پارچه میکرو مودال
Micromodal Fabric
پارچه میکرو مودال چه نوع پارچه ای است؟
میکرو مودال نوع خاصی از مودال ریون است که به دلیل خواص نرمی قابل توجه و مقاومت در برابر چروک شدن بسیار محبوب است. این نوع از ریون، خاصیت جذب رطوبت بالایی دارد که این مسئله آن را برای لباس های زیر و انواع متنوعی از لباس های ورزشی پر کاربرد کرده است. همانند انواع دیگر ریون، ساختار اصلی میکرو مودال، سلولز چوب سخت درختان است. این سلولز استخراج می شود و در معرض فرآیندهای شیمیایی پیچیده قرار می گیرد تا به نخی تبدیل گردد که بتوان از طریق آن پارچه را بافت. این نوع از پارچه برای اولین بار در سال 1990 میلادی در اتریش توسعه پیدا کرد و براساس اختراع مودال ریون که در اوایل دهه 1950 میلادی در ژاپن تولید شده باشد، ساخته گردید.
مودال ریون بیانگر بهبود قابل توجهی نسبت به ویسکوز ریون (محبوب ترین نوع الیاف نیمه مصنوعی در اولین دهه های قرن بیستم میلادی بود) است. با این وجود، فرآیند تولید ویسکوز ریون با روش های ناکارآمدی سر و کار دارد و ضایعات زیادی در خلال تولید به وجود می آید. اگرچه فرآیند تولید مودال ریون به فرآیند استفاده شده جهت تولید ویسکوز ریون بسیار شبیه است، اما در این فرآیند جدید تعدادی از مراحل وقت گیر و بی فایده حذف گردیده است. این روزها بیشتر تولید کنندگان ریون به جای ویسکوز ریون، به تولید مودال ریون روی آورده اند.
ویسکوز ریون علیرغم نقص هایش، اولین الیاف نیمه مصنوعی مبتنی بر سلولز بود که در مقادیر انبوهی در سراسر جهان به تولید رسید و بهبود زیادی نسبت به انواع پیشین ریون که اشتعال پذیر بودند یا به سختی تولید می شدند، پیدا کرده بود. تکامل فرآیند تولید ریون همچنان ادامه دارد و این احتمال وجود دارد که شکل جدیدی از این پارچه که نسبت به میکرو مودال ریون برتری دارد، سرانجام تولید گردد.
فرآیند استفاده شده جهت تولید مودال ریون و پارچه میکرو مودال عملا یکسان هستند و تفاوت عمده بین میکرو مودال و مودال ریون به اندازه الیافی که تولید می شود، بر می گردد. چون الیاف میکرو مودال بسیار نازک هستند، بنابراین آنها می توانند بسیار سفت به پارچه بافته شوند که در این صورت همان بافت مشابه با ابریشم ایجاد خواهد شد؛ بعضی از مصرف کنندگان حتی پا را فراتر نیز گذاشته اند و اعلام کرده اند که این پارچه از ابریشم واقعی نیز نرمتر است.
اگرچه نگرانی های زیست محیطی در مورد تقریبا همه انواع ریون یا پارچه های مشتق شده از سلولز وجود دارد، اما این نگرانی ها برای میکرو مودال کم رنگ است. دلیل اصلی در نظر گرفتن این پارچه به عنوان پارچه سازگار با محیط زیست، به همگن بودن بسیار بالای این میکرو مودال مربوط می شود؛ تنها یک شرکت پارچه میکرو مودال را تولید می کند و برخلاف سایر انواع پارچه های مصنوعی و نیمه مصنوعی، این منسوج فقط در کشورهای توسعه یافته تولید می گردد. با این حال بعضی از مواد شیمیایی خطرناک که در تولید سایر شکل های ریون مورد استفاده قرار می گیرد، در تولید پارچه میکرو مودال نیز به کار گرفته می شود. این موضوع نشان می دهد که ادعای پایداری و سازگار با محیط زیست بودن کامل این ماده ممکن است بعضی از اوقات تحت الشعاع قرار گیرد. با این وجود، میکرو مودال ریون اکنون در راس تولیدات ریون به شمار می آید و بیشتر مصرف کنندگان توافق دارند که یکی از نرم ترین و مفیدترین الیاف نیمه مصنوعی، همین میکرو مودال است.
