پارچه ارگاندی چیست: خواص، نحوه ساخت و محل تولید
Organdy Fabric
پارچه ارگاندی (Organdy Fabric) چه نوع پارچه ای است؟
ارگاندی نوع مجعد دار و پر از موج پارچه پنبه ای است. این منسوج نیمه شفاف و نسبتا ظریف است. تولید کنندگان نساجی می توانند از نوع تکمیل شده های مختلف جهت تبدیل حالت موجی ارگاندی استفاده نمایند، اما هر نوع از لایه های ارگاندی به خوبی ایجاد شده، بنابراین این پارچه معمولا جهت تولید لباس های مربوط به جشن یا پیراهن برای دختران جوان مورد استفاده قرار می گیرد. ارگاندی به راحتی دچار چین و چروک می شود، و از آنجاییکه یک پارچه پنبه ای ساده بافت است بسیار شبیه پارچه پاتیست (lawn) و باتیست (batiste) به نظر می رسد.
تاریخچه ارگاندی
در طول قرون وسطی در اروپا، لباس های حاوی بافت ساده به شدت محبوب شده بودند. در این زمان، لینن نخستین ماده منسوج مشتق شده از گیاهان به حساب می آمد که در اروپا با پشم حاصل از گوسفند به عنوان محبوب ترین ماده نساجی به دست آمده از دام به رقابت می پرداخت. در نتیجه مواد اولیه تشکیل دهنده برای ارگاندی، پاتیست و باتیست از طریق لینن تولید گردیدند.
هر چند که پارچه های پاتیست و باتیست از فرانسه نشأت گرفته اند، اما ریشه ارگاندی به سوئیس که از نظر تاریخی و در حال حاضر از سمت شرق با فرانسه هم مرز است، بر می گردد. سوابق تاریخی مربوط به ریشه ارگاندی زیاد در دسترس نیست، اما فرض کردن این مسئله که تولید کنندگان اولیه سوئیسی ارگاندی این پارچه را به عنوان جایگزین سبک تر و پر از چین پارچه های باتیست و پاتیست اختراع نموده اند تا حدی منطقی است.
امروزه ارگاندی به عنوان یک پارچه پنبه ای شناخته می شود، اما درست همانند پارچه های باتیست و پاتیست، این منسوج در اصل با استفاده از لینن ساخته شده است. تا قرن شانزدهم طول کشید تا حجم تولید پنبه بریتانیا و هلند توانست به مقدار مورد نیاز برای تأمین نیازهای منسوجات اروپایی برسد، و تا این زمان هنوز ارگاندی لیننی یک کالای معمول به شمار می رفت و این پارچه حتی از همتای پنبه معاصر آن نیز بیشتر چین دار بود.
هر چند که هم پاتیست و هم باتیست در نهایت به مقداری محبوبیت برای استفاده روزمره در لباس های اروپاییان دست یافتند، اما ارگاندی بیشتر برای فعالیت های تفریحی یا موقعیت های مخصوص جشن مورد توجه قرار گرفت. تولید لباس های مخصوص آئین عشای ربانی با ارگاندی به مدت قرن ها رایج بود، و امروزه نیز اعضای کلیسای کاتولیک و شاخه های آن همچنان برای تهیه نخستین لباس های آئین شکرگزاری دختران جوان از همین پارچه استفاده می نمایند.
در طول قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میلادی، ارگاندی به عنوان پوشاکی برای تولید لباس زنانه به محبوبیت دست یافت؛ اوج این محبوبیت به سال های 1950 و 1960 مربوط می شود. لباس های ارگاندی پف دار، سبک و سفت هنوز هم مورد تقاضا باقی مانده است، چون جنبه های ظریف بدن زنانه را به خوبی نشان می دهند.
پارچه ارگاندی امروزی
امروزه ارگاندی زیاد محبوب نیست. این پارچه به صورت وسیع توسط جایگزین های مصنوعی و ارزان قیمتی مانند ارگانزا (organza) تحت تأثیر قرار گرفته و باعث شده تا ارگاندی پنبه ای خالص بیشتر برای لباس های زنانه مخصوص فصل تابستان مورد استفاده قرار گیرد. هر چند که لباس های ارگاندی به طور معمول سفید رنگ هستند، اما لباس های ارگاندی معاصر شاید زیر آفتاب به هر رنگی در آیند، و آنها اغلب الگوهای ساده یا پیچیده دارند.
