پارچه نئوپرن

پارچه نئوپرن چه نوع پارچه ای است؟

نئوپرن (Neoprene) که در اصل توسط شرکت آمریکایی دوپونت (DuPont) تولید شده، نام تجاری پلی کلروپرن (polychloroprene) است که به عنوان جایگزینی برای لاستیک به کار می رود. نئوپرن در بین سایر مواد کاملا در برابر نفوذ آب مقاوم است. این ویژگی سبب شده تا این ماده برای تولید لباس غواصی و دیگر لباس های طراحی شده برای مقاومت در برابر محیط های مرطوب و سرد ایده آل باشد.

تاریخچه نئوپرن

همانند بسیاری دیگر از نوآوری های تاریخی، لاستیک کلروپرن نیز به واسطه ضرورت و نیاز اختراع گردید. کمبود جهانی لاستیک در اولین دهه های قرن بیستم میلادی به نگرانی جدی غول های صنعتی در کشورهای غربی تبدیل شده بود و شرکت های آمریکایی مانند دوپونت به امید اینکه بتوانند جواب پرسش هایشان را بیابند نظاره گر دانشگاه های پیشرو در این زمینه بودند.
در سال 1930، استاد شیمی دانشگاه نوتردام (Notre Dame) به نام ژولیوس آرتور نیوولند (Julius Arthur Nieuwland) در کنفرانسی مورد توجه یکی از مدیران اجرایی شرکت دوپونت قرار گرفت. موضوع سخنرانی نیوولند در کنفرانس به ماده پلاستیکی به نام دی وینیل استیلن (divinyl acetylene) اختصاص داشت که خودش آن را اختراع کرده بود. شرکت دوپونت برای توسعه ترکیبی با تولید انبوه بر اساس دی وینیل استیلن، نیوولند را استخدام نمود که همکاری وی با دانشمندان برتر در حوزه پلاستیک، موفقیت آمیز بود. نئوپرن در سال 1930 میلادی وارد بازار گردید و برای همیشه در تاریخ باقی ماند.
نئوپرن به عنوان یک ماده جایگزین برای لاستیک در تلاش های متفقین در جنگ جهانی دوم، نقشی فوق العاده ایفا کرد. بلافاصله بسیاری از وسایل مانند تایرهای جیپ و لباس های غواصی که قبلا با لاستیک واقعی ساخته می شدند، تولید آنها با نئوپرن از سر گرفته شد. شاید بدون این اختراع شرکت دوپونت، جنگ بسیار متفاوت تر پیش می رفت.

نئوپرن امروزی

از سال 1930 تا به امروز، نئوپرن و شکل های عمومی پلی کلروپرن در کاربردهای خاصی از زندگی مصرف کنندگان و حوزه صنعتی مشاهده شده اند. این ماده چند کاربردی و مبتنی بر پتروشیمی، مزایای منحصر به فرد زیر را دارد:

نفوذ ناپذیری

نئوپرن یک سد جامد بین پوشنده و عناصر ایجاد می کند. هر چند این ویژگی به طور کامل قابلیت تنفس را از بین می برد، اما در برابر شرایط محیطی که شاید آزار دهنده یا مضر باشند، یک حالت عایق را فراهم می کند.

قابلیت کشش (الاستیسیته)

پارچه نئوپرن علی رغم فراهم کردن یک مانع عالی در برابر رطوبت، کاملا کششی نیز است. این خاصیت، نوعی ویژگی عالی به حساب می آید که راحتی را برای غواصان و موج سواران در لباس هایشان فراهم می آورد.

حفظ گرما

هر چند که نئوپرن و دیگر الیاف مبتنی بر پتروشیمی در برابر اندکی گرما ذوب می شوند، اما این پارچه مصنوعی خاص در برابر سرما یک عایق عالی محسوب می شود. موج سواران به لطف پلی کلروپرن می توانند در آب و هوایی مختلفی جابجا شوند.

شکل پذیری

بیشتر پارچه ها بافته می شوند، اما نئوپرن شکل می گیرد. بنابراین می توان آن را به صورت خاص به هر نوع اندازه و شکلی درآورد که این کار باعث صرفه جویی در کار طراحان مد می شود.

آخرین رویدادها در مورد نئوپرن

نئوپرن هنوز هم نشان تجاری شرکت دوپونت باقی مانده است و این نماد صنعت آمریکایی در صحنه جهانی همچنان به شدت فعال است. کوچ بخش عمده ای از تولید کنندگان شرکت دوپونت به سمت چین و دیگر کشورهای شرقی آسیایی (به دلیل نیروی ارزان کار) باعث نشده تا کارخانه این شرکت در لس آنجلس، حجم بالاترین مرکز تولید پلی کلروپرن را در جهان از دست دهد.
لاستیک کلروپرن در سراسر جهان توسط صدها شرکت مختلف تولید می شود. هر چند که از نظر مولکولی باید همه پلی کلروپرن ها مانند هم باشند، اما تغییراتی در فرآیندهای تولید، نقشی در نتیجه نهایی ایفا می کند. در مورد این قضیه اطلاعات کاملی در دسترس نیست، اما این احتمال وجود دارد که نئوپرن خالص تولید شده توسط شرکت دوپونت، نتایج با کیفیت بالاتری را نسبت لاستیک کلروپرن knockoff ارائه دهد.

