تفاوت بین نخ ریسیده شده حلقه ای و نخ ریسیده شده چرخانه ای

نخ ریسیده شده حلقه ای (نخ حلقه ای)

در ریسندگی حلقه ای با به هم تاباندن و نازک کردن رشته های پنبه ای، یک ریسمان نرم، محکم و بسیار ظریف از الیاف پنبه ای تشکیل می شود. بیشتر نخ های ساخته شده از الیاف استیپل، نخ های حلقه ای هستند. در این روش، پیچ و تابی که در هم تنیدگی نهایی را تشکیل می دهد از خارج به داخل است. اگر چه در ابتدا به نظر میرسد که یک نخ حلقه ای باکیفیت شبیه فیلامنت یکنواخت به وجود می آید، اما با بررسی دقیق تر آن زیر میکروسکوپ، می توان آرایشی مارپیچ از الیاف را در سطح نخ مشاهده کرد (این حالت در شکل زیر نشان داده شده است). نخ حلقه ای با دوام تر و ماندگارتر از نمونه های شبیه خود است، اما از آنها گران تر است.

ویژگی های نخ های حلقه ای

خواص کششی

کشیدگی (دراز شدگی) و مقاومت در برابر گسیختگی دو ویژگی بسیار مهم هر نخ تابیده هستند. مقاومت نخ ریسیده شده براساس خصوصیات مختلف الیاف متشکله آن، هندسه ساختاری نخ و پارامترهای ریسندگی تعیین می شود.

بی نظمی و عیوب جرمی

یکی دیگر از شاخصه های مهم نخ ها به عدم یکنواختی جرمی در واحد طول مربوط می گردد. این عدم یکنواختی به دلیل تغییر الیاف در واحد طول نخ به وجود می آید. اقدامات مهمی که می توانند این بی نظمی و عیوب مربوطه را به حداقل برسانند عبارتند از (1) تک سازی الیاف، (2) به حداقل رساندن تماس بین الیاف با موازی سازی بیشتر الیاف و (3) کنترل حرکت الیاف کوتاه.

پرزداری

پرزداری خاصیتی است که مقدار و طول انتهای الیاف، و حلقه های بیرون زده از بدنه نخ را نشان می دهد. بسته به نوع استفاده نهایی و کاربرد پارچه حاصله، گاهی پرزداری نخ ویژگی مطلوبی تلقی می شود و گاهی نیز نامطلوب قلمداد می گردد.

عوامل موثر بر ویژگی های نخ

عوامل مرتبط با الیاف

هر چند که تحقیقات تجربی زیادی در مورد استحکام و کشیدگی نخ های ریسیده شده صورت گرفته و نتایج آنها در منابع علمی منتشر شده اند، اما کسب آگاهی در مورد چگونگی تاثیر الیاف و سایر پارامترها بر مقاومت نخ بسیار مهم است؛ بنابراین در هنگام انتخاب نخ و پارامترهای اولیه باید به این عوامل توجه کافی داشت. معمولاً اگر بازده تبدیل الیاف به نخ بین 40 تا 65 درصد باشد، نخ حاصله استحکام کافی دارد.
پرزداری نخ یکی دیگر از ویژگی های بسیار مهم کیفی نخ است که تحت تاثیر پارامترهای الیاف متشکله آن قرار می گیرد. اولین عامل بسیار مهم موثر در پرزداری الیاف، ظرافت آن و سپس طول الیاف است.

عوامل مرتبط با نخ

با کاهش تراکم نخ، استحکام نخ نیز کاهش پیدا می کند، زیرا تعداد الیاف در سطح مقطع نخ کم می شوند.

