پارچه پاتیست (پاتیس)

پارچه پاتیست (Lawn Fabric) چه نوع پارچه ای است؟

پارچه پاتیست نوعی پارچه با بافت ساده است که معمولاً از پنبه ساخته می شود. این پارچه تراکم نخ نسبتاً بالایی دارد و همین باعث می شود تا بافتی ابریشمی داشته باشد. پارچه پاتیس معمولاً با نخ شانه شده تولید می گردد، اما می توان آن را با نخ کاردینگ شده نیز ساخت.
پارچه پاتیست معمولاً به دلیل نحوه بافته شدن، نیمه شفاف است؛ به همین دلیل ظاهری حریر مانند دارد. پاتیس نسبتاً سبک است و همین آن را به پارچه ای محبوب برای دوخت لباس های بهاره و تابستانه زنانه تبدیل کرده است.
پارچه پاتیست در بیشتر موارد به رنگ فوق العاده سفید تولید می شود، و سپس با الگوهای جذاب و زیبا چاپ می گردد. به ندرت پیش می آید که پارچه پاتیس در طول روند تولید رنگ شود، حتی اگر این پارچه رنگ هم شود به احتمال زیاد بعداً چاپ می گردد.

ویژگی های فنی پارچه پاتیست (پاتیس)

پارچه پاتیس نیز مانند سایر پارچه های طبیعی دارای بافت ساده ای است، بدین معنی که در بافت آن نخ های پود به صورت متناوب از زیر و روی نخ های بافت رد می شوند. این پارچه یک ساختار شبه شبکه ای ساده دارد که آن را برای برش و دوخت ایده آل می کند. هنگام دوخت پارچه پاتیست بهتر است از یک سوزن ظریف استفاده شود، زیرا تراکم نخ این پارچه نسبتاً بالاست.
نحوه بافت پارچه پاتیس تولید شده توسط تولید کنندگان مختلف متفاوت است؛ اما در حالت کلی تراکم نخ تار این پارچه در حدود 70 و تراکم نخ پود آن در حدود 100 می باشد. معمولاً در هر اینچ این پارچه، 80 نخ تار (EP) و 80 نخ پود (EP) وجود دارد. در نتیجه تراکم نخ پارچه پاتیس معمولاً بین 150 تا 200 است، بنابراین این پارچه یکی از ظریف ترین بافت های پارچه های نخی را به خود اختصاص داده است.

تاریخچه پارچه پاتیست

نام «پارچه پاتیست (پاتیس) از شهر لائون (Laon) فرانسه گرفته شده، در واقع این شهر جایی است که پارچه پاتیست برای اولین بار در آنجا بافته شده است. در ابتدا پارچه پاتیس با پارچه لینن ساخته می شد، چرا که در آن زمان پارچه لینن در اروپا به وفور وجود داشت. اما زمانیکه واردات پنبه از هندوستان به امری رایج تبدیل شد، به تدریج بافندگان پارچه پاتیس به سمت استفاده از این ماده اولیه نساجی روی آوردند.
همان زمانیکه پنبه هندی به فرانسه وارد شد، پارچه پاتیست فرانسوی نیز به هندوستان راه پیدا کرد. کم کم بافندگان هندی از این پارچه سبک برای تولید لباس های سنتی salwar kameez استفاده کردند؛ این لباس ها به دلیل ترکیب آنها با پارچه اروپایی پاتیس به «لباس های پاتیس (lawn suits)» نیز معروف شدند.
حتی امروزه نیز لباس های یکدست پاتیس در سراسر هندوستان بسیار محبوب هستند و همچنان با پارچه های پاتیس ادغام می  شوند. علی رغم وجود شکاف فرهنگی بین هند تحت سلطه هندوها و پاکستان اسلام محور، لباس پاتیست در پاکستان نیز بسیار محبوب است؛ در هنگام تقسیم هندوستان، تولید گسترده لباس پاتیست در این کشور تازه تشکیل شده مسلمان کلید خورد.

