نقش بازارپرداز در فرآیند توسعه محصول

توسعه محصول اولین مرحله معرفی یک سبک جدید است. توسعه محصول فرآیندی است که در آن یک طرح یا انگاره با در نظر گرفتن تمام رویکردهای فنی و زیباشناختی به یک لباس سه بعدی تبدیل می شود. در صنعت پوشاک رابطه نزدیکی بین بازارپردازان و بخش نمونه وجود دارد. در حقیقت بخش نمونه برداری در دفتر (خانه) خرید پوشاک به عنوان بخش توسعه محصول شناخته می شود. بازارپردازان پوشاک باید در هر مرحله از توسعه محصول حضوری مستمر داشته باشند. معمولاً توسعه محصول در کسب و کارهایی که در زمینه صادرات پوشاک فعالیت می کنند، برعهده بخش طراحی است. چه بخش طراحی در صنعت پوشاک موجود و چه وجود نداشته باشد، این بازارپرداز است که باید نقش مهمی در توسعه محصول ایفا کند.

نقش بازارپردازان پوشاک در فرآیند توسعه محصول

نقش بازارپرداز در فرآیند توسعه محصول بیشتر شامل مسئولیت های زیر است، اما فقط به آنها محدود نمی شود. ممکن است شرح وظایف کاری از یک سازمان به سازمان دیگر و از یک کارخانه به کارخانه ای دیگر متفاوت باشد. اما در حالت کلی کلیه مراحل فرآیند توسعه محصول در صنعت پوشاک عبارتند از:

• انتخاب پارچه
• ترسیم نیمرخی از محصول (لباس)
• توسعه نمونه اولیه
• برآورد اولیه هزینه
• تهیه برگه مشخصات فنی محصول
• برآورد نهایی هزینه

تمامی فرآیندهای توسعه محصول در ادامه مطلب شرح داده می شود.

1- انتخاب پارچه

روند انتخاب پارچه، فرآیند مهمی در مرحله توسعه محصول محسوب می شود. انتخاب پارچه یک گام مهم در طراحی یک پروژه است، زیرا پارچه ها برای کاربردهای خاصی طراحی می گردند و پارچه ای که برای یک هدف خاص تولید شده است، ممکن است برای استفاده در موارد دیگر مناسب نباشد. بنابراین انتخاب پارچه خوب تنها اولین قدم جهت تهیه پارچه های مناسب برای تولید پوشاک به حساب می آید. طراحان، پارچه را به عنوان بخشی مهم از ساختار طراحی خود در نظر می گیرند. در ضمن ممکن است آنها به دنبال توسعه سبک هایی جدید برای پارچه های موفق نیز باشند.
پارچه ها براساس خواص و ویژگی های شان برای تولید پوشاک مورد استفاده قرار می گیرند. خاصیت پارچه به بعد فیزیکی آن از جمله متراژ پارچه در یک وزن خاص اشاره دارد، در حالیکه مشخصات به واکنش پارچه هنگام تحمیل نیرو بر آن مرتبط است. به طور کلی انتخاب پارچه بر اساس سه دیدگاه مختلف انجام می شود:

• انتخاب پارچه از دیدگاه مصرف کننده
• انتخاب پارچه از دیدگاه تولید کننده پارچه
• انتخاب پارچه از دیدگاه تولید کننده پوشاک

از دیدگاه مصرف کننده، انتخاب پارچه منحصراً براساس ویژگی های ظاهری پارچه و مشخصاتی مانند دوام، استفاده آسان و سبک بودن که در هنگام پوشیدن لباس از اهمیت بالایی برخوردار هستند، صورت می گیرد. تولید کنندگان پارچه عمدتاً بر روی مشخصات پارچه متمرکز می شوند تا خواص آن. خاصیت پارچه مقوله ای نیست که یک تولید کننده پارچه یا پوشاک علاقه ای به آن داشته باشد، مگر اینکه مشخصات بر مواردی مانند ویژگی های پارچه یا فاکتور هزینه های آن تاثیر بگذارد و یا اینکه خاصیت پارچه مثل ضخامت یا وزن آن دارای کاربردی مشخص و یا خود نشان دهنده سبکی خاص باشد. تولید کنندگان پوشاک نیز دقیقاً از همین منظر به قضیه نگاه می کنند.
فرآیند انتخاب پارچه شامل حضور طراحان و بازارپردازان بزرگ در بازارهای عمده پارچه است. آنها به این بازارها می روند تا ایده های مختلف را گردآوری کنند، روندهای مد روز را مورد بررسی قرار دهند، معدودی از محصولات را آزمایش نمایند و یک سری نمونه پارچه جمع آوری کنند. در ضمن ممکن است طراحان و بازارپردازان از نمایش های معرفی پارچه در داخل و خارج از کشور و یا نمایشگاه های برگزار شده توسط تولید کنندگان پارچه نیز بازدید به عمل آورند. علاوه بر این، آنها هم در فشن شوها (نمایش های مد) شرکت می کنند و هم در جلساتی که تولید کنندگان پارچه به منظور معرفی خطوط تولید خود با نمایندگانشان ترتیب می دهند. انتخاب پارچه براساس زیبایی شناختی آن و تقاضای فنی تولید لباس انجام می گیرد. در هنگام انتخاب پارچه برای توسعه محصول باید به موارد زیر توجه کرد:

