تفاوت بین زیست تخریب پذیری و کود پذیری

احتمالاً شما هم درباره افرادی شنیده اید که سطل های کمپوست را در حیاط خانه خود نگهداری می کنند؛ اما چرا آنها سطل های زیست تخریب پذیر ندارند؟ با وجود اینکه واژه های زیست تخریب پذیر (یا زیست تجزیه پذیر) و کود پذیر (قابل کمپوست) بسیار شبیه به هم به نظر می آیند، و گاهاً افراد در هنگام صحبت کردن آنها را به جای هم به کار می برند؛ اما حقیقت این است که تفاوت های کلیدی بین این کلمات وجود دارد.

زیست تخریب پذیر (Biodegradable) به چه معناست؟

این اصطلاح به توانایی یک ماده برای تجزیه شدن به عناصر طبیعی در خلال فرآیندهای بیولوژیکی اشاره دارد. اگر یک ماده از منابع حیوانی یا گیاهی نشات گرفته باشد؛ می تواند توسط میکرو ارگانیسم هایی مانند باکتری ها، قارچ ها، میکروب ها و جلبک ها و یا با قرار گرفتن در معرض دمای بالا، جریان آب و یا حتی تماس با اکسیژن تجزیه شود. چیزهایی مانند پسماند مواد غذایی، ضایعات کاغذ، کودهای کشاورزی، پوسته تخم مرغ، جعبه های مقوایی و گیاهان مرده، زیست تخریب پذیر به حساب می آیند؛ زیرا قادرند پس از قرار گرفتن در معرض عناصر طبیعی، به ساده ترین قسمت های متشکله خود تجزیه شوند. حتی می توان ادعا کرد که پلاستیک هم زیست تخریب پذیر است؛ زیرا با وجود اینکه تجزیه آن قرن ها طول می کشد، اما بالاخره قادر است به کربن، آب و دیگر عناصر اصلی متشکله خود تجزیه گردد. با این حال طبق نظر FTC (کمیسیون تجارت فدرال)، یک کالا باید ظرف یک سال به صورت کامل تجزیه شود تا از نظر قانونی زیست تخریب پذیر به حساب بیاید.

منظور از کود پذیر (Compostable) چیست؟

هر چند اصطلاحات زیست تخریب پذیر و کود پذیر با هم اشتباه گرفته می شوند؛ اما کافی است به این بیاندیشید که زیست تخریب پذیر یک واژه مادر است و کود پذیر زیر مجموعه ای از آن محسوب می شود. مواد کود پذیر نیز مانند مواد زیست تخریب پذیر این توانایی را دارند تا از طریق فرآیندهای بیولوژیکی به عناصر ساده تجزیه شوند؛ اما برخلاف مواد زیست تخریب پذیر همیشه به عناصر غیر مضر تجزیه می گردند. گاهی اوقات وقتی مواد زیست تخریب پذیر شروع به تجزیه شدن می کنند؛ به موادی تبدیل می گردند که برای محیط زیست مضر هستند. به عنوان مثال زباله های زیست تخریب پذیر می توانند میکرو فلورا مازادی تولید کنند که ممکن است تعادل یک اکوسیستم را از بین ببرد. به علاوه وجود زباله های زیست تخریب پذیر فراوان در یک محیط آبی شاید سبب کاهش اکسیژن آب شود؛ اتفاقی که در نهایت منجر به آسیب دیدن حیات دریایی و یا حتی مرگ آبزیان می شود.

از طرف دیگر، ازدیاد زباله های کود پذیر همیشه به نفع محیط زیست است. مواد کود پذیر پس از مواجه با عناصر طبیعی به مواد مغذی غنی و قهوه تیره ای تبدیل می گردند که به عنوان گیاخاک (Humus) شناخته می شوند. گیاخاک را می توان با خاک باغچه ها و باغ ها مخلوط کرد؛ در این صورت مواد مغذی حیاتی، رطوبت و مواد ارگانیک سالمی به خاک افزوده می شوند که به رشد، قد کشیدن و سالم شدن گیاهان و درختان کمک می کنند. همچنین می توانند باعث بهبود pH و ساختار خاک شوند که همیشه یک مزیت مهم به حساب می آید.