عوامل دستگاه

با تعیین میزان کشش ماشین تمام تاب نخ و سرعت دوک می توان میزان پرزداری الیاف را تنظیم کرد. اگر نمره نخ ثابت باشد، میزان پرز نخ با افزایش این دو عامل افزایش پیدا می کند. افزایش کشش در فرآیند ریسندگی نخ باعث بیشتر شدن پرزهای نخ می شود. عواملی مانند تولید بالای کاردینگ، فرآوری شیمیایی الیاف قبل از نخ ریسی، شرایط نامناسب ماشین تمام تاب نخ به دلیل لرزش غلتک گردان در ماشین کاردینگ و رطوبت زیاد نیز می توانند باعث پرزداری بیش از حد نخ گردند.

کاربرد نهایی نخ های ریسیده شده حلقه ای

از سیستم ریسندگی حلقه ای می توان برای تولید نخ های بسیار زمخت تا بسیار ظریف با تراکم های مختلف پیچ و تاب در انواع متنوع الیاف و مخلوط آنها استفاده کرد. می توان نخ های حلقه ای را به منظور دستیابی به ویژگی های لمسی مورد نظر مهندسی کرد؛ یعنی با توجه به الزامات پارچه، آنها را مجعدتر یا نرم تر تولید کرد. از نخ های حلقه ای برای تولید پیراهن، شلوار، لباس شب، بلوز، لباس کار، کت و شلوار، دامن، ملحفه، پرده و سایر منسوجات صنعتی استفاده می شود.

نخ ریسیده شده چرخانه ای (نخ چرخانه ای)

نخ چرخانه ای نسبت به نخ حلقه ای، استحکام کمتری دارد. این امر به این دلیل است که آرایش مستقیم و موازی الیاف، و بسته بندی متراکم تر الیاف در ریسندگی حلقه ای کاملاً با تعداد زیاد الیاف چندلای غیر متجانس، سطح پایین تر مهاجرت الیاف، بسته بندی نخ با تراکم کمتر، وجود پوشش های های بارناپذیر الیاف و الیاف تسمه ای در ریسندگی چرخانه ای متضاد است. نخ های چرخانه ای عموماً کشش پذیرتر از نخ های حلقه ای هستند.

ویژگی های نخ های چرخانه ای

سطح نخ های چرخانه ای تفاوت زیادی با سطح نخ های حلقه ای ندارد. اما تفاوت اصلی این نخ ها در ساختار داخلی آنها به ویژه در مجاورت الیاف است. این تفاوت ها در ساختار داخلی نخ ها، خود را در ویژگی های مختلف عملکردی آنها نشان می دهند. نخ های چرخانه ای ظاهر و تراکم خطی یکنواخت تری نسبت به نخ های حلقه ای دارند. احتمالاً یکنواختی بهتر نخ چرخانه ای در فواصل کم آن ناشی از حذف نایکنواختی فتیله نخ و بسته های بزرگ تشکیل شده نخ در فرآیند ریسندگی چرخانه ای است. ضمناً نخ های چرخانه ای تا حدودی به کشش پذیری، لکه گیری، نرمی و داشتن پرز کمتر معروف هستند.
اشکال اصلی نخ های چرخانه ای این است که به اندازه نخ های حلقه ای محکم نیستند؛ حداکثر استحکام نخ های چرخانه ای حداقل 10 تا 30 درصد و گاهی تا 40% پایین تر از نخ های حلقه ای است. هر چند که قبلاً ذکر کردیم که تفاوت قابل توجهی بین نخ های چرخانه ای و حلقه ای وجود ندارد، اما عوامل مختلف مرتبط با الیاف و شرایط نخ ریسی تاثیر بسزایی در تغییر مشخصات نخ های چرخانه ای به وجود می آورند.

عوامل موثر بر ویژگی های نخ

عوامل مرتبط با الیاف

انتخاب مواد خام در کنترل کیفیت نخ در فرآیند ریسندگی چرخانه ای نقش بسیار مهمی دارد. تقریباً اجماعی کلی در صنعت نساجی وجود دارد مبنی بر اینکه درجه اهمیت ویژگی های مواد اولیه در روش ریسندگی چرخانه ای بسیار متفاوت با روش ریسندگی حلقه ای است.
ویژگی هایی مانند طول الیاف به ویژه یکنواختی طولی الیاف نقشی بسیار جزئی در ریسندگی چرخانه ای دارند و استفاده از الیاف بلند در این روش ریسندگی مزیتی به همراه ندارد. الیاف بلندتر به دلیل جهت گیری نامناسب الیاف متشکله و برخورد بیشتر پوشش آنها می توانند بر استحکام و یکنواختی نخ تاثیر منفی بگذارند.

