پارچه پلارتک چیست: خواص، نحوه ساخت و محل تولید

پارچه پلارتک (Polartec Fabric) چه نوع پارچه ای است؟

پلارتک یک برند آمریکایی نساجی است که در اصل به تولید پشم بدلی و مصنوعی می پردازد. حوزه کاری شرکت پلارتک با گذشت سال ها گسترش پیدا کرده و توانسته تا انواع مختلفی از پارچه ها را در کسب و کارش ارائه دهد؛ برخی برآوردها نشان می دهند که این برند در حال حاضر بیش از 400 توع منسوج متفاوت را تولید می کند. با این حال پشم یا فلیس پلارتک (Polartec fleece) هنوز هم محبوب ترین کالای نساجی این برند است. این پارچه در انواع مختلفی از لباس های بیرونی تولید شده توسط سازندگان برجسته لباس ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد.

مشخصات فنی پارچه پلارتک

تفاوت های قابل توجهی بین انواع مختلف پشم پلارتک که در حال حاضر در دسترس هستند، وجود دارد، و فلیس تنها پارچه ای نیست که برند پلارتک به تولید آن مشغول است. با این وجود، همه انواع پشم پلارتک در خصوص مشخصات اصلی یکی هستند که باعث شده تا پارچه پلارتک اصلی به وجود آمده به شدت محبوب گردد.
شاید مهمترین دلیل این محبوبیت این است که وزن پشم پلارتک نسبت به پشم معمولی (گوسفندی) اصیل به مراتب کمتر است. این نوع از پارچه مصنوعی در انواع مختلفی از وزن ها که بین 100 الی 300 گرم بر متر مربع (gsm) متغیر هستند، تولید می شود. این تغییرات وزنی نسبت به پشم گوسفندی کمتر است ولی باز هم یک نوع عایق حرارتی مشابه را ارائه می دهد. مثلا یک لباس پشم پلارتک با وزن 100 گرم بر متر مربع، تقریبا همان مزایای عایق یک لباس پشمی معمولی با وزن 500 گرم بر متر مربع که یک پنجم سنگین تر است را فراهم می کند.
فلیس پلارتک برخلاف پشم معمولی، به شدت هیدروفوبیک (دافع آب) است و کمتر از 1 درصد از وزن خودش را به نگهداری آب اختصاص می دهد. هر چند که این ویژگی اغلب به عنوان یک مزیت شناخته می شود، اما ماهیت هیدروفوبیک پشم پلارتک به معنی جذب رطوبت نیست؛ بنابراین این پارچه در صورتیکه در هنگام پوشیدن به صورت مستقیم با پوست تماس پیدا کند، موجب ناراحتی خواهد شد.
پشم پلارتک در صورت شستشو در دماهای بالا می تواند ذوب گردد، و از آنجاییکه این پارچه به صورت قابل توجهی الکتریسیته ساکن تولید می کند، لذا توانایی زیادی برای جذب پرز و مو دارد. هر چند که پشم پلارتک بسیاری از مسائل ذاتی مربوط به پشم گوسفند طبیعی را حل نموده است، اما باز هم مانند پشم معمولی مستعد پرزدهی است.