پوشاک ارگاندی تک لایه گاهی اوقات در دسترس است؛ این پارچه معمولا به گونه ای طراحی می گردد که بر روی بالای دیگر لباس ها بافته شود، چون در عمل شفاف است. در حالت معمول بیشتر طراحان لباس از لایه های چند گانه ارگاندی جهت تولید لباس های پف دار که بیشتر مات هستند، استفاده می کنند. ارگاندی حتی اگر به ندرت در فشن جدید به کار رود، باز هم یک پارچه جذاب و دلپسند محسوب می شود.
پارچه ارگاندی چگونه تولید می گردد؟
فرآیند تولید ارگاندی از چند گام کلی تبعیت می کند:
1- تولید نخ پنبه
از آنجاییکه ارگاندی به وسیله پنبه تولید می شود، لذا اولین گام در تولید این پارچه به جمع آوری نخ پنبه ارتباط پیدا می کند. پنبه از طریق قوزه های پنبه که اطراف دانه های این گیاه را احاطه کرده اند، به دست می آید، و این قوزه ها قبل از ریسندگی، تمیز و کارد می شوند. پس از رسیده شدن، نخ پنبه ای نرم و سفید رنگی شکل می گیرد و بر روی ماسوره ها برای حمل و نقل بارگیری می شود.
2- پیچیدن و بافتن نخ
ارگاندی خیلی نازک و سفت است، چون تولید کنندگان نساجی قبل از بافتن نخ پنبه به ارگاندی، آن را به صورت محکم می تابانند. کشش حاصل، فضای بیشتری بین نخ های تار و پود را در پارچه ارگاندی به وجود می آورد، و این فرآیندهای تاباندن نیز نخ ارگاندی نازک تری را ایجاد می نمایند. وقتی پیچیدن و تاباندن به درستی به پایان رسید، نخ پنبه ای در یک الگوی بافت ساده و اصلی بافته می شود.
3- تکمیل نهایی اسیدی برای ایجاد سفتی
سفتی ارگاندی در اصل از طریق یک فرآیند شستشوی اسیدی مخصوص که بعد از بافته شدن این پارچه به آن اعمال می گردد، به وجود می آید. مدت طولانی که ارگاندی در معرض این شستشوی اسیدی قرار گرفت، سفت تر می شود. و تولید کنندگان ارگاندی به دقت این پارچه را در معرض اسید قرار می دهند تا بتوانند سفتی حاصل از آن را کنترل نمایند.
4- سفید کردن یا رنگرزی
بعد از اینکه پارچه بافته شد و با اسید شستشو گردید، تولید کنندگان ارگاندی شاید این پارچه را جهت تولید مناسب سفید کاری کنند یا در رنگ های متنوع رنگرزی نمایند. ایجاد الگوهای قلاب دوزی شده بر روی پارچه ارگاندی نهایی نیز امکان پذیر است. وقتی پارچه ارگاندی کامل گردید، بر روی توپ های پارچه بارگذاری می شود تا از این طریق برای کارخانه های پوشاک و لوازم خانگی ارسال گردد.
پارچه ارگاندی چه کاربردی دارد؟
ارگاندی یک ماده محبوب برای تولید پوشاک زنانه و لباس های مخصوص جشن برای دختران باقی مانده است. علاوه بر تولید لباس نخستین مراسم عشای ربانی، این پارچه جهت تولید لباس های گل دار دخترانه و دیگر انواع لباس دخترانه استفاده شده برای رویدادهای مهم نیز کاربرد دارد. ارگاندی برای ساخت پوشاک مخصوص زنان بالغ مثل شکل های متنوع لباس های عصرگاهی نیز استفاده می شود، و طراحان گاهی اوقات این پارچه را در لباس های عروس نیز به کار می گیرند.
ارگاندی به صورت سنتی معمولا برای تولید یقه و سردست پیراهن های مردانه مورد استفاده قرار می گیرد، اما این شکل های رسمی لباس در حال حاضر از مد خارج شده اند. هنوز پیدا کردن ژاکت های مردانه و دیگر پوشاک رسمی تولید شده با ارگاندی رایج است. این ماده برای پرده ها ایده آل است، و گاهی اوقات برای تهیه رومبلی های تزئینی نیز به کار می رود.