پارچه نئوپرن چگونه تولید می شود؟

نئوپرن یک ماده پتروشیمی است، یعنی از طریق نفت در یک کارخانه تولید می شود. پلی کلروپرن به وسیله فرآیندی به نام پلیمریزاسیون امولسیونی رادیکال آزاد (free radical emulsion polymerization) ساخته می شود که این فرآیند سبب تبدیل کلروپرن طبیعی به کلروپرن مصنوعی می گردد. این دو ماده مولکولی بسیار شبیه هم هستند، اما ویژگی های متفاوتی دارند.
پلی کلروپرن معمولا به کارخانه های منسوجات تحویل داده می شود تا به شکل مایع در آید. وقتی ماده به کارخانه رسید، برای افزایش خاصیت کششی یا بالا بردن دیگر جنبه ها با افزودنی هایی ترکیب می گردد. سپس در داخل یک میکسر قرار می گیرد و در داخل یک فر صنعتی پخته می شود. لاستیک کلروپرن سخت شده، loaf نام دارد که می توان آن را به تکه هایی با عرض های مختلف خرد کرد. فرآیند برش توسط یک دستگاه صنعتی بزرگ انجام می گیرد. عرض های مختلفی از ماده نئوپرن وجود دارد و ضخیم ترین نئوپرن، از خاصیت عایق و مقاومت در برابر آب بیشتری برخوردار است. ضخامت متوسط نئوپرن، 3 الی 5 میکرومتر است.
نئوپرن خرد شده بر روی پالت ها بارگیری می شود و برای تولید کنندگان پوشاک ارسال می گردد. وقتی محصولات به دست تولید کنندگان رسید، بلافاصله الگوها بر روی تکه های پلی کلروپرن بازیابی می گردند و شمایل کلی لباس غواصی یا دیگر وسایل پوشاک، اکسسوری یا محصولات صنعتی از طریق یک برش واحد بریده می شوند. در نهایت تکه های برش خورده جهت تولید محصولات نهایی بر روی هم دوخته می شوند. برای پیدا کردن خاصیت مقاومت در برابر آب یا آتش، ممکن است عمل آوری اعمال شود، سپس کالای نهایی بسته بندی شده و برای خرده فروش ارسال می گردد.

پارچه نئوپرن چه کاربردی دارد؟

این نوع منحصر به فرد از پارچه در بخش های متنوعی مورد استفاده قرار می گیرد:

کاربردهای پوشاک

هر چند که استفاده از نئوپرن در تولید پوشاک ناچیز نیست، اما معمولا از این ماده برای ساخت لباس های تابستانی بانوان و سایر پوشاک مخصوص خانم های جوانتر استفاده نمی شود.

کاربردهای اکسسوری

نئوپرن معمولا به عنوان ماده ای برای محفظه های الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. هر چند که این پلاستیک نمی تواند شوک را به خوبی جذب کند، اما یک مانع حداقلی که از وسایل الکترونیکی در برابر خراش ها و قطرات جزئی محافظت می کند، فراهم می آورد.

کاربردهای ورزشی

لباس های اسکوبا (Scuba suits) و غواصی جزء متداول ترین کاربردهای لاستیک کلروپرن هستند. از آنجاییکه این ماده در برابر نفوذ آب مقاوم بوده و عایق است، پس حتی در شرایط کاملا غوطه وری نیز می تواند گرما و خشکی را برای غواصان فراهم نماید.

کاربردهای نظامی

با توجه به کاربردهای وسیع نئوپرن از جمله در تولید واشر و لباس های غواصی، نظامیان و سازمان های شبه نظامی در سراسر جهان از کاربردهای بی پایان این ماده استفاده می کنند. همانطور که می دانید شرکت دوپونت همواره یکی از بزرگترین پیمانکاران دولت ایالات متحده در زمینه تولید منسوجات مصنوعی بوده است.

کاربردهای صنعتی

نئوپرن معمولا برای تولید دستگاه های صنعتی که به تولیدات واشر یا دیگر محصولات صنعتی نیاز دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.

پارچه نئوپرن در چه مناطقی از جهان تولید می شود؟

حتی اگر چین در کل بزرگترین تولید کننده الیاف مصنوعی جهان باشد، اما باز هم ایالات متحده آمریکا، بزرگترین تولید کننده پلی کلروپرن باقی مانده است. کارخانه شرکت دوپونت در لس آنجلس به تولید بیشتر لاستیک کلروپرن نسبت به سایر کارخانه های روی کره زمین ادامه می دهد و هیچ نشانه ای وجود ندارد که این روند به زودی معکوس شود.

