسب برای کاربردهای فنی تبدیل می کند.
از پارچه های بی بافت به طور گسترده ای برای تولید منسوجات فنی در بخش های زیر استفاده می شود:
- Agrotech: کشاورزی، کشت آبی، باغداری و جنگلداری.
- Buildtech: ساختمان و ساخت و ساز.
- Clothtech: اجزای فنی کفش و لباس.
- Geotech: ژئوتکستایل و مهندسی عمران.
- Hometech: اجزای فنی مبلمان، منسوجات خانگی و کفپوش.
- Indutech: تصفیه، انتقال، تمیزکاری و سایر مصارف صنعتی.
- Medtech: بهداشت و پزشکی.
- Mobiltech: اتومبیل، حمل و نقل، راه آهن و هوافضا.
- Oekotech: حفاظت از محیط زیست.
- Packtech: بسته بندی.
- Protech: حفاظت شخصی و متعلقات.
- Sporttech: ورزش و سرگرمی.