ضایعات در صنعت مد

علیرغم وجود شعارهایی نظیر کاهش، استفاده مجدد و بازیافت، تخمین زده می شود که صنعت مد در حدود 13 کیلوگرم ضایعات مد برای هر شخص در طول یک سال تولید نماید. این ضایعات با یک سرزمین بزرگ معادل است که اندازه آن از فرانسه بزرگتر است. صنعت مد برای مقابله با این وضعیت باید رویکرد اقتصاد چرخشی، تفکر مجدد و بازطراحی روش های تولید، استفاده و دفع محصولات را اتخاذ نماید.
اکنون مصرف کنندگان به طور میانگین، 400 درصد بیشتر از 20 سال قبل لباس می خرند. کمتر از یک درصد این لباس ها برای تبدیل به پوشاک جدید در هر سال بازیافت می شوند و فقط 20 درصد از منسوجات در کل قابلیت بازیافت را دارند. مقادیر زیادی از ضایعات در فرآیندهای بالا دستی تولید به وجود می آیند.
تحقیقات اوراق سفید (white paper) سال 2017 ادعا کرده است که “بیش از یک چهارم منابع زنجیرهای تأمین صنعت دور انداخته می شوند”. افراد دخیل در صنعت مد تخمین زده اند که بین 3 تا 5 درصد از موجودی های کارخانه به دلیل اشتباهات سفارش، تغییر در مشخصات یا مشکلات مرتبط با رنگ از بین می روند.
عمده ضایعات منسوجات به محل های دفن زباله منتهی می شوند یا سوزانده می گردند. زمانیکه سیستم های مؤثر مدیریت ضایعات به خصوص در نقاط خطر آفرین حوزه نساجی با دستمزد کم مثل داکا در بنگلادش وجود نداشته باشد، مقادیر زیادی از ضایعات مد ایجاد می شود.
بعضی از حقایق در مورد ضایعات صنعت مد عبارتند از:

• میانگین عمر یک تکه لباس قبل از اینکه دور انداخته شود، 3/3 سال است.
• استفاده از پارچه های مصنوعی، هزاران کیلوگرم میکرو الیاف را به منابع آب شیرین و اقیانوس ها وارد می کند که این رقم معادل 240 هزار تا 3 میلیون کیسه پلاستیکی در روز است.
• تخمین زده می شود که افزایش عمر لباس تا نه ماه بیشتر می تواند اثرات زیست محیطی آن را 20 تا 30 درصد کاهش دهد.
• هر تن منسوجات دور ریختنی که دوباره مورد استفاده قرار گیرند، از ورود 20 تن دی اکسید کربن به اتمسفر جلوگیری می نمایند.
• کمتر از یک درصد از لباس ها برای تبدیل به پوشاک جدید در هر سال بازیافت می شوند و فقط 20 درصد از منسوجات در کل قابلیت بازیافت را دارند.

سیستم های حلقه بسته به چه صورت عمل می کنند؟

یک سیستم حلقه بسته (closed loop system) به گونه ای عمل می کند که بتوان در آن طراحی، تولید، استفاده و مدیریت محصولات را به صورتی انجام داد که گردش در درون سیستم برای مدتی طولانی با حداکثر قابلیت استفاده، حداقل اثرات نامطلوب محیط زیستی، حداقل تولید ضایعات و با مؤثرترین شیوه استفاده از آب، انرژی و دیگر منابع در سراسر چرخه عمرشان همراه باشد. این سیستم از بازیافت ضایعات به سیستم های تولید، و همچنین تولید مجدد یا تعمیر محصولات تشکیل شده است.
دوران ضایعات شاید در حال تغییر باشد. یک حالت تجاری قدرتمند برای استفاده از سیستم حلقه بسته بر روی ضایعات مد در حال شکل گیری است. چین از انتهای سال 2017، واردات ضایعات منسوج را ممنوع کرده و شاید قانون ممنوعیت دفن منسوجات در محل های دفع زباله در اروپا اجرایی شود. شرکت هایی که ضایعات لباس را جمع آوری می کنند و آنها را دوباره به الیاف برای استفاده در لباس های جدید تبدیل می نمایند، یک بازده شفاف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی دارند. هفت شغل تمام وقت و 15 شغل غیر مستقیم به واسطه استفاده از هر هزار تن منسوجات استفاده شده به وجود می آید.
بیش از 80 شرکت مد در بریتانیا برای مشارکت در برنامه فعالیت لباس پایدار ثبت نام کرده اند تا به اهدافی مثل کاهش ضایعات در محل های دفن زباله تا 15 درصد و کل ضایعات تولید چرخه عمر تا 3/5 درصد تا سال 2020 دست یابند. 55 شرکت در هلند برای مشارکت در توافقنامه حوزه منسوج و پوشاک پایدار تحت حمایت دولت به همراه سازمان های مردم نهاد (NGOها) و اتحادیه های صنفی اعلام آمادگی کرده اند تا به هدف کاهش 80 درصدی ضایعات بخش منسوجات و پوشاک هلند تا سال 2021 دست پیدا کنند.
چون برندها و طراحان مد به ترندهای جدید اخلاقی و پایداری پاسخ می دهند، و خریداران به تبادل کردن لباس، بازیافت و استفاده از لباس های دست دوم به طور گسترده ای علاقمند می شوند، پس می توان به دستیابی به چشم انداز مد بدون ضایعات خوشبین بود.

اقدامات عملی

شرکت ها با انجام اقدامات زیر می توانند ضایعات را در زنجیره های تأمین خودشان کاهش دهند:

• اتخاذ رویکرد چرخه عمر کلی یا cradle-to-cradle جهت طراحی، تولید و بازاریابی محصولات، شناسایی روش های کاهش ضایعات، و بازیافت و استفاده مجدد از منسوجات؛
• بهبود پیش بینی دقیق با عرضه کنندگان جهت کاهش خطاهای ناشی از ایجاد ضایعات در طول تولید؛
• ترویج بازیافت لباس و منسوجات مصرف کنندگان از نقاط جمع آوری لباس، جهت های بازیافت منسوجات، تبادلات مد و برنامه های بازیافت بهینه.