گلدوزی

گلدوزی، هنر استفاده از نخ برای دوخت تزئینی بر روی پارچه است که می‌توان با استفاده از آن به طراحی نماد، نقش، شکل و یا هر چیز دیگری اقدام کرد. یک طرح خوب در این هنر از چارچوب مشخصی از کوک‌های شکل‌گرفته در قسمت بیرونی و زیرین پارچه ایجاد شده است. طراح باید توالی دوخت را فقط با چند کوک از یک ناحیه به ناحیه دیگر انجام دهد، بنابراین نخ تزئینی کمتری استفاده خواهد شد. نکته و مزیت بسیار مهم در این نوع هنر استفاده از پارچه متناسب با نخ است.

گلدوزی و هنر نخ

گلدوزی را می‌توان نوعی هنر نخ دانست که بر روی پارچه تزیینی انجام می‌شود و می توان با استفاده از نخ بر روی پارچه حروف، شکل، نماد یا هر چیز دیگری را به شکل دستی و یا به کمک ماشین‌آلات مخصوص ایجاد کرد. ماشین‌های مخصوص گلدوزی برای طراحی‌های خلاقانه بر روی تکه‌های پارچه کاربرد دارند و زمانی که نیاز به تولید انبوه است، معمولا از این ماشین‌ها استفاده می‌شود. به‌صورت معمول از هنر گلدوزی برای تزئین لباس و انواع پوشاک استفاده می‌شود، اما در حال حاضر با پیشرفت تکنولوژی می‌توان بر روی رول‌های بزرگ پارچه نیز طراحی‌های گلدوزی را انجام داد.

دستیابی به کیفیت خوب گلدوزی از طریق ماشین گلدوزی به مهارت در تکنیک‌های حلقه زدن، تغییر سوزن‌ها، نخ‌کشی ماشین، کشش ماشین و قرقره و همچنین نگهداری روزمره بستگی دارد.

انواع اصلی دوخت‌های گلدوزی

1- دوخت دانه‌ای برای ایجاد سه کوک از عقب کاربرد دارد و چهارمین کوک بین دو نقطه اعمال می‌گردد. این دوخت در ابتدا برای زمینه کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، چون نیاز به دیجیتالی‌شدن مکرر باعث حذف طرح کوک کوچک تک‌لایه‌ها می‌شود. دوخت دانه‌ای از نظر ظاهری کوک ضخیم‌تری را نسبت به کوک کوچک فراهم می‌کند و به کوک‌های کمتری نسبت به کوک ساتین نیازمند است. دوخت دانه‌ای بیشتر به‌عنوان کوک کوچک و ریز شناخته می‌شود.

2- دوخت حصیری/ دوخت پرشده یک سری از کوک‌های ریز است که معمولا جهت پوشاندن سطح بزرگی که ظاهر تخت (مانند مو و آب) دارد، اما در قسمت بالایی به کوک نیازی ندارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از دوخت به شکل‌های مختلفی مثل تغییر زاویه دوخت یا توالی تکرار کوک‌ها و تغییر طول می‌تواند ایجاد گردد. استفاده از دوخت حصیری می‌تواند ابعاد بیش‌تری از سطح را پوشش دهد.

* 1 اینچ مربع از دوخت‌های حصیری در تراکم معمولی به کوک ۶ میلی متری یا ۱۰۰۰ کوک نیاز دارند. این کوک برای پر کردن اصولی جهت پوشش یک سطح بدون کوک در قسمت فوقانی کاربرد دارد.

* 1 اینچ مربع از دوخت‌های حصیری در تراکم معمولی به کوک 4 میلی متری یا ۱۵۰۰ کوک نیاز دارند. این کوک برای پر کردن اصولی جهت پوشش یک سطح که به علامت‌گذاری یا کوک در قسمت فوقانی نیاز دارد، کاربرد دارد.

3- دوخت کوچک و پی‌در‌پی زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که نیاز است بین دو نقطه، یک کوک گذاشته شود. معمولا از این نوع دوخت در کوک‌های حصیری و در دوخت‌هایی که به لایه زیرین نیاز است، استفاده می‌شود. دوخت پی‌درپی برای ترسیم جزییات دقیق و زیر لایه‌ها بسیار کاربرد دارد. پارچه‌هایی که عرض کم‌تر از ۱ میلی‌متر دارند، معمولا با استفاده از این نوع دوخت تهیه می‌شوند.

4- دوخت ساتین/ دوخت ستونی/ دوخت فنجانی/ گلدوزی سوئیسی توسط کوک‌های مرتب‌شده در هر زاویه و با تغییر دادن طول‌های کوک شکل می‌گیرد. دوخت ساتین معمولا با طول 5/1 میلی‌متری تا ۱۲ میلی‌متری سر و کار دارد، با این حال هر چه کوک ساتین عریض‌تر باشد، آنها تغییرپذیرتر هستند. این دوخت باعث سایش و دندانه‌ای شدن پارچه می‌شود، بنابراین استفاده از آن برای پوشاک کودکان توصیه نمی‌شود. همچنین برای طرح‌هایی حاوی حروف و نقش مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما برای حروف‌گذاری، عرض کوک و تراکم کوک جهت حفظ کیفیت از اهمیت زیادی برخوردار است. گوشه‌ها باید تیز باشند و حالت موجی نباید به‌صورت برآمده ایجاد شود. کوک‌های کوتاه جهت کاهش گوشه‌های برآمده می‌توانند به‌صورت دیجیتالی آماده شوند.

5- دوخت‌های زیرلایه‌ای به‌عنوان پایه‌ای برای طراحی قبل از کوک‌های طراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این دوخت‌های کوچک، دوخت‌های پرشونده‌ای هستند که تراکم بسیار کمی دارند، به همین دلیل در جهت مخالف با دوخت‌های نهایی قرار می‌گیرند. دوخت‌های زیرلایه‌ای باعث ایجاد پایداری برای پارچه می‌شوند و به بررسی پرزها، راه‌های عمودی روی پارچه کشباف پودی یا کرک‌ها بر روی پارچه کمک می‌کنند، بنابراین مانع از غافل شدن از جزئیات طراحی می‌گردند.

عیب‌یابی در مورد جمع‌شدگی میله‌های راهنما

• به‌علت عدم‌تعادل کششی، شل‌شدگی و ایراد در مونتاژ کردن قلاب‌ها، جمع‌شدگی میله‌های راهنما به‌وجود می‌آید.
• برای مسئله کشش، ابتدا باید مسیر نخ را بررسی کرد تا از درست کشیده شدن ماشین اطمینان حاصل گردد.
• در مورد شل‌شدگی باید از سفت بودن پارچه شکل‌گرفته مطمئن شد و نباید بین قالب مونتاژ و بازوی چرخ خیاطی، شکاف قابل‌توجهی وجود داشته باشد.
• در مورد مشکل مونتاژ قلاب، یا باید موقعیت قلاب را در نزدیکی سبد قلاب قرار داد یا نباید به سبد قلاب اجازه داد تا به‌صورت آزادانه چرخش کند.