یکی از رایج ترین کاربردهای ارگاندی، آستر درونی لباس تولیدی با دیگر پارچه هاست. ارگاندی به دلیل سفتی قابل ملاحظه ای که دارد، به بعضی از پارچه ها که خیلی نرم یا بی شکل هستند این ساختار را قرض می دهد. استفاده کردن از ارگاندی به عنوان آستر، تمایل آن را به جمع شدگی و کوچک شدن نیز از بین می برد، و باعث می گردد تا این پارچه نازک و سفت در صورت استفاده شدن به عنوان لایه خارجی پوشاک نامناسب باشد.
پارچه ارگاندی در چه مناطقی از جهان تولید می شود؟
از آنجاییکه ارگاندی یک پارچه مخصوص است، لذا مقادیر قابل توجهی از این منسوج هنوز در کشورهای نزدیک محل پیدایش آن مثل فرانسه، سوئیس و آلمان تولید می گردد. با این حال چین بزرگترین تولید کننده پوشاک نهایی است، و هند نیز بخش اعظمی از الیاف پنبه ای را تولید می نماید. این دو کشور بخش زیادی از منسوجات پنبه ای موجود در بازار از جمله ارگاندی را تولید می کنند.
قیمت پارچه ارگاندی به چه صورت است؟
ارگاندی یکی از گران ترین پارچه های پنبه ای جهان است، چون از ظرافت بالایی برخوردار بوده و با پوشاک لوکس و سطح بالا نیز مرتبط است. با این حال قیمت این پارچه به اندازه ارگانزا ابریشمی بالا نیست، و از نظر قیمتی با ارگاندی مصنوعی قابل رقابت است. پارچه ارگاندی با توجه به ایجاد تزئینات، قلاب دوزی و مواردی از این دست، قیمتش بالاتر می رود.
چه تفاوتی بین انواع موجود پارچه ارگاندی وجود دارد؟
چند نوع مختلف از ارگاندی وجود دارد؛ با این حال بعضی از پارچه های رایج نیز شاید با ارگاندی اشتباه گرفته شوند (هر چند که با آن تفاوت دارند). در این بخش به بعضی از نمونه ها اشاره می گردد:
1- ارگاندی سفت (Stiff organdy)
این نوع از ارگاندی تحت شدیدترین فرآیند شستشوی اسیدی قرار می گیرد، در نتیجه بسیار سفت می شود. ارگاندی سفت برای پوشاک روزمره محبوب نیست، و معمولا برای لباس های مخصوص جشن مورد استفاده قرار می گیرد.
2- ارگاندی نیمه سفت (Semi-stiff organdy)
هر چند که ارگاندی نیمه سفت کمی به سختی قابل یافت است، اما این نوع از پارچه با ترکیب سفتی معقول با نرمی متوسط بهترین شرایط ممکن را ایجاد می کند. این نوع از ارگاندی معمولا برای تولید لباس زنانه و جامه عصرگاهی به کار می رود.
3- ارگاندی نرم (Soft organdy)
هر چند که ارگاندی نرم هنوز از بیشتر انواع پارچه ها، سفت تر است؛ اما نسبت به هر نوع دیگر از ارگاندی دارای نرمی بیشتر و سفتی کمتر است. اینگونه ارگاندی در حال حاضر، محبوب ترین است، و معمولا جهت تولید لباس تابستانه و دیگر پوشاک رسمی یا نیمه رسمی زنانه به کار برده می شود.
4- ارگاندی پنبه ای (Cotton organdy)
ارگاندی پنبه ای تنها نوع خالص از ارگاندی به حساب می آید. هر چند که پارچه های مصنوعی گاهی اوقات به عنوان “ارگاندی” برچسب زده می شوند، اما این منسوج تنها در صورتیکه با پنبه تولید گردد، ارگاندی واقعی است. ارگاندی دیگر با لینن تهیه نمی شود، اما اگر این نوع منسوج وجود داشته باشد می توان آن را نیز ارگاندی خالص در نظر گرفت.
5- ارگانزای ابریشمی (Silk organza)
ارگانزا اصلی ترین جایگزین ارگاندی است. این نوع از پارچه ها به دلیل الیاف استفاده شده در ساختارشان، متمایز هستند. هر چند که ارگاندی تنها می تواند با پنبه تهیه شود، اما ارگانزا از طریق ابریشم یا انواع الیاف مصنوعی هم قابل ساخت است. ارگاندی و ارگانزا به غیر از الیاف موجودشان، در دیگر موارد مثل هم هستند.