کیفیت فتیله

کیفیت فتیله از نظر تمیزی، یکنواختی و جهت گیری تاثیر زیادی بر از هم گسیختگی های ناخواسته در فرآیند ریسندگی چرخانه ای، و در نهایت بر ویژگی های نخ چرخانه ای مانند استحکام و نایکنواختی آنها دارد. یکدست نبودن فتیله باعث می شود تا جریان الیاف در داخل مجرای حمل یکنواخت نباشد و همین امر باعث رسوب الیاف در شیارهای روتور می شود؛ امری که به نوبه خود منجر به تغییرات نمره نخ و عملکرد ضعیف فرآیند ریسندگی می گردد.
باید جهت گیری الیاف در فتیله های کشیده شده (تحت کشش قرار گرفته) حفظ شود، زیرا این موضوع باعث می شود تا آرایش الیاف در شیار روتور منظم تر باشد؛ موردیکه خود سبب می شود تا جریان تاباندن الیاف در روتور تسهیل شود، نتیجتاً روند ریسندگی پایدارتر شده و نخ حاصله مستحکم تر خواهد بود.

متغیرهای ماشین های ریسندگی چرخانه ای

هر چه فتیله ها ضخیم تر تولید شوند، به طور حتم مشکلات ناشی از کشش فتیله ها بیشتر بروز می کنند. افزایش مجموع فتیله های ریسندگی منجر به افزایش سرعت از هم گسیختگی ناخواسته نخ و پایین آمدن استحکام آن، ازدیاد طول تا پارگی نخ و یکنواختی نخ ریسیده شده می گردد. غلتک بازکننده یکی از پارامترهای مهمی است که تاثیر زیادی بر ویژگی های نخ های چرخانه ای دارد. این دستگاه الیاف را از هم جدا می کند و بدین وسیله به جریان خوراندن الیاف به روتور کمک می کند.

کاربرد نهایی نخ های چرخانه ای

از فرآیند ریسندگی چرخانه ای می توان برای ریسیدن نخ های با کیفیت (18 تا 200 دسی تکس) از پنبه، مخلوط های پلی استر، ریون ویسکوز و الیاف اکریلیک استفاده کرد. در صورت استفاده از الیاف میکرو، امکان ریسیدن نخ هایی با 10 دسی تکس هم با این روش وجود دارد. نخ های چرخانه ای معمولاً برای تولید پارچه های پیراهنی، پارچه های جین و دنیم، ملحفه، لباس های راحتی، پوشاک صنعتی، آستر، حوله، منسوجات خانگی و نخ تار پارچه های بافتنی مناسب هستند.

مقایسه نخ های حلقه ای و چرخانه ای

نخ های حلقه ای و چرخانه ای تفاوت های زیادی با هم دارند. مقاومت در برابر نخ نما شدن در پارچه های ساخته شده با نخ های چرخانه ای بهتر است، در حالیکه ثبات رنگ در پارچه های تولیدی با نخ های حلقه ای اندکی بهتر از نخ های چرخانه ای است و این در حالی است که میزان آب رفت پارچه در پارچه های ساخته شده با هر دو نوع نخ تقریباً یکسان است. دو مورد از تفاوت های بسیار مهم این نخ ها به درجه قلاب شدگی الیاف و مهاجرت الیاف مربوط می گردد. در جدول زیر تفاوت های بین نخ های چرخانه ای و حلقه ای آورده شده است.

تفاوت های بین نخ های چرخانه ای و حلقه ای