تکمیل کالای نساجی

تکمیل کالای نساجی به هرگونه عملکردی گفته می‌شود (فراتر از آماده‌سازی و رنگ‌کاری) که باعث بهبود ظاهر یا مفید بودن پارچه بعد از ترک آن از ماشین بافندگی یا دوخت می‌شود. تکمیل یا فینیشینگ، سری‌هایی نهایی از عملیاتی است که پارچه‌ نساجی کامل‌شده را از طریق پارچه‌های خام تولید می‌نماید. معمولا تکمیل منسوجات، شامل روش‌هایی چون شستشو، خشک کردن، رنگ‌کاری یا چاپ، فرآیندهای مکانیکی یا شیمیایی و موارد دیگر است.
معمولا تکمیل کالای نساجی، شامل روش‌هایی چون شستشو، خشک کردن، رنگ‌کاری یا چاپ، فرآیندهای مکانیکی یا شیمیایی و موارد دیگر است که طی این مرحله بر روی محصولات نساجی انجام می‌گیرند (مانند الیاف کوتاه، فتیله یا فتیله شانه‌شده پشم، نخ‌ها یا فیلامنتی‌ها، پارچه‌های بافته‌شده یا کشباف) تا مشخصات اساسی آنها از قبیل نفوذ رنگ، قابلیت‌چاپ، رطوبت‌پذیری، رنگ، زیر دست منسوج و ظاهر را تقویت نمایند.
منظور از تکمیل کالای نساجی، همه عملیات احتمالی است که هر چند در مرحله‌ای به نام تکمیل آمده‌اند، اما معمولا در جهت بهبود ظاهر، زیر دست منسوج، خواص و در زمان‌هایی براساس زمینه کاربردی به پارچه‌ها اعمال می‌شوند.
مرحله تکمیل، نقشی بنیادینی در تعالی نتایج تجاری منسوجات ایفا می‌کند که قویا وابسته به نیازهای بازار است، این نیاز بسیار شدید‌تر و غیر‌قابل پیش‌بینی‌تر‌ می‌شود و باعث می‌گردد تا زمان واکنش کندتری برای تولید‌کننده‌های منسوجات فراهم شود.
آخرین ماشین‌های بازار که برای عملیات تکمیل استفاده شده‌اند، معمولا کاربردهای چند منظوره‌ای ارائه داده‌اند، مشخصات انعطاف‌پذیری و قابلیت فراگیری این ماشین‌ها، برای ارائه نتایج ثمربخش رو به تکامل است.

عملیات تکمیل چیست؟

آیا پارچه‌ای را دیده‌اید که از دستگاه بافندگی خارج می‌شود؟ معمولا احساس می‌شود که این پارچه‌ها، کثیف بوده و با لکه همراه هستند، به همین دلیل آنها را پوشاک خاکستری می‌گویند. پارچه رنگی که برای ساخت پوشش آنها را خریداری می‌کنیم، پارچه غیر‌سفید و کثیفی است که معمولا به‌رنگ خاکستری است. اما بیشتر پارچه‌های دیگری که از فروشگاه خریداری می‌کنیم، هموار تمیز و پاکیزه هستند. در این بین چه اتفاقی افتاده است؟ بله، عملیات تکمیل اعمال شده است.
تکمیل فرآیندی است که بعد از بافت یا دوخت، بر روی پارچه اعمال می‌شود تا ظاهر، زیر دست منسوج و عملکرد آن تغییر کند. وقتی تکمیل، مثلا بر روی کتان اعمال شد، بسیار درخشان‌تر، قوی‌تر و مقاوم‌تر به شستشو می‌شود. همچنین سایر عملیات تکمیلی باعث نرم‌تر شدن و سخت‌تر شدن پارچه می‌شوند و موجب مقاوم شدن آنها به آب یا لکه و رنگ‌سازی و طراحی آن نیز می‌گردند.

طبقه‌بندی عملیات تکمیل:

عملیات تکمیل را می‌توان به‌صورت زیر دسته‌بندی کرد:

• قابل ترمیم و بادوام
• دوره‌ای (اساسی) و خاص

تکمیل دوره‌ای برای همه پارچه‌هایی استفاده می‌شود که هدف آنها بهبود ظاهرشان است. تکمیل خاص (ویژه) با هدف خاص یا استفاده نهایی اعمال می‌شود.
وقتی پارچه سختی خود را بعد از شستشو از دست می‌دهد یا هنگامی‌که بعد از پوشیدن، چروکیده می‌شود، به مسئله از بین رفتن پارچه واقف می‌شویم. در چنین حالتی چه باید کرد؟ شما پارچه را دچار کشش کرده‌اید و آن را بعد از هر بار شستشو، اطو می‌‌کشید. این مرحله را تکمیل قابل‌ترمیم می‌گویند. یعنی این تکمیل، فقط تا زمان شستشو یا تمیز‌کاری رنگ طول می‌کشد، اما بعضی از عملیات‌های تکمیلی برای زمان زیادی بر روی پارچه باقی می‌مانند، مانند مقاومت به چروک شدن یا شستشوهای مکرر. این عملیات تکمیلی تحت‌تاثیر شستشو، تمیز‌کاری رنگ یا اطو‌کشی نیستند. اینگونه عملیات تکمیلی به‌نام عملیات تکمیلی بادوام شناخته می‌شوند و نمی‌توانند در خانه اعمال شوند. بعضی از عملیات تکمیلی که بادوام نیز هستند، به‌صورت ویژه یا دوره‌ای ایجاد می‌شوند.

بررسی تکمیل کالای نساجی

بسیاری از عملیات تولید منسوجات مانند رنگ‌کاری، چاپ سیلک و تکمیل پارچه از تکنیک‌های پردازش مرطوب استفاده می‌کنند. این تکنیک‌ها، حاوی استفاده از محلول یا حمام آبی جهت اعمال مواد شیمیایی به زیرلایه منسوجات، تثبیت مواد شیمیایی به الیاف، شستشو یا تمیز کردن برای از بین بردن مواد شیمیایی و رنگ‌کاری جهت تولید محصول نهایی هستند.
حرارت دادن و بخارهای بعدی آب باعث می‌شوند تا این فرآیندهای مرطوب، بسیار وابسته به انرژی شوند. کارشناسان حوزه صنعت تخمین می‌زنند که فرآیندهای مرطوب به‌صورت تقریبی از 60% انرژی مصرفی در صنعت نساجی استفاده ‌نمایند.
علاوه بر این، در بسیاری از بخش‌های دنیا، چروک‌دار شدن پارچه در آب باعث شده است تا تولید‌کنندگان منسوجات، روش‌هایی را توسعه دهند که باعث کاهش مصرف آب و انرژی شوند.