پارچه میکرو مودال چگونه تولید می شود؟
عملا هر جنبه ای از فرآیند تولید میکرو مودال ریون با فرآیند استفاده شده جهت ساخت مودال ریون یکسان است. با این حال تفاوت عمده بین این روش های تولید به اندازه الیافی که از طریق ماده چسبنده و لزج تولید می شود و برای ساخت هر دو محصول مورد استفاده قرار می گیرد، مربوط می شود. وقتی درختان بلوط و صنوبر خرد می شوند به کارخانه میکرو مودال منتقل می گردند و در آنجا در یک محلول شیمیایی غوطه ور می شوند تا سلولز از دیگر بخش های چوب جدا گردد. سپس این سلولز به ورقه های (شیت های) سفید بزرگ تبدیل می شود. بخش های بدون سلولز چوب که برای ساخت میکرو مودال کاربردی ندارند، دور انداخته می شوند. در ادامه، ورقه های سلولز در سود سوزآور برای مدت زمان زیادی غوطه ور می گردند. یکی دیگر از تفاوت های اصلی تولید پارچه مودال یا میکرو مودال با تولید پارچه ویسکوز ریون به استفاده از غلظت های کمتر سود سوزآور (برای تولید شکل های پیشرفته ای از ریون مورد استفاده قرار می گیرد) بر می گردد.
وقتی ورقه های سلولز برای مدت زمان مناسبی غوطه ور شدند، به تکه های کوچک سفید رنگی به نام crumbs خرد می شوند. آنها سپس در کربن دی سولفید غوطه ور می گردند تا سلولز به سدیم سلولز زانتات تبدیل شود. در این مرحله، سلولز درخت دیگر یک ماده ارگانیک محسوب نمی شود. سپس سدیم سلولز زانتات بار دیگر در سود سوز آور غوطه ور می شود تا یک محلول لزج ایجاد شود. این محلول از یک اسپینرت (نخ ریس) که تعداد زیادی سوراخ ریز دارد، عبور داده می شود. سوراخ های موجود بر روی اسپینرت که برای تولید میکرو مودال از آنها استفاده می شود، بسیار ریزتر از سوراخ هایی هستند که برای ساخت پارچه مودال از آنها استفاده می گردد. در نهایت الیاف حاصل در اسید سولفوریک خیسانده می شوند، سپس کشیده می گردند و به نخ تبدیل می شوند. وقتی این نخ شسته شد و بر روی قرقره ها بارگذاری گردید، آماده برای بافته شدن است.
در حالت کلی می توان مراحل تولید پارچه میکرو مودال را به 8 مرحله زیر خلاصه کرد:
- استخراج کردن سلولز: درختان بلوط و صنوبر خرد شده در یک محلول شیمیایی غوطه ور می شوند تا سلولز از دیگر بخش های چوب جدا گردد.
- تخت کردن: این سلولز سپس به ورقه های سفید بزرگ تخت می شود. در همین مرحله بخش های غیر سلولزی چوب دور انداخته می شوند.
- اولین غوطه وری در درون سود سوزآور: در ادامه ورقه های سلولزی در درون سود سوزآور برای مدت زمان بسیار زیادی غوطه ور می گردند.
- شکسته شدن به تکه های کوچک سفید رنگ: وقتی ورقه های سلولزی برای مدت زمان مناسبی غوطه ور شدند، آنها به تکه های کوچک سفید رنگی به نام crumbs خرد می شوند.
- تبدیل شدن: برای اینکه این ورقه ها به سدیم سلولز زانتات تبدیل شوند، در کربن دی سولفید غوطه ور می گردند.
- دومین غوطه وری در سود سوزآور: سدیم سلولز زانتات دوباره در سود سوزآور غوطه ور می شود تا یک محلول لزج به وجود آید.
- ریسندگی: این محلول از یک اسپینرت که سوراخ های ریز بسیار زیادی دارد، عبور داده می شود.
- مرحله تکمیل نهایی: در نهایت الیاف حاصل در اسید سولفوریک خیسانده می شوند، سپس کشیده می گردند و به نخ تبدیل می شوند.
