تأثیر صنعت مد بر روی محیط زیست

صنعت مد بر روی محیط زیست یک تأثیر فاجعه آمیز داشته است. در حقیقت این صنعت، بعد از نفت دومین صنعت آلوده کننده جهان است و چون در حال رشد و گسترش است، پس آسیب آن بر روی محیط زیست روز به روز بیشتر می شود. با این حال راه حل ها و جایگزین هایی جهت کم کردن این مشکل وجود دارد. اولین گام به ایجاد آگاهی و اشتیاق برای تغییر مربوط می شود.

صنعت مد و آلودگی آب

در بیشتر کشورهایی که پوشاک را تولید می کنند، پساب و فاضلاب سمی کارخانه های منسوجات به صورت مستقیم به درون رودخانه ها تخلیه می شود. پساب شامل مواد سمی مانند سرب، جیوه، آرسنیک و مواد دیگر است. این مواد برای زندگی آبزیان و سلامت میلیون ها نفری که از منابع رودخانه ها تغذیه می کنند، بسیار مضر هستند. اگر آلودگی به سطح دریا برسد، به سرعت کل جهان را درگیر خواهد کرد. دیگر منبع اصلی آلودگی آب، استفاده از کود شیمیایی برای تولید نخ است که باعث آلودگی شدید آب و تبخیر نمودن آن می شود.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب لباس های ساخته شده در کشورهایی که قوانین سختگیرانه در زمینه محیط زیست برای کارخانه هایشان وضع کرده اند (مانند بریتانیا، کانادا و آمریکا).
• انتخاب الیاف ارگانیک و طبیعی که به مواد شیمیایی برای تولید نیاز ندارند.

%20 از آلودگی آب صنعتی به دلیل تعمیر و یا دفع منسوجات است. سالانه 200 هزار تن رنگ به دلیل پساب از بین می رود. %90 آب های آلوده در کشور های در حال توسعه در رود ها روانه می شوند بدون آن که تصفیه شوند.

صنعت مد و مصرف آب

صنعت مد، مصرف کننده عمده آب است. مقدار عظیمی از آب آشامیدنی جهت فرآیندهای رنگزنی و تکمیلی برای همه لباس ها مورد استفاده قرار می گیرد. حدود 200 تن آب آشامیدنی برای هر تن لباس رنگ شده به کار برده می شود. همچنین پنبه به مقدار زیادی آب برای رشد (و گرما) نیاز دارد، به همین خاطر معمولا در مناطق گرم و خشک کشت می گردند. بالای 20000 لیتر از آب جهت تولید حداقل 1 کیلوگرم پنبه نیاز است. استفاده از این حجم آب، فشار عظیمی بر روی این منبع گرنبها که حقیقتا کمیاب است، به وجود می آورد و نتایج اکولوژیک وسیعی از جمله بیابانی کردن کشور باستانی آرام (احتمالا بخشی از سوریه امروزی) که تولید پنبه باعث از بین بردن منابع آب آن شده است را به بار آورده است.
استفان لی، نویسنده روزنامه گاردین می گوید که 85% از نیاز روزانه کل آب تولیدی در هند جهت پرورش پنبه مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که 100 میلیون از جمعیت هند به آب آشامیدنی دسترسی ندارند.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب الیافی که آب را کم مصرف می کنند، مانند کتان، الیاف فرآوری شده و موارد دیگر.

1.5 تریلیون لیتر آب سالیانه توسط صنعت مد استفاده می شود. برای دفع هر تن پارچه 200 تن آب استفاده می شود. 750 میلیون نفر در جهان دسترسی به آب آشامیدنی ندارند.

صنعت مد و میکرو الیاف در اقیانوس های محیط زندگی ما

ما هر زمان که پوشاک مصنوعی (پلی استر، نایلون و موارد دیگر) را می شوریم، حدود 1900 میکرو الیاف منحصربه فرد را در آب آزاد خواهیم کرد که این الیاف به درون اقیانوس های محیط زندگی ما وارد می شوند. محققین کشف کرده اند که ارگانیسم های آبزی کوچک این میکرو الیاف را قورت می دهند. این الیاف توسط ماهیان کوچک خورده می شوند و خود این ماهی ها غذای ماهیان بزرگ تر هستند، بنابراین پلاستیک وارد زنجیره غذایی ما می گردد.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب الیاف طبیعی یا نیمه مصنوعی.

%85 زباله های جمع شده در کنار ساحل دریا ها، میکرو الیاف ها هستند. سالانه 190 هزار تن از پارچه های میکرو الیاف در اقایونس ها رها می شوند. پوشاک قدیمی در مقایسه با پوشاک جدید ، بیشتر از دو برابر ذرات معلق در هوا آزاد می کنند.

صنعت مد و جمع آوری زباله

امروزه لباس و پوشاک یکبار مصرف شده اند. در نتیجه ما به صورت گسترده منسوجات را تولید می نماییم. یک خانواده در جهان غرب به طور متوسط 30 کیلوگرم لباس در یک سال دور می اندازد. فقط 15% از این لباس ها می توانند یازیافت یا بخشیده شوند و بقیه مستقیما به محل دفن زباله فرستاده می شوند یا سوزانده می گردند. الیاف مصنوعی مانند پلی استر و پلاستیک جزء الیاف زیست تجدیدناپذیر هستند و تجزیه آنها بیش از 200 سال طول می کشد. در 72% از لباس های ما از الیاف مصنوعی استفاده شده است.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب الیاف طبیعی یا نیمه مصنوعی.
• خرید کمتر، انجام خرید با کیفیت بهتر، مرمت لباس و بازیافت.