تاریخچه پارچه پلارتک

تاریخچه پلارتک با شکل گیری شرکت مالدن میلز (Malden Mills) در سال 1906 آغاز می گردد. این تولید کننده نساجی در طول 75 سال نخست فعالیتش، دائما در آستانه ورشکستگی قرار داشت؛ سرانجام در سال 1980 میلادی به دلیل اختراع پشم پلارتک توانست به موفقیت تجاری چشمگیری دست یابد.
پشم پلارتک ابتدا در سال 1981 توسعه پیدا کرد و توانست چندین مزیت آشکار در مقایسه با پشم طبیعی را با کمترین هزینه ارائه نماید. این نوآوری جدید شرکت مالدن میلز خیلی زود به محبوبیت نرسید. این شرکت در ابتدای سال 1981 بعد از طرح ورشکستگی مجبور شد که بیش از 100 نفر از کارمندان خود را اخراج نماید.
شرکت مالدن میلز در همکاری با پاتاگونیا (Patagonia) که در آن زمان شرکت کوچکی در حوزه لباس های کوهنوردی بود، توانست پلارتک را تحت نام سینچیلا (Synchilla) راه اندازی نماید. این نام ترکیبی از واژه های synthetic (به معنای مصنوعی) و chinchilla (چینچیلا) است. در آن زمان، کلمه چینچیلا برای خطاب قرار دادن نوع خاصی از پشم گوسفند مورد استفاده قرار می گرفت، و پاتاگونیا و مالدن میلز امیدوار بودند که این نام تجاری بتواند موقعیت پشم اصیل را در ذهن مصرف کنندگان تداعی نماید.
در اوایل دهه 1990 میلادی، سینچیلا به پشم پلار (Polarfleece) تغییر نام داد. در آن زمان این محصول یک ماده محبوب جهت ساخت پوشاک اسکی به شمار می رفت. شرکت مالدن میلز هر ساله بیش از 10 میلیون دلار جهت کامل کردن ایده پشم مصنوعی سرمایه اختصاص می داد، و در سال 1991 سرانجام خط تولید پشم پلار با نام تجاری پارچه های کنترل اقلیمی پلارتک (Polartec Climate Control Fabrics) به بهره برداری رسید.
پلارتک با حمایت مالی از المپیک زمستانی سال 1992 و راه اندازی خطوط تولید پشم بازیافتی به پیشتازی خود در این عرصه ادامه می داد تا اینکه کمیسیون ایمنی محصولات مصرفی ایالات متحده (United States Consumer Products Safety Commission) این ماده را به عنوان یک پشم مصنوعی که به سرعت آتش می گیرد، معرفی نمود. با اعلام این خبر، نخستین شرکت مالدن میلز با سرنوشت عجیبی رو به رو گردید و در همان سال ورشکست شد، و خود شرکت با ضررهای فراوانی مواجه گردید.
پرداخت بدهی ها، شرکت مالدن میلز را به ورشکستگی دیگری در سال 2001 سوق داد، اما این شرکت وقتی کنگره ایالات متحده در سال 2005 با پرداخت 21 میلیون دلار جهت خرید لباس های پلارتک برای سربازان ایالات متحده موافقت نمود، توانست نفس تازه ای بکشد. مالدن میلز، ورشکستگی نهایی خودش را در سال 2007 اعلام نمود و به عنوان شرکت پلارتک دوباره راه اندازی شد. این شرکت از آن زمان تاکنون، مشکلات مالی چشمگیری را تجربه نکرده است.

پارچه پلارتک امروزی

امروزه هر یک از شاخه های ارتش ایالات متحده، یکی از مشتریان شرکت پلارتک به حساب می آیند، و این شرکت برای کمپانی های نورث فیس (The North Face)، ال. ال. بین (L.L. Bean)، مارموت (Marmot) و ده ها شرکت دیگر برتر تولید کننده لباس ورزشی، پارچه فراهم می کند. پلارتک در سال 2016، کارخانه اصلی خودش را در لارنس ماساچوست تعطیل کرد، اما هنوز هم محصولات اصلی این شرکت در داخل ایالات متحده تولید می شود. پلارتک در سال های اخیر برای اینکه بتواند با شرکت هایی مثل W.L. Gore و Associates and Columbia Sportswear رقابت نماید، محصولات متنوع تری نیز ارائه داده است.

پارچه پلارتک چگونه تولید می شود؟

شرکت پلارتک در حال حاضر صدها نوع مختلف از پارچه را تولید می کند و دامنه محصولات آن محدود به پشم نیست. با این حال، پارچه پشم مصنوعی تولیدی توسط پلارتک با استفاده از یک فرآیند عمومی بدون توجه به زیر مجموعه آن تولید می گردد.