پارچه میکرو مودال چه کاربردی دارد؟
از نظر تئوری می توان میکرو مودال را برای هر کاربردی که در آن از پارچه مودال استفاده می شود، به کار برد. چون میکرو مودال از مودال ریون نازک تر است، لذا این پارچه برخی از قابلیت های دوام پذیری ماده والد خودش را از دست می دهد، اما به راحتی می توان آن را به انواع مختلفی از شکل های پوشاک و منسوجات خانگی تبدیل کرد. با این حال چون تولید این نوع ریون تا حدودی نسبت به ساخت مودال ریون گرانتر تمام می شود، لذا معمولا برای پوشاکی که به نرمی بهینه نیاز دارند، از این پارچه برای ساخت آنها استفاده می شود. میکرو مودال ریون توسط شرکت Lenzing AG تولید می شود. این شرکت به دلیل استفاده از این پارچه در زیرپوش مردانه مورد تحسین بین المللی قرار گرفته است. سبکی، نرمی و قابلیت تنفس این پارچه، به سرعت آن را به وضعیتی شبه اسطوره ای در میان علاقمندان به زیرپوش و لباس زیر تبدیل کرد.
تولید کنندگان در مدت زمان بسیار کوتاهی شروع به تولید لباس زیر زنانه از این منسوج نمودند و استفاده از پارچه میکرو مودال را به طیف متنوعی از لباس های این حوزه گسترش دادند. از آنجا که میکرو مودال تا حدودی کمتر گرما را حفظ می کند و دوام کمتری نسبت به پارچه مودال دارد، بنابراین به عنوان یک ماده والد به طور گسترده در لباس های ورزشی مورد استفاده قرار می گیرد، اما دوچرخه سواران، راه پیمایان و سایر علاقمندان به فضای باز اغلب تی شرت های میکرو مودال را بر تن می کنند تا پتانسیل جذب رطوبت این پارچه را تجربه نمایند.
مودال ریون به دلیل نرمی و سبکی در تولید ملافه ها به شدت محبوب است، بنابراین جای تعجب ندارد که پارچه میکرو مودال حتی نرم تر و سبک تر نیز باشد، به همین دلیل به عنوان ماده ملافه خواب بسیار خواستنی است. مصرف کنندگان گزارش کرده اند که خوابیدن بر روی ملافه های ساخته شده از این ماده مانند خواب بر روی ابریشم است، اما خصوصیات ضد باکتریایی، دوام زیاد و هزینه نسبتا کم میکرو مودال باعث شده است تا گزینه بسیار بهتری برای پارچه ملافه نسبت به ابریشم باشد. از آنجا که این پارچه به عنوان پارچه های نیمه مصنوعی کشمیری در نظر گرفته می شود، بنابراین پیدا کردن میکرو مودال استفاده شده در محصولات نفیس پوشاک مانند لباس خواب راحتی متداول است. مثلا به راحتی می توان این پارچه را در ساخت پولیورهای کلاه دار یا پیژامه های راحت و گشاد مورد استفاده قرار داد.
در کل کاربردهای پارچه مودال را می توان به صورت زیر خلاصه نمود:
- برای استفاده در پوشاک
- برای استفاده در لباس زیر و زیرپوش
- برای استفاده در لباس های ورزشی
- برای ساخت ملافه های خواب
- برای تولید لباس های راحتی خواب
پارچه مودال در چه مناطقی از جهان تولید می شوند؟
همه پارچه های میکرو مودال در کشورهای عضو اتحادیه اروپا تولید می شوند. با این حال این پارچه ممکن است به مکان های دیگری مانند هند، چین و کره برای شکل دهی به پوشاک و دیگر منسوجات منتقل شود، اما در هر صورت مکانی خارج از اروپا وجود ندارد که تولید کننده این پارچه بسیار نرم باشد. تنها تولید کننده پارچه میکرو مودال، شرکت Lenzing AG است. این پارچه جزء محصولات مودال Lenzing محسوب می شود که یکی از شرکت های تابعه پارچه مودال است. اگرچه تولید کنندگان دیگری نیز به ساخت پارچه مودال معمولی مشغول هستند، اما در حقیقت تنها تولید کننده میکرو مودال، شرکت لنزینگ (Lenzing) است که تولید کنندگان منسوج این شرکت به مصرف کنندگان اطمینان می دهند که مواد خام آنها دارای بالاترین کیفیت است و با محیط زیست سازگار می باشد. مراقب انواع پارچه مودال ساخته شده در کشورهای دیگر که ادعا می کنند میکرو مودال هستند، باشید. اگر یک شرکت ادعا کرد که پارچه مودال آنها، میکرو مودال است، در حقیقت پارچه آنها نوع نفیسی از مودال ریون معمولی می باشد، چون مطمئن باشید که تنها پارچه میکرو مودال حقیقی توسط شرکت Lenzing AG ساخته می شود.