تنها %15 از لباس ها ما بازیافت یا بخشیده شده اند. %5.2 از زباله های ریخته شده در محل دفن زباله، پارچه هستند. امروزه میانگین عمر یک لباس 3 سال برآورد شده است.

صنعت مد و مواد شیمیایی

مواد شیمیایی یکی از اجزای عمده لباس های ما هستند. از مواد شیمیایی در هنگام تولید الیاف، رنگزنی، زنگ زدائی و فرآیند مرطوب کردن پوشاک استفاده می شود. استفاده وسیع از مواد شیمیایی در مزارع پنبه موجب بیماری و مرگ زودرس میان کشاورزان پنبه، آلودگی گسترده آب  شیرین و آب اقیانوس و فروسایش خاک شده است. بعضی از این مواد برای مصرف کننده نیز مضر هستند.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب الیاف ارگانیک
• انتخاب برندهای پایدار
• شستشوی همیشگی لباس های جدید قبل استفاده از آنها برای اولین مرتبه
• جستجو برای پوشاک های حاوی برچسب تصدیق جهت کنترل کردن محتوای مواد شیمیایی مانند OEKO-TEX، GOTS یا  BLUESIGN

برای تولید یک کیلوگرم پارچه، یک کیلوگرم مواد شیمیایی مورد نیاز است. %23 تمام مواد شیمیایی تولید شده در دنیا برای صنعت نساجی استفاده می شود. %27 از وزن منسوجات %100 طبیعی، از مواد شیمیایی ساخته شده است.

صنعت مد و انتشار گازهای گلخانه ای

صنعت پوشاک باعث انتشار 10 درصد کربن در جهان می شود. صنعت مد به دلیل انرژی مورد استفاده در هنگام تولید، ساخت و حمل و نقل میلیون ها پوشاک خریداری شده در هر سال، گازهای گلخانه ای زیادی را ایجاد می نماید. الیاف مصنوعی (پلی استر، آکریلیک، نایلون و غیره) در عمده لباس های ما مورد استفاده قرار می گیرند. این الیاف از طریق سوخت فسیلی ساخته می شوند که تولید انرژی بسیاری شدیدتری را نسبت به الیاف طبیعی موجب می شوند.
بیشتر لباس های ما در کشورهای چین، بنگلادش و هند تولید می گردند. کشورهایی که منابع عمده سوخت آنها، زغال سنگ است. این نوع کثیف از انرژی، باعث انتشار کربن می شود. جیمز کونکا می گوید: الیاف مصنوعی ارزان موجب آزاد شدن گازهایی مانند N₂O می شوند که 300 برابر از CO₂ مضرتر هستند.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب الیاف طبیعی
• خرید کمتر، انجام خرید با کیفیت بهتر، مرمت لباس
• خرید لباس های تولیدشده در کشورهایی که از منابع سوخت تجدیدپذیر استفاده می کنند.

23 کیلوگرم از گازهای گلخانه ای برای تولید یک کیلوگرم از منسوجات، در هوا آزاد می شود. 70 میلیون بشکه نفت سالیانه برای تولید پلی استر استفاده می شود. اگر ما یک لباس را تنها 5 بار به جای 50 بار بپوشیم، %400 بیشتر بخار گاز کربن تولید می شود.

صنعت مد و فروسایش خاک

خاک جزء عنصر اصلی اکوسیستم ما محسوب می شود. ما برای تولید غذا به سلامتی خاک نیاز داریم، اما آنها کربن را نیز جذب می کنند. یکی از مشکلاتی که محیط زیست سیاره ما در حال حاضر با آن مواجه است، فروسایش خاک است. این مسئله برای امنیت غذای جهانی، تهدیدی عمده خواهد بود و در گرمایش جهانی کره زمین نیز مشارکت می کند.
صنعت مد به طرق مختلفی، نقشی عمده در فروسایش و تخریب خاک ایفا می کند. چرای بی رویه مراتع برای افزایش پشم بزهای کشمیری و گوسفند، فروسایش خاک به دلیل استفاده گسترده از مواد شیمیایی جهت رشد پنبه، به وجود آوردن بیابان توسط الیاف مبتنی بر پشم مانند رایون، بخشی از فعالیت های صنعت مد برای تخریب خاک است.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب الیاف سازگار با خاک

%90 از خاک مغولستان، در تهدید خشکسالی به دلیل پرورش بز برای تولید الیاف کشمیر است. %93 فروسایش خاک در دنیا به ترتیب به دلیل چرای بی رویه، جنگل زدایی و کشاورزی است. در 20-50 سال آینده فروسایش خاک منجر به کاهش 30 درصدی تولید غذا خواهد شد.

صنعت مد و قطع درختان جنگل های استوایی

هر سال هزاران هکتار از جنگل های در معرض انقراض و باستانی نابود می شوند و با جنگل های دست کاشت جایگزین می گردند تا پارچه های مبتنی بر چوب مانند رایون، ویسکوز و مودال را ایجاد نمایند. اینگونه نابودی جنگل ها، اکوسیستم و جوامع بومی را تهدید می کند، مسئله ای که در اندونزی شاهد آن هستیم و بیابان سازی جنگل های استوایی در چند دهه گذشته در مقیاس بزرگی در آن انجام گرفته است.

در مورد رفع این مشکل چه کاری می توان انجام داد؟

• انتخاب Lyocell/Tencel به جای رایون، مودال و ویسکوز.

70 میلیون درخت سالیانه برای تولید پوشاک قطع می شوند. %30 ریون و ویسکوز لباس، از گونه های درختی در حال انقراض تولید می شوند. %5 از صنعت پوشاک جهانی از پارچه هایی که در تولید آن ها از درختان جنگل ها استفاده شده است، مصرف می نماید.