قیمت پارچه نئوپرن به چه صورت است؟

در میان همه پارچه های مشتق شده از پتروشیمی، نئوپرن یکی از گران ترین هاست. تولید این منسوج نسبتا سخت است و ویژگی های مفید آن سبب افزایش قیمت آن می گردد. وقتی نئوپرن در شکل خامش، یعنی به صورت loaf وجود دارد، قیمتش اندک است، اما در طول فرآیندهای تولید که توسعه پیدا می کند، هزینه آن افزایش پیدا می کند. اگر می خواهید تا در قیمت نئوپرن صرفه جویی کنید، شاید بتوانید با خرید پلی کلروپرن بدون مارک تولید شده در چین که هزینه کمتری نسبت به نئوپرن اصل شرکت دوپونت دارد، به این مهم دست پیدا کنید. اما هر چقدر بیشتر از کالای اصلی فاصله بگیرید، این احتمال بیشتر وجود دارد که با نقص های تولید زودتر مواجه شوید، بنابراین آرزو خواهید کرد که ای کاش از همان کالاهای اصلی استفاده می کردید.

چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه نئوپرن وجود دارد؟

در حال حاضر، دو گونه عمده از پارچه نئوپرن در بازار وجود دارد:

پلی کلروپرن مصنوعی (Synthetic polychloroprene)

تقریبا همه انواع نئوپرن موجود در بازار توسط فرآورده های پتروشیمی تولید می شوند، بنابراین همه آنها مصنوعی هستند.

پلی کلروپرن ارگانیک (Organic polychloroprene)

هیچ روشی وجود ندارد که بتوان نئوپرن را از طریق آن به صورت یک ماده کاملا طبیعی تولید نمود. با این وجود تعداد انگشت شماری از کارآفرینان حوزه نساجی تلاش کرده اند تا ثابت کنند که مقادیر قابل استفاده ای از لاستیک کلروپرن را می توان به جای فرآورده های پتروشیمی از طریق سنگ آهک طبیعی تولید کرد. پلی کلروپرن مبتنی بر سنگ آهک فقط چند سالی است که وارد بازار شده است، اما در حال حاضر بین غواصانی که به حس نرمی ناشی از ساختار سلولی بسته آن علاقمند هستند، طرفدار پیدا کرده است. متأسفانه به نظر نمی رسد که پلی کلروپرن مبتنی بر سنگ آهک بیشتر از نوع ساخته شده آن از طریق فرآورده های پتروشیمی، زیست تجزیه پذیر باشد. اما چون زمین دائما منابع سنگ آهک خود را تجدید می کند، بنابراین این شکل از لاستیک کلروپرن از نظر فنی بیشتر پایدار است.

پارچه نئوپرن چه تأثیری بر روی محیط زیست دارد؟

نئوپرن همانند همه پارچه های ساخته شده از طریق فرآورده های پتروشیمی، تأثیر منفی قابل ملاحظه ای بر روی محیط زیست دارد. اگر به مزایای مفید این منسوج علاقه ای ندارید، بیشتر این احتمال وجود دارد که نسبت به مشارکت آن در آلودگی جهانی معترض باشید. در حال حاضر تنها بخش کوچکی از تولید سالانه محصولات پلاستیکی توسط پلی کلروپرن ها انجام می شود، اما باز هم تلاش می گردد تا این مقدار از تولید لاستیک کلروپرن هم به صورت تمیزتر و پایدارتر انجام گیرد. نئوپرن در دنیای مد و صنعت از جایگاه ممتازی برخوردار است، بنابراین فقط زمان لازم است تا نحوه تولید این پارچه مفید در جهت سازگار شدن با محیط زیست کشف گردد.

گواهینامه های موجود برای پارچه نئوپرن

چون پلی کلروپرن یک پارچه مصنوعی است، پس واجد شرایط دریافت گواهینامه های ارگانیک که گاهی اوقات به پارچه های طبیعی داده می شود، نیست. پلی کروپرن توانایی بازیافت شدن نیز ندارد، بنابراین نمی تواند گواهینامه از سوی استاندارد جهانی بازیافت (GRS) یا سازمان های مشابه کسب نماید. با این حال برای نئوپرن، گواهینامه ISO موجود است که مقداری آرامش خاطر برای مصرف کنندگان فراهم می کند. ایزو (ISO) سازمانی است که خلوص انواع مختلفی از مواد مصنوعی را تأیید می کند و براساس هدف در نظر گرفته شده برای استفاده از محصول، گواهینامه های مختلفی ارائه می دهد. مثلا اگر پلی کلروپرن بتواند ثابت کند که سطح مشخصی از خلوص را دارد، واجد شرایط دریافت گواهینامه ISO 9001 خواهد بود. گواهینامه ISO 13485 نیز برای پلی کلروپرن استفاده شده در تجهیزات پزشکی در دسترس است.