هزینه پارچه میکرو مودال به چه صورت است؟
پارچه میکرو مودال معمولا در سطح عمده فروشی نسبت به مودال ریون هزینه بسیار بیشتری دارد. این نوع نفیس ریون ممکن است حدود 20 تا 30 درصد بیشتر از ریون معمولی قیمت داشته باشد. این افزایش قیمت اغلب باعث می شود تا میکرو مودال ریون در از نظر قیمتی مشابه پنبه مصری یا دیگر گزینه های نیمه مصنوعی منسوج باشد.
در بعضی از حالت ها این اختلاف قیمت در زمانیکه این پارچه به محصولات مورد استفاده کاربر نهایی تبدیل می شود، از بین می رود. بسیاری از شرکت هایی که تصمیم دارند نا برای تولید محصولاتشان از پارچه میکرو مودال استفاده نمایند، قبلا به تولید محصولات لوکس و نفیس مشغول بوده اند. به همین دلیل ممکن است که قیمت های آنها برای این منسوج همانند محصولات ارگانیک یا کاملا مصنوعی باشد.
چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه میکرو مودال وجود دارد؟
فقط یک نوع از پارچه میکرو مودال وجود دارد. با این حال جهت کمک به شما برای تمایز قائل شدن بین انواع ریون و پارچه های مشابه، در ادامه به ذکر جزئیاتی در مورد منسوجات مشابه با این پارچه خواهیم پرداخت.
- ویسکوز ریون: این نسخه از ریون به دلیل فرآیند تولید آسان و دوام بالا به شدت در سراسر جهان محبوب شده است. وقتی این ماده ابتدا در اوایل قرن بیستم میلادی اختراع گردید، به عنوان آخرین افزودنی به جدول سیر زمانی محصولات کششی ریون که اختراع آخرین نوع آن به سال 1850 میلادی بر می گشت، اضافه شد. هر چند که ویسکوز ریون قطعا کامل نیست، اما با توجه به شکل های قبلی ریون، برتری قابل توجهی دارد. با این حال به دلیل فرآیندهای تولید بی فایده و پر زحمت در زمان تولید ویسکوز ریون، بیشتر تولید کنندگان به جای آن به تولید مودال ریون می پردازند. این محصول به عنوان تکاملی از ویسکوز ریون در نظر گرفته شده است.
- مودال ریون: این نوع از ریون در سال 1951 در ژاپن اختراع گردید و باعث جهش عظیمی در فرآیند تولید ریون شد. در تولید این محصول تعداد زیادی از گام های مورد نیاز برای تولید ویسکوز ریون حذف گردید، یعنی تولید این نوع از ریون نسبتا سریع و آسان است. علاوه بر این، مودال ریون به طور قابل توجهی نسبت به ویسکوز ریون نرم تر است که باعث می شود تا جایگزین معقولی برای ابریشم به شمار آید. امروزه کاربرد اصلی مودال ریون در تولید لباس های ورزشی است، اما این پارچه در ساخت لباس های زیر و بسیاری از منسوجات خانگی نیز کاربرد دارد.
- لیوسل: شرکت Lenzing AG به عنوان تولید کننده اصلی لیوسل در جهان شناخته می شود، اما برخلاف تولید میکرو مودال، دیگر شرکت های نیز لیوسل را تولید می نمایند. این پارچه در صورتیکه توسط Lenzing ساخته شود، تحت برند تنسل (Tencel) وارد بازار می گردد و می توان آن را تنها نوع منحصر به فردی از ریون در نظر گرفت که به صورت کاملا ارگانیک تولید می شود. برخلاف دیگر حالت های ریون، لیوسل در طول فرآیند تولید دچار تغییر ساختار شیمیایی نمی شود، یعنی الیاف این پارچه از نظر شیمیایی همانند سلولز خالص چوب هستند. اگرچه لیوسل خیلی نرم است، اما نرمی یا بافت خیلی خوب آن مانند مودال یا میکرو مودال ریون نیست، بنابراین به جای اینکه به عنوان جایگزین ابریشم در نظر گرفته شود، بیشتر به جای پنبه مورد استفاده قرار می گیرد.