تب پاتیست (پاتیس)

پارچه پاتیس در پاکستان بسیار محبوب است؛ به طوری که هر بهار پدیده ای به نام «تب پاتیس» سراسر کشور را در بر می گیرد؛ در این حالت زنان و مردان این سرزمین در تلاشند تا لباس های پاتیسی با الگوهای مد روز تهیه کنند. پارچه پاتیس همواره با طرح های پیچیده چاپ می شود و این ربطی به تولید شرق یا غرب بودن آن ندارد؛ در واقع این طرح ها در پاکستان به بخشی جدایی ناپذیر از فرهنگ استایل سالانه این ملت تبدیل شده اند.
قطعاً چنانچه صنعتگران فرانسوی که برای اولین بار پارچه پاتیست را در لائون تولید کردند، الان زنده بودند از محبوبیت فوق العاده زیاد این بافت در پاکستان دوردست بسیار متعجب می شدند. صرفنظر از این، پارچه پاتیس نقشی کلیدی در فرهنگ طراحی پاکستان ایفا کرده است؛ در واقع مدل های مختلف فصلی لباس های پاتیست می توانند بهانه ای واهی برای سرازیر شدن پول به این کشور آسیای جنوبی باشند.

پارچه پاتیست چگونه تولید می شود؟

پارچه پاتیست با استفاده از روش های استاندارد تولید پارچه های با بافت ساده، تولید می شود. تولید کنندگان منسوجات می توانند با استفاده از روش های رایج تولید این پارچه که قرن هاست وجود دارند این پارچه ها را تولید کنند؛ اما در بیشتر موارد پارچه های پاتیس در کارخانه های نساجی و با استفاده از پارچه های مکانیزه در مقادیر انبوه تولید می گردند.
از آنجاییکه این روزها پارچه پاتیس معمولاً از الیاف پنبه تشکیل می شود، لذا روند تولید این پارچه از مزارع کشت پنبه آغاز می گردد. سپس غوزه های رسیده پنبه از بذرهای آنها جدا شده و قبل از اینکه الیاف حاصله به صورت نخ ریسیده شوند، آنها را کاردینگ کرده یا شانه می کنند.
فرآیند شانه زنی باعث ظریف و نرم شدن الیاف می شود، اما فرآیندی هزینه بر است. الیاف پنبه ای که تحت عملیات کاردینگ قرار می گیرند تا حدی زبرتر هستند، اما در عوض هزینه آنها نیز پایین تر است.
در بیشتر موارد پارچه های پاتیست بافته شده هنگام لمس تا اندازه ای مجعد هستند، اما نسبت به انواع دیگر پارچه های طبیعی مانند پارچه ارگاندی، چین کمتری دارند. نتیجتاً اصطلاح «پاتیس» به صورت گسترده در صنعت نساجی برای اشاره به پارچه هایی که در هنگام لمس تا اندازه ای مجعد و موجدار هستند به کار برده می شود. با این حال پارچه پاتیس به دلیل کیفیت ذاتی مواد متشکله آن چنین خاصیتی دارد، اما بیشتر منسوجات دیگری که به آنها «پاتیس» گفته می شود، به دلیل آهار زنی در فرآیندهای پرداخت چنین حالتی پیدا می کنند.