1- تولید پلی استر

بسیاری از انواع پشم پلارتک در حال حاضر با استفاده از مواد بازیافتی مثل بطری های پلی ‌اتیلن ترفتالات (PET) ملت داون شده ساخته می گردند. پارچه پلی استری جدید یا ویرجین نیز می تواند با واکنش ترفتالیک اسید با اتیلن گلیکول تحت حرارت بالا تولید شود. در هر حالت، یک مایع ویسکوز شکل می گیرد که جهت ایجاد الیاف از طریق اسپینرت ها اکسترود می گردد. اسپینرت می تواند با سوراخ های سفارشی سازی شده جهت تولید الیاف با شکل های منحصر به فرد مجهز شود.

2- کشبافی یا بافتن

در ادامه یک ماشین کشبافی یا بافندگی در کارخانه تولید پلارتک جهت تولید پارچه، الیاف پلی استری را ترکیب می کند که از نظر ظاهر و شکل تقریبا مشابه پشم خالص هستند. این پارچه در ورقه های بلند و عریض تولید می گردد.

3- رنگرزی

شرکت پلارتک از سال 2010 جهت رنگرزی ورقه های تکمیل شده پارچه از فرآیند پخت فشاری 12 ساعته استفاده می کند.

4- عمل آوری های اضافی

با توجه به کاربرد مورد نظر پارچه، پلارتک شاید پشم پلی استری خودش را در معرض عمل آوری دافع آب دوگانه، دافع آتش یا دیگر موارد قرار دهد. وقتی رنگرزی و عمل آوری به درستی انجام شود، پشم پلارتک برای انتقال به یک برند تولید کننده لباس بیرونی جهت مشارکت در ساخت محصولات نهایی آماده است.

پارچه پلارتک چه کاربردی دارد؟

پارچه پلارتک نخست جهت تولید لباس به کار می رود. این پارچه که در اصل به عنوان جایگزینی برای ژاکت های پشمی محبوبیت پیدا کرده، اکنون در تولید سوئیتر، شلوار ورزشی، پیراهن، کلاه و انواع دیگری از کاربردهای بیرونی مورد استفاده قرار می گیرد. انواع خاصی از فلیس پلارتک که جهت مقاومت در برابر رطوبت طراحی شده اند به عنوان لایه های اصلی استفاده می شوند. از آنجاییکه پلارتک، دسته منسوجات خودش را در سال های اخیر به شکل قابل توجهی گسترش داده، لذا این شرکت در حال حاضر به تولید پارچه های ضد آب نیز مشغول است که معمولا در بارانی، دستکش و دیگر کاربردهایی که مقاومت در برابر آب مطلوب است، مورد استفاده قرار می گیرند.

پارچه پلارتک در چه مناطقی از جهان تولید می شود؟

هر چند که شرکت پلارتک در حال حاضر، کارخانه هایی در شانگهای چین و دیگر مناطق جهان دارد، اما این شرکت هنوز هم عمده پارچه های خودش را در ایالات متحده تولید می نماید. از زمانیکه شرکت پلارتک، دفتر مرکزی خودش در ماساچوست را در سال 2016 تعطیل کرده، کارخانه هایش در نیوهمپشایر و تنسی وظیفه اصلی تولیدات این شرکت را برعهده دارند.

قیمت پارچه پلارتک به چه صورت است؟

پارچه پلارتک با توجه به زیر مجموعه پارچه مورد تقاضا، قیمتش تغییر می کند. پارچه پلارتک کلاسیک نسبتا ارزان قیمت است، اما گونه های دیگر این پارچه که جهت ضد آب بودن و مقاومت در برابر آتش طراحی شده اند، شاید گران قیمت باشند. گران ترین نوع پارچه پلارتک، نئوشل (NeoShell) است که شرکت پلارتک اخیرا آن را به عنوان رقیبی برای گورتکس (GORE-TEX)، اوت درای (OutDry) و دیگر منسوجات مشابه ضد آب منتشر کرده است.

چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه پلارتک وجود دارد؟

شرکت پلارتک در حال حاضر ده ها نوع مختلف از پارچه ها را تولید می کند که هر یک از این محصولات نساجی، ویژگی های خاص خودشان را دارند. جهت ساده سازی موضوع، این محصولات را در چهار بخش مجزا دسته بندی کرده ایم. همچنین به تغییرات وزنی پارچه های پلارتک اشاره خواهیم کرد و در مورد منسوجات رقیب هم مواردی ذکر می کنیم.

1- پارچه های لایه اصلی پلارتک

تولیدات دسته لایه اصلی پلارتک، تقریبا جدیدترین محصول این شرکت به حساب می آیند. این نوع پارچه ها با مشکلات دیگر منسوجات پلارتک مثل جذب رطوبت یا قابلیت تنفس پذیری مقابله می کنند. محصولات این دسته شامل پاور درای پلارتک (Polartec Power Dry)، گرید پاور پلارتک (Polartec Power Grid) و وول پاور پلارتک (Polartec Power Wool) که پلی استر را با پشم مرینوس خالص ترکیب می کند، هستند. اما هیچکدام از این محصولات به اندازه دلتا پلارتک (Polartec Delta) با اهمیت نیستند. این پارچه به دلیل کاهش میزان چسبندگی و افزایش نقاط تماس برای فعالیت های ورزشی آب و هوای گرم ایده آل است.

2- پارچه های عایق پلارتک

منسوجات عایقی که توسط شرکت پلارتک تولید می شوند، همگی تغییراتی بر روی پارچه اصلی این برند هستند. مثلا آلفا پلارتک (Polartec Alpha) تقریبا نسخه به روز شده پشم پلی استری اصلی این برند است یا دایرکت آلفا پلارتک (Polartec Alpha Direct) نیز پارچه مشابهی است که ویژگی های جذب رطوبت بیشتری دارد. فلیس پلارتک (Polartec Fleece) نیز نام جدیدی برای محصولات پشمی اصیل پلارتک محسوب می شود. دیگر پارچه های این دسته عبارتند از:

• هند فیس پلارتک (Polartec Hardface)
• های لافت پلارتک (Polartec High Loft)
• ایر پاور پلارتک (Polartec Power Air)
• فیل پاور پلارتک (Polartec Power Fill)
• فلیس شیرلینگ پلارتک (Polartec Shearling Fleece)
• پرو ترمال پلارتک (Polartec Thermal Pro)
• پرو ویند پلارتک (Polartec Wind Pro)

3- پارچه های محافظ آب و هوایی پلارتک

پلارتک در سال 2011، خط تولید پارچه نئوشل را به عنوان رقیب مستقیم دیگر مواد مقاوم در برابر آب مانند گورتکس، اوت درای و اونت (eVent) راه اندازی نمود. نئوشل در یک دسته متنوع از محصولات تولیدی توسط برندهای طرف قرارداد پلارتک جای می گیرد، بنابراین این شرکت چند پارچه محافظ آب و هوایی دیگر مثل پاور شیلد (Power Shield) و پرو پاور شیلد (Power Shield Pro) که تغییراتی نسبت به پشم مصنوعی اصلی این برند هستند را ارائه نموده است. ویند بلاک (WindBloc) دیگر نمونه از پارچه های محافظ آب و هوایی پلارتک است که خصوصیات عایق، مقاومت در برابر آب و باد را فراهم می کند.

