چه کسانی لباس های ما را می سازند؟

میلیون ها نفر (تقریباً یک نفر از هر 8 کارگر سراسر جهان) در صنعت مد و نساجی در بخش هایی مثل رشد و فرآوری پنبه و سایر الیاف، و مرحله برش، دوخت و تزئین کردن لباس ها مشغول به کار هستند. البته اگر بخش غیر رسمی را به شمار بیاوریم، قطعاً این نسبت بسیار بیشتر خواهد شد.
هنگامیکه درباره تولید پوشاک صحبت می کنیم، معمولاً تصویر تعدادی کارگر بر روی خطوط تولید و در هنگام کار بر روی چرخ های خیاطی در ذهنمان مجسم می شود. اما در حقیقت این تنها بخشی از تصویر است. از هر هشت نفر کارگر سراسر جهان فقط یک نفر در شغل های بسیار متنوع صنعت مد و پوشاک فعالیت می کند.
این کارگران شاید کشاورزانی باشند که پنبه یا سایر محصولات زراعی را با هدف برداشت الیاف خام کشت می کنند؛ ممکن است این کارگران به عنوان اپراتورهای ماشین آلات فعالیت کنند که مواد اولیه را به نخ یا پارچه تبدیل می نمایند؛ یا شاید کارگران خم های رنگرزی باشند که بخشی از عمل آوری منسوجات را انجام می دهند و یا ممکن است تحت عنوان مدیران پشتیبانی محصول و خرده فروشان به فعالیت بپردازند.

مشخص کردن تعداد دقیق کارگران صنعت مد

پیدا کردن رقم دقیق تعداد کارگران شاغل در صنعت پوشاک و نساجی سراسر جهان دشوار است، زیرا هر منبع احتمالی از تعاریف یا سطوح مختلفی از دقت استفاده می کند یا شاید این تعاریف مربوط به دوره های مختلف باشند. یک برآورد محتاطانه از چندین منبع ترکیبی نشان می دهد که 430 میلیون کارگر در این صنعت از تولید مواد اولیه (پنبه) گرفته تا مرحله برش، دوخت و تزئین لباس ها مشغول به کار هستند.
بانک جهانی (World Bank) تخمین می زند که حدود 3.5 میلیارد نفر نیروی کار در سطح جهان وجود داشته باشد. این بدان معنی است که از هر 8 نفر نیروی کار در سطح جهان، 1 نفر به طریقی در صنعت مد مشغول به کار است. بسیاری از این کارگران در آسیا زندگی می کنند.
احتمالاً به دلایل مختلفی، برآورد کمتری از عدد واقعی افراد شاغل در زنجیره های تامین پوشاک به دست آمده است. تخمین رقم تقریبی زیر 430 میلیون نفر با استفاده از منابع مختلفی حاصل گردیده است. با وجود اینکه داده ها جدید هستند، اما این اطلاعات به سال های قبل مربوط می شوند. در ضمن این اطلاعات از نظر مشمول قرار دادن افراد، شکاف های اساسی دارند، به عنوان مثال:

• فقط کارگرانی که در کشورهای اصلی تولید کننده پوشاک فعالیت می کنند در این آمار لحاظ شده اند. در واقع این آمار کارگران کلیه کشورها را در بر نمی گیرد.
• این آمار شامل کارگران شاغل در تولید الیاف مصنوعی یا سلولزی نمی شود (این الیاف سهم قابل توجهی (به ترتیب 65% و 8.7%) از مصرف جهانی الیاف را به خود اختصاص می دهند).
• آمار منتشر شده، کارگران شاغل در بخش خرده فروشی یا کشاورزی که در پرورش گاو یا گوسفند به منظور تولید چرم و پشم فعالیت می کنند را شامل نمی شود.

کارگران غیر رسمی

یکی دیگر از مشکلات بغرنجی که در هنگام ارزیابی تعداد کارگران وجود دارد، به بخش غیر رسمی ارتباط پیدا می کند. بخش غیر رسمی به حوزه ای از صنعت اشاره دارد که در آن حق و حقوق کارگران به رسمیت شناخته نمی شود یا کارگران تحت هیچگونه حمایتی قرار ندارند، و اغلب بدون وجود قرارداد رسمی و در شرایط نامناسب کار می کنند؛ کارگرانی که در خانه فعالیت دارند و دستمزدهای بسیار پایینی دریافت می کنند، از جمله اینگونه کارگران به حساب می آیند.
برآورده ها براساس تعداد کارگران شاغل رسمی در کارخانه ها، صنایع و دیگر شرکت ها متفاوت است. با این حال برآورد کاملاً محافظه کارانه ای که براساس اطلاعات شبکه جهانی “زنان در اشتغال غیر رسمی: جهانی سازی و سازماندهی” (WIEGO) و سازمان بین المللی کار (International Labour Organisation) صورت گرفته، نشان می دهد که تعداد کارگران غیر رسمی شاغل در صنعت پوشاک و نساجی، 35% کسانی است که به صورت رسمی در این مشاغل فعالیت می کنند.

جنسیت

تقریباً 75% از کارگران شاغل در کارخانه های پوشاک را زنان تشکیل می دهند. برخی معتقدند که این رقم بر نقش بخش رسمی پوشاک در ارائه روش هایی برای توانمندسازی اقتصادی زنان تأکید دارد و در نهایت می تواند باعث کاهش فعالیت زنان در بخش های غیر رسمی شود. اما برخی دیگر به دستمزدهای ناچیزی که به این زنان کارگر پرداخت می شود، اشاره می کنند و معتقدند که این بخش (بخش رسمی) از نابرابری های اقتصادی بین زنان و مردان کارگر سوء استفاده می کند.

غالب بودن کشاورزان و کارگران کمکی در حوزه تولید پنبه

بخش کشاورزی پنبه که عمدتاً شامل کشاورزان خرد و خدمات مرتبط فعال در کشورهای در حال توسعه است از نظر تعداد افراد فعال بر کل نیروی کار صنعت مد و نساجی برتری دارد. برآوردهای انجام شده در مورد تعداد افراد فعال در تولید پنبه متفاوت است، اما براساس این برآوردها حدوداً 350 میلیون نفر در سطح جهان در تولید پنبه مشارکت دارند.

جمع بندی

• نیروی کار جهانی، 3.4 میلیارد نفر تخمین زده می شود. تصور می گردد که 430 میلیون نفر از آنها در تولید منسوجات و مد فعالیت می کنند.
• این بدان معنی است که تقریباً از هر 8 کارگر حداقل یک نفر در صنعت مد و نساجی کار می کند.
• این کارگران تنها اپراتور چرخ های خیاطی در کارخانه های تولید پوشاک نیستند، بلکه در رنج متفاوتی از فعالیت های کشاورزی، فرآوری و عمل آوری، پرداخت نهایی و تدارکات مشغول فعالیت هستند.
• بخش اعظم این نیروی کار در آسیا زندگی می کنند.