پارچه پاتیست چه کاربردی دارد؟

به طور سنتی از پارچه پاتیست در وهله اول برای تولید پیراهن های زنانه لیننی استفاده می شود. به عنوان مثال در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم از این پارچه برای دوخت لباس های (رداهای) فارغ التحصیلی استفاده می شد. حتی در آن زمان به این پارچه «پاتیس ایرانی» نیز می گفتند؛ امری که نشان دهنده محبوبیت این پارچه در سراسر آسیای جنوبی و خاورمیانه است.
امروزه قسمت اعظم پارچه های پاتیس تولید شده در جهان برای تولید لباس های یکدست salwar kameez در هند و پاکستان مورد استفاده قرار می گیرند. روند تقاضا برای این پارچه در میان این ملت ها مستمر و همیشگی است، و لباس پاتیست به جزئی جدائی ناپذیر از فرهنگ مردم پاکستان تبدیل شده است.
طراحان غربی نیز از این پارچه استفاده می کنند، اما از نظر حجمی درصد کمتری را به خود اختصاص می دهند. در هند و پاکستان استفاده از پارچه های پاتیس فقط به لباس های salwar kameez محدود می شود، و این در حالی است که این پارچه کاربردهای گسترده تری در صنعت پوشاک غرب دارد.
مثلا طراحان غربی معمولا از این پارچه برای دوخت بلوزها و پیراهن های بدن نما به سبک زنانه استفاده می کنند. این پارچه برای دوخت پیراهن ها و دامن های به سبک غربی نیز به کار برده می شود، اما این مورد در حال حاضر دیگر مثل گذشته رایج نیست.
با وجود اینکه پارچه پاتیست مورد استفاده در هند و پاکستان تقریباً همیشه چاپ می شود، اما این مورد کمتر در پارچه های پاتیس تولید شده در غرب مشاهده می گردد. در عوض طراحان اروپایی و آمریکای شمالی معمولاً این پارچه را رنگ آمیزی می نمایند و یا اینکه فقط آن را سفید می کنند.
طراحان غربی معمولاً به دلیل نرمی پارچه های پاتیس از آنها برای دوخت لباس های زیر و زیر پوش های زنانه استفاده می کنند. در گذشته از این پارچه های نرم برای تولید دستمال گردن نیز استفاده می شد. این روزها غالباً از پارچه پاتیست برای دوخت روپوش های بی آستین زنانه استفاده می گردد؛ دختران جوانان این روپوش های سبک لباس مانند را بر روی پیراهن های خود می پوشند.

پارچه پاتیست در چه مناطقی از جهان تولید می شود؟

هند در حال حاضر بزرگ ترین تولید کننده الیاف پنبه ای در جهان است، اما به نظر می رسد پاکستان بزرگ ترین تولید کننده لباس های آماده پاتیس در جهان باشد. به احتمال زیاد طراحان غربی که از این پارچه ها استفاده می کنند آنها را از چین یا هند تهیه می کنند، اما در پاکستان طراحان معروف به صورت شبانه روزی کار می کنند تا هر ساله طرح های جدیدی برای لباس های پاتیس خلق کنند.
چین بیش از دو دهه بزرگترین تولید کننده و صادر کننده پنبه در جهان بوده است، اما رکود اقتصادی اخیر در این کشور ظرفیت تولید پنبه آن را به طرز چمشگیری کاهش داده است. پس لرزه های این تغییر اقتصادی جهانی باعث شده که ایالات متحده رتبه خود را افزایش داده و بار دیگر به یک تولید کننده و صادر کننده بزرگ پنبه در جهان تبدیل گردد.
چین همچنان بزرگ ترین تولید کننده محصولات منسوج در جهان است. به احتمال زیاد پارچه پاتیس مورد استفاده برای دوخت لباس salwar kameez در هند یا پاکستان تولید می شود، اما پارچه پاتیس مورد استفاده برای اهداف دیگر احتمالاً در چین تولید می گردد.

هزینه پارچه پاتیست به چه صورت است؟

پارچه پاتیست نیز مانند اکثر پارچه های پنبه ای معمولاً قیمت بالایی ندارد. با این حال قیمت پارچه پاتیس شانه شده بیشتر از پارچه پاتیس کاردینگ شده است. پارچه پاتیست چاپ یا رنگ شده نیز غالباً قیمت بالاتری دارد. پارچه های پاتیسی که دارای گواهینامه GOTS یا سایر گواهینامه های معتبر پارچه های ارگانیک هستند، نیز معمولاً گرانتر هستند.

چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه پاتیست وجود دارد؟

پارچه های پاتیست بر اساس شیوه رنگرزی، چاپ و سایر مواد افزودنی که در هنگام تولید آنها مورد استفاده قرار می گیرند؛ بسیار متفاوت هستند. علاوه بر این پارچه های متنوعی وجود دارند که در عین تمایز ارتباط نزدیکی با پارچه های پاتیس دارند. در ادامه چند مورد از این پارچه های پاتیس متنوع را با هم بررسی میکنیم:

1- پارچه باتیس (Batiste)

گاهی اوقات پارچه باتیس معادل پارچه پاتیس به شمار می رود، اما این پارچه ها تفاوت های ظریفی با هم دارند. با وجود اینکه پارچه های پاتیس بسیار ظریف و براق هستند، اما پارچه های باتیس از آنها هم ظریف تر هستند و غالباً در کلیساها مورد استفاده قرار می گیرند.