زیست تخریب پذیر و کود پذیر: چرا پنبه پادشاه محیط زیست است؟

وجود محصولات زیست تخریب پذیر و کود پذیر برای محیط زیست مفید و لازم است. محصولات بی بافت مانند دستمال های مرطوب، پوشک ها، تامپون ها، پدها و آسترهای ساخته شده با پنبه، همگی هم زیست تخریب پذیر و هم کود پذیر هستند. با وجود اینکه سرعت تجزیه پنبه به شرایط محیطی (مقدار اکسیژن، آب، دما، pH محیط و غیره) و ساختار پارچه (وزن، میزان انسجام الیاف در ساختار پارچه و غیره) بستگی دارد؛ اما همانطور که می دانید پنبه در نهایت با گذشت زمان تجزیه می شود و هرگز برای همیشه در جریان زباله ها باقی نمی ماند.

واقعیت این است که محصولات پنبه ای زیست تخریب پذیر و کود پذیر، در صنایع بهداشتی تولید کننده محصولات مراقبتی زنانه، مراقبت از نوزادان، بی اختیاری بزرگسالان و زیبایی اهمیت زیادی دارند. امروزه حمایت از مصرف کنندگان فراتر از مقوله پایداری سنتی و مفاهیم کلی است که درباره نجات کره زمین مطرح می شود. حتی دیگر یک ترند روز هم به حساب نمی آید، و یک موضوع وجدانی و اولویت شخصی است.

امروزه مردم بیشتر از قبل به اقلام و محصولات زیبایی، بهداشتی و مراقبتی که مستقیماً با بدن آنها در تماس است، توجه می کنند. این محصولات علاوه بر اینکه باید کارآیی داشته باشند؛ بایستی برای محیط زیست مفید بوده، و سالم و بی خطر باشند. با وجود اینکه به نظر می آید تمام تلاش جهانیان صرف تمرکز بر توقف همه گیری کووید – 19 شده است؛ اما فراموش نکنید که همه ما همواره به راهکارهای پایدار نیاز داریم. نهادهای نظارتی همچنان خواستار پیشرفت در مقوله پایداری هستند. به عنوان مثال اخیراً اتحادیه اروپا و ایالت کالیفرنیا دستورالعمل هایی را در مورد اقلام پلاستیکی یکبار مصرف تدوین کرده اند که قطعاً تاثیر عمیقی بر محصولات آرایشی بهداشتی و مراقبتی خواهد داشت؛ چرا که این دستورالعمل خواهان ممنوعیت کامل استفاده از الیاف مصنوعی در اینگونه محصولات شده است.

امروزه محصولاتی که در چرخه حیاتشان به عنوان بی خطر و پایدار ارزیابی می شوند؛ برنده میدان خواهند بود. اکنون این موضوع که برندها و توسعه دهندگان محصولات به دنبال مواد اولیه خلاقانه ای باشند که پایداری محصولات یکبار مصرف مانند دستمال های مرطوب و پدها را تضمین کند، بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.

لذا امروزه گروه های تجاری صنعتی پیشرو به منظور نشان دادن تاثیر الیاف پنبه بر محیط زیست، تحقیقات گسترده ای را شروع کرده اند و قصد دارند تا نحوه تجزیه پذیری زیستی انواع محصولات پنبه ای بی بافت (بکر، خالص و غیره) و نمونه های مصنوعی آنها را در اکوسیستم های خاکی و آبی (زیرا بسیاری از این محصولات نهایتاً سر از سایت های دفن زباله و کانال های فاضلاب در می آورند) مورد بررسی قرار دهند. نتایج برخی از این تحقیقات نشان می دهند که پنبه خالص بین 95% تا 100% زیست تخریب پذیر است؛ سایر انواع پنبه نیز از این حیث نتایج مطلوبی را کسب کرده اند و همان طور که احتمالاً تصور می کنید، مواد مصنوعی مانند پلی استر کمتر از 25% زیست تخریب پذیر هستند.