6- ارگانزای مصنوعی (Synthetic organza)
به دلیل قیمت بالای ابریشم، تعداد قابل توجهی از تولید کنندگان نساجی تصمیم گرفتند تا ارگانزا را با استفاده از پلی استر یا الیاف مشابه تولید نمایند. هر چند که به سختی ویژگی های مطلوب ارگانزا با استفاده از الیاف مصنوعی حاصل می شود، اما ارگانزای پلی استری و ریونی به اندازه گونه های ابریشمی خالص این پارچه، نرم یا لوکس نیستند.
7- پارچه پاتیست (Lawn cloth)
پارچه پاتیست در دسته مشابه منسوجاتی مانند ارگاندی قرار می گیرد. این نوع از پارچه اغلب نیمه شفاف است. با این حال پارچه پاتیست در مقایسه با ارگاندی، نرم تر و از وزن بیشتری برخوردار است.
8- پارچه باتیست (Batiste Fabric)
پارچه باتیست به شدت مشابه پارچه پاتیست است، چون نیمه شفاف بوده و دارای نرمی و وزن زیادی است. مورخین حوزه پارچه اعتقاد دارند که تنها تفاوت جزئی بین باتیست و پاتیست به داستان شکل گیری این پارچه ارتباط پیدا می کند. پارچه باتیست احتمالا توسط یک بافنده فرانسوی به نام ژان باتیست به وجود آمده است.
پارچه ارگاندی بر روی محیط زیست چه تأثیری می گذارد؟
تولید ارگاندی تنها حجم کوچکی از خروجی سالانه و کلی صنعت نساجی در سطح جهان است، بنابراین تأثیرات زیست محیطی این پارچه بسیار اندک است. ارگاندی چون یک پارچه پنبه ای است، ذاتا از پایداری معقولی برخوردار است، زیرا الیاف پنبه بسیار زیست تجزیه پذیر بوده و خود پنبه یک منسوج طبیعی است.
با این حال کاشت پنبه اغلب شامل استفاده از مواد شیمیایی سمی است، و پنبه یکی از بدنام ترین تک محصولات زراعی جهان به شمار می آید. تک محصولی به عنوان روشی مضر که سبب فرسایش خاک می شود، شاید بدترین تأثیر طولانی مدت تولید پنبه باشد.
کارگران پنبه در چین و هند معمولا به استثمار کشیده می شوند که این عامل به فقر و در نتیجه صدمات زیست محیطی منجر می گردد. تولید کنندگان نساجی در این کشورها به احتمال زیاد از مواد شیمیایی سمی در زمان تولید پنبه استفاده می کنند، به همین دلیل شاید ارگاندی تولید شده در کشورهای غربی از نظر زیست محیطی پایدارتر باشد.
گواهینامه های موجود برای پارچه ارگاندی
پارچه ارگاندی تولید شده در ایالات متحده و اتحادیه اروپا شاید واجد شرایط دریافت گواهینامه ارگانیک USDA یا کمیسیون اروپا باشد. استاندارد جهانی منسوجات ارگانیک (GOTS)، تولیدات پنبه ای سراسر جهان که به صورت ارگانیک تولید گردیده اند را تأیید می کند، و OEKO TEX نیز گواهینامه ارگانیک قابل اعتماد و بین المللی را ارائه می دهد. علاوه بر این، ارگاندی تولید شده با استفاده از پنبه پیمای رشد یافته در ایالات متحده ممکن است گواهینامه سوپیما را بتواند دریافت کند.
نام پارچه | ارگاندی |
نام دوم شناخته شده پارچه | ارگاندی سوئیسی |
ترکیبات پارچه | الیاف پنبه ای حاوی بافت ساده |
تغییرات ممکن تراکم نخ در پارچه | 100 الی 300 |
قابلیت تنفس پارچه | بالا |
قابلیت مقاومت در برابر رطوبت | متوسط |
قابلیت حفظ گرما | کم |
قابلیت ارائه کشش | کم |
حساس به کرکی شدن یا قل زدن | کم |
اولین کشور سازنده این نوع پارچه | سوئیس |
بزرگترین صادر کننده/ کشور برتر تولید کننده | چین |
دمای توصیه شده برای شستشو | شستشوی دستی، تمیز کردن خشک یا شستشوی ماشینی به صورت سرد |
کاربرد در | لباس عصرگاهی، لباس مهمانی شبانه، لباس نوزاد، لباس بچه، سردست پیراهن، یقه، پیشبند، آستر لباس، پرده. |