4- پارچه های مقاوم در برابر آتش پلارتک

شرکت پلارتک، خطوط پارچه های مقاوم در برابر آتش خودش را منحصرا در سال 2003 برای ارتش ایالات متحده توسعه داد. در آن زمان، پارچه های مصنوعی در صورت قرار گرفتن در معرض حرارت تولیدی توسط انفجارهای ضربه ای IED به ذوب شدن تمایل پیدا می کردند. امروزه شرکت پلارتک علاوه بر تأمین نیازهای پارچه های مقاوم در برابر آتش ارتش ایالات متحده، این نوع منسوجات را در کالاهای مصرفی نیز گنجانده است. برخی از نمونه پارچه های مقاوم در برابر آتش که پلارتک ارائه می دهد، به شرح زیر هستند:

• اف ار پاور درای پلارتک (Polartec Power Dry FR)
• اف ار پاورگرید پلارتک (Polartec Power Grid FR)
• اف ار پاور استرچ پلارتک (Polartec Power Stretch FR)
• اف ار پاور وول پلارتک (Polartec Power Wool FR)
• اف ار پرو ترمال پلارتک (Polartec Thermal Pro FR)
• اف ار پرو ویند پلارتک (Polartec Wind Pro FR)
• اف ار پاور شیلد پلارتک (Polartec Power Shield FR)

شرکت پلارتک، پارچه های مقاوم در برابر آتش سفارشی را برای پوشش مخصوص کار و کاربردهای نظامی نیز تولید می کند.

5- تغییرات وزنی پشم (فلیس) پلارتک

پشم پلارتک معمولا در درجه های طراحی شده توسط ضخامت های میکرون ارائه داده می شود. شرکت پلارتک در حال حاضر، تعداد بسیار زیادی از انواع پارچه را تولید می کند، بنابراین منسوجات تولیدی این شرکت شاید دیگر توسط این متغیر قابل جداسازی نباشند. با این حال انواع سنتی پشم پلارتک هنوز در ضخامت های 100، 200 و 300 میکرونی دسته بندی می گردند.

6- پشم Refrigiwear

شرکت Refrigiwear، برند رقیب شرکت پلارتک است که لباس های عایق تولید می نماید. هر چند که شرکت Refrigiwear بیشتر بر روی لباس کار به شدت عایق برای محیط های آب و هوایی سرد تمرکز دارد، اما این برند نیز پشم پلی استری با ویژگی های مشابه پشم پلارتک را نیز تولید می کند.

7- پارچه های مقاوم در برابر آب جایگزین

شرکت پلارتک در حال حاضر، محصولات نئوشل و واتر پروف (waterproof) را می سازد و با محصولاتی مثل گورتکس، اوت درای، اونت و منسوجات مشابه که خصوصیات ضد آب دارند، رقابت می کند.

پارچه پلارتک بر روی محیط زیست چه تأثیری می گذارد؟

فلیس مصنوعی به شدت تأثیر منفی بر روی محیط زیست ایجاد می کند. پلی استر یک ماده پتروشیمی است، یعنی از طریق نفت خام به دست می آید. در طول فرآیند تولید پلی استر، انواع آلاینده های زیست محیطی آزاد می شود.

برای به دست آوردن انبوه پشم طبیعی، پشم مصنوعی از الیاف سست تشکیل شده است. در نتیجه این نوع پشم ها یکی از بزرگترین مشارکت کننده های آلودگی میکرو الیاف هستند. مطالعات نشان می دهند که شستشوی هر باره فلیس پلی استری می تواند تا حدود 1 میلیون میکرو الیاف را به درون منابع آبی آزاد نماید. فلیس پلی استری (Polyester fleece) زیست تجزیه پذیر نیست، بنابراین بعد از استفاده به مدت ده ها یا قرن ها در محیط زیست باقی می ماند.

گواهینامه های موجود برای پارچه پلارتک

شرکت پلارتک در سال 2005 برای همه محصولات خودش، گواهینامه OEKO-TEX را کسب نموده است. این موضوع نشان می دهد که این برند از فرآیندهای تجدید پذیر جهت تولید منسوجاتش استفاده می نماید. محصولاتی که برندها با استفاده از فلیس پلارتک تولید می کنند، واجد شرایط دریافت گواهینامه های دیگر نیستند.