پارچه میکرو مودال چه تأثیری بر محیط زیست دارد؟
از آنجا که شرکت Lenzing AG تنها تولید کننده پارچه میکرو مودال است، لذا ضمانت می دهد که این نوع از پارچه یکی از سازگارترین حالت های ریون با محیط زیست است. مصرف کنندگانی که در سراسر جهان به دنبال محصولات تولید شده ریون به صورت اخلاقی هستند، خط قرمز آنها بهره گیری از شیوه های ناپایدار برای تولید این محصول است، اما شرکت Lenzing با به دست آوردن سلولز چوب تنها با استفاده از روش های پایدار این نگرانی را رفع نموده است.
با این حال شکی در مورد این موضوع وجود ندارد که بخش عمده ای از درخت استفاده شده جهت تولید میکرو مودال یا هر نوع دیگری از پارچه ریون دور انداخته می شود. با توجه به نوع فرآیند تولیدی که از آن استفاده می شود، این ماده چوبی به درد نخور ممکن است با سدیم هیدروکسید (به عنوان سود سوز آور یا محلول قلیایی نیز شناخته می گردد) آلوده شود. اگر محلول قلیایی در تماس مستقیم با پوست قرار گیرد یا بلعیده شود، با توجه به اینکه به شدت سمی است، باعث بروز مشکلاتی برای انسان می شود. با این حال مشخص نیست که شرکت لنزینگ (Lenzing) برای جلوگیری از ورود این محلول قلیایی در طول فرآیند تولید میکرو مودال به محیط زیست چه اقدامات پیشگیرانه ای انجام داده است.
علاوه بر این، برای تولید پارچه میکرو مودال از سیستم حلقه بسته استفاده نمی شود، یعنی آن کربن دی سولفیدی که برای تولید هر دسته از پارچه میکرو مودال مورد استفاده قرار می گیرد، دور انداخته می شود. از آنجا که میکرو مودال تنها در اتحادیه اروپا تولید می شود، این احتمال وجود دارد که این نوروتوکسین به شدت خطرناک در طول فرآیند تولید به صورت معقول مدیریت شود، اما اگر این ماده به اتمسفر یا هیدروسفر (آبکره) وارد شود، می تواند برای حیات وحش محلی و انسان هایی که در نزدیکی آن کارخانه سکونت دارند، مشکلات جدی به وجود آورد.
گواهینامه های موجود برای پارچه میکرو مودال
چون میکرو مودال از نظر شیمیایی با سلولز چوب متفاوت است، لذا یک ماده نیمه مصنوعی در نظر گرفته می شود، بنابراین نمی توان گواهینامه صادر شده از سوی دپارتمان کشاورزی ایالات متحده (USDA) یا هر سازمان مشابه دیگری را دال بر ارگانیک بودن این پارچه صادر نمود. با این وجود، همه پارچه های مودال تولید شده توسط شرکت لنزینگ با روش های پایدار که مورد تأیید PEEC است، تولید می شوند. چون پایداری چوب استفاده شده برای تولید پارچه های مبتنی بر سلولز یک نگرانی عمده در میان مصرف کنندگان این پارچه محسوب می شود، بنابراین آن دسته از افردیکه به ریون نیاز دارند، باید قادر به پذیرش این واقعیت باشند که میکرو مودال یک گزینه سازگار با محیط زیست است.
نام پارچه |
میکرو مودال ریون |
نام دوم شناخته شده پارچه |
میکرو مودال ریون با مدول رطوبت بالا، میکرو مودال ریون HVM |
ترکیبات پارچه |
سلولز درخت در معرض حالتی از تشدید ساختار شیمیایی قرار می گیرد |
تغییرات ممکن تراکم نخ در پارچه |
300- 400 |
قابلیت تنفس پارچه |
قابلیت تنفس بالایی دارد |
قابلیت مقاومت در برابر رطوبت |
بالا |
قابلیت حفظ گرما |
کم |
قابلیت ارائه کشش |
بالا |
حساس به کرکی شدن یا قل زدن |
کم |
اولین کشور سازنده این نوع پارچه |
اتریش |
بزرگترین صادر کننده/ کشور برتر تولید کننده |
اتحادیه اروپا |
دمای توصیه شده برای شستشو |
سرد |
کاربرد در |
لباس زیر، زیرپوش، لباس ورزشی، لباس بچه، ملافه خواب. |