نوآوری در الیاف سلولزی
Innovation in Cellulosic Fibres
خمیرهای سلولزی مبتنی بر چوب به عنوان محور اصلی الیاف سلولزی (ویسکوز، ریون، لیوسل و مودال) عمل می کنند، اما الیاف تولید شده از اقلام روزمره مانند شیر، پرتغال و قهوه نیز بسیار مفید و جالب توجه هستند. از نظر تئوری برای اینکه الیاف به پارچه تبدیل شوند، حتماً باید از یک منبع سلولزی یا پروتئینی گرفته شوند. توسعه دهندگانی از سراسر جهان این موضوع را آزمایش کرده اند و برخی از آنها با طراحان و تولید کنندگان لباس هم همکاری داشته اند.
انواع الیاف سلولزی با قابلیت تبدیل شدن به پارچه
1- تکه های پرتغال
الیاف پرتغال یکی از این ساز و کارها هستند. شرکتی مستقر در ایتالیا توانسته تا حق انحصاری فرآیند تولید نخ های سبک وزن و شبیه به ابریشم را از محصولات جانبی تولید آب مرکبات به دست آورد. این نخ ها می توانند هم به تنهایی استفاده شوند و هم با الیاف دیگر مخلوط گردند. طراحان مشهور ایتالیایی مانند سالواتوره فرگامو (Salvatore Ferragamo)، مجموعه ای کوچک از لباس های مختلف را با استفاده از الیاف پرتغال ارائه کرده اند.
2- الیاف شیری مرطوب کننده
تلاش های گوناگونی برای تولید الیاف نساجی از طریق پروتئین کازئین شیر انجام شده است. پیشینه این تلاش ها به قبل از جنگ جهانی دوم بر می گردد. اشکال عمده این فرآیند به بوی ترشیدگی و کپک زدگی در هنگام مرطوب شدن این الیاف مربوط می شود. شرکتی سوئیسی به نام Swicofil بر این باور است که یک روش ریسندگی مرطوب را ابداع کرده که می تواند یون های بسیار ریز (در حد میکرو) روی را در الیاف پروتئینی شیر تعبیه کند و بدین گونه می تواند باعث استحکام الیاف و پایداری میکروبی آنها شود. گفته می شود که پارچه تولید شده با این روش، پوست را مثل حمام شیر مرطوب می کند. این الیاف به خوبی رنگ می گیرند و می توانند به تنهایی یا به صورت مخلوط مورد استفاده قرار گیرند.
3- جلبک های دریایی دوستدار پوست
یکی دیگر از مزایای ارائه شده سلولزی برای پوست، سی سل (SeaCell) نام دارد. سی سل به عنوان نوعی لیوسل با پودر جلبک های قهوه ای برداشت شده از سواحل ایسلند مخلوط می گردد. پارچه تولید شده با این نخ از قابلیت تنفس، نرمی و انعطاف پذیری برخوردار است. شرکت های تولید کننده این پارچه، یعنی شرکت های Nanonic Incorporated و Smart Fiber AG معتقدند که در زمان پوشیدن لباس های تولید شده از این الیاف و تماس آنها با پوست شخص، بسیاری از مواد مغذی جلبک های دریایی به بدن شخص منتقل می شود.
در حال حاضر تعداد معدودی از تولید کنندگان لباس های راحتی از سی سل در لباس های تولیدی خود استفاده می کنند؛ هر چند که در مورد تعیین میزان جلبک دریایی استفاده شده در این الیاف، تردیدهایی وجود دارد. به هر حال سی سل دارای اعتبار نامه پایداری بسیار سفت و سختی است، زیست تخریب پذیر محسوب می شود، از روش های فرآوری پایدار تائید شده ای پیروی می کند؛ در ضمن در برداشت جلبک دریایی بسیار دقت می شود.
4- سویا و قهوه
معمولا دیدگاه متناقضی در مورد پارچه های مبتنی بر سویا وجود دارد. این پارچه نرم و با دوام است، در ضمن چروک هم نمی شود و مراقبت از آن راحت است؛ در حال حاضر این پارچه برای تولید پوشاک و منسوجات خانگی مورد استفاده قرار می گیرد.
دانه های سویا هم مانند مواد پایه سلولزی تحت فرآوری های مختلف شیمیایی قرار می گیرند. این فرآوری ها در سیستم های حلقه بسته صورت می گیرد و هدف از آنها ساخت الیاف با استفاده از فرمالدئیدهاست. این الیاف محصول جانبی تولید غذاهای سویایی مانند توفو و سس سویا هستند. با این حال گزارش ها حاکی از آن است که بخش اعظم محصول سویای مورد استفاده در این روش از نظر ژنتیکی اصلاح شده است و برای تولید آنها از آب زیاد و سموم سمی استفاده می شود.
شرکت صنعتی Singtex با الهام از توانایی تفاله های قهوه در جذب بو، نخ اس کافی (S.Cafe) را تولید کرده است. این نخ ها با استفاده از تفاله های قهوه دور ریخته شده توسط کافی شاپ ها تولید می شوند. نخ اس کافی برای تولید پارچه ای که سریعاً خشک شود، با دوام باشد، ظرفیت جذب بوی بالایی داشته باشد و بدن فرد را در مقابل اشعه ماوراء بنفش محافظت کند، با سایر الیاف سلولزی و مصنوعی ترکیب می گردد.