2- پارچه وال (Voile)

پارچه وال نیز شبیه پارچه پاتیست است، اما آنقدر نازک و نرم است که انسان را به یاد پارچه های ابریشمی می اندازد. تراکم نخ پارچه پاتیس در مقایسه با پارچه وال کمتر است و در هنگام لمس تا اندازه ای مجعد است.

3- پارچه ارگاندی (Organdy)

بافت پارچه های ارگاندی از همه پارچه های پنبه ای دیگر مجعدتر است. پارچه ارگاندی هم نازک تر و هم شفاف تر از پارچه پاتیس است و در هنگام لمس تا حد زیادی مجعد به نظر می رسد.

4- پارچه Nainsook

پارچه Nainsook معمولاً یک پارچه جداگانه محسوب نمی شود و نوعی از پارچه پاتیست به حساب می آید. چنانچه تولید کنندگان منسوجات برای تولید پارچه پاتیس فقط از نخ های شانه شده استفاده کنند، پارچه فوق العاده نرمی حاصل می شود که گاهی به آن nainsook نیز گفته می شود.

5- پارچه قمیص (Cambric)

پارچه های قمیص و باتیس اساساً یک نوع پارچه هستند، اما تاریخچه متفاوتی دارند. از زمانیکه از قرن هفدهم پارچه های هندی به بازار اروپا سرازیر شدند، پارچه های قمیص به اصلی ترین رقیب این پارچه های جدید تبدیل گردیدند.

پارچه پاتیست چه تأثیری بر روی محیط زیست دارد؟

پارچه پاتیست از پنبه ساخته می شود؛ پنبه در حالت کلی تاثیری منفی یا خنثی بر محیط زیست دارد. پنبه ماده ای طبیعی است، به همین دلیل بسیار زیست تخریب پذیر است و در هنگام تجزیه مواد سمی در محیط زیست آزاد نمی کند. اما فرآیندهای مورد استفاده برای کشت و فرآوری پنبه همیشه با محیط زیست سازگار نیستند.
در بسیاری از نقاط جهان پنبه به صورت تک محصولی و با استفاده از آفت کش ها و کودهای شیمیایی تولید می شود. نتیجتاً کشت این الیاف به خاک آسیب می زند و باعث آزاد سازی مواد سمی در اطراف زیست کره می شود.
علاوه بر این، صنایع کشت پنبه در هندوستان، چین و سایر کشورهای فقیر با استثمار کارگران عجین شده اند؛ ضمناً کشاورزان پنبه کار در این کشورها بیشتر از فرآیندهای کشاورزی ناپایدار استفاده می کنند. غالباً کشت پنبه در این مناطق به طرز قابل توجهی هم برای جوامع انسانی و هم برای اکوسیستم های محلی مضر است.
اما روند کشت پنبه می تواند بی ضرر هم باشد. کشاورزان پنبه کار و تولید کنندگان پارچه پاتیست هم در سراسر جهان وجود دارند که با استفاده از فرآیندهای ارگانیک و پایدار، و با اجتناب از مصرف سموم کشاورزی و بهره گیری از شیوه های کار استثماری به جوامع و محیط زیست خود احترام می گذارند.

گواهینامه های موجود برای پارچه های پاتیست

پارچه های پاتیس در حالت کلی واجد شرایط دریافت گواهینامه های پارچه های پنبه ای هستند. یکی از برجسته ترین گواهینامه های منسوجات ارگانیک، استاندارد جهانی منسوجات ارگانیک (GOTS) است که مروج استفاده از روش های کشت ارگانیک در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه است. استاندارد OEKO TEX نیز جایگزین محبوبی برای GOTS است و به همان اندازه نیز مورد احترام است.
تولید کنندگان پارچه پاتیست در اروپا و ایالات متحده می توانند از گواهینامه های ارگانیک ارائه شده توسط دولت های خود بهره ببرند. به ندرت پیش می آید که پارچه های پاتیس با پنبه پیما ساخته شوند؛ اما اگر این پارچه ها در ایالات متحده تولید شوند، ممکن است واجد شرایط دریافت گواهینامه از انجمن سوپیمای آمریکا (ASA) نیز باشند.