• محتوای الیاف پارچه
• ساخت پارچه – ساختار پایه آن
• بافت پارچه و جلوه های مهندسی ایجاد شده براساس نحوه آرایش بافت
• انتخاب نخ
• چاپ پارچه
• محدوده رنگ پارچه
• ویژگی های عملکردی پارچه، عوامل مرتبط با سایش، مواردی که در زمان مراقبت از پارچه باید مد نظر قرار بگیرند و عوامل تاثیر گذار بر خیاطی پارچه
• سازگاری پارچه و نحوه ایستادن آن بر روی بدن
• امکان استفاده از آن برای تولید لباس در سبک های مختلف
• قیمت پارچه و شرایط تحویل آن
• در دسترس بدون پارچه
• حداقل مقادیر سفارش پارچه

طراحان و بازارپردازان عمدتاً در طی روند انتخاب پارچه، مورد استفاده در نظر گرفته شده برای محصول (لباس) نهایی را مد نظر قرار می دهند. این کار به آنها کمک می نماید تا نیازمندی های یک لباس را شناسایی کنند و بتوانند تا روی جنبه های فنی مختلف لباس مثل سایش پارچه، میزان حفاظت آن در برابر اشعه ماوراء بنفش، قابلیت ارتجاعی (کشش) پارچه، میزان مقاومت رنگ پارچه، مقاومت پارچه در مقابل کشش و غیره متمرکز گردند. در ضمن علاوه بر جنبه های فنی لباس، جنبه های زیبایی شناختی آن مانند بافت پارچه، ساختار پارچه و غیره نیز از اهمیت فراوانی برخوردار هستند.

2- ترسیم نیمرخی از محصول (لباس)

ترسیم نیمرخی از محصول (لباس) عبارتست از تبدیل ایده های لباس به طرح نهایی یا طرح های فنی به صورت دستی یا با استفاده از نرم افزارهای CAD به گونه ای که تمام جزئیات جلو و عقب لباس از جمله جزئیات دوخت آن با تفصیل مشخص باشد. طرح های فنی معمولاً شامل نیمرخ بدنی نیستند. از نیمرخ بدنی معمولاً در جاهایی استفاده می شود که جزئیات سبک و طراحی برای طراحان بسیار مهم باشد. در ضمن می توان از نرم افزارهای گرافیکی رایانه ای نیز برای ساخت طرح ها استفاده کرد. استفاده از این نرم افزارها بین طراحان بسیار رایج است، چرا که این نرم افزارها به طراحان امکان می دهند تا پایگاه داده ای از نیمرخ های مختلف بدنی که انگاره نیز نامیده می شوند، در حالت های مختلف ایجاد و ذخیره کنند.
از آنجاییکه به راحتی می توان دوباره از انگاره های قدیمی در این نرم افزارها استفاده کرد، بیشتر طراحان معمولاً از این نرم افزارهای گرافیکی استفاده می کنند. به علاوه، این نرم افزارها این امکان را به کاربر می دهند تا انگاره ها را با کمک تصاویر پارچه های مختلف، به لباس هایی در سبک های مختلف تبدیل کند. این ویژگی اضافی این نرم افزارها خود دربرگیرنده پایگاه داده ای است که شامل جزئیات و تصاویر اسکن شده پارچه است (خود این تصاویر، جزئیات بیشتری را از پارچه نمایان می کنند). زمانیکه کاربر نوع خاصی از پارچه را انتخاب می کند، این نرم افزارها تصاویر مختلفی از پارچه را به نمایش می گذارند و به کاربر امکان می دهند تا ظاهر سه بعدی لباس را در تمام زوایا مشاهده کند. حقیقت این است که این نوع نرم افزارها، آینده صنعت طراحی محسوب می شوند. آنها دو نیاز بسیار اساسی صنعت پوشاک و طراحی را برآورده می کنند: نیاز به کاهش صرف زمان و کمتر شدن وابستگی به افراد بسیار ماهر. به جای اینکه یک طراح ساعت ها وقت خود را صرف دیدن ظاهر نهایی یک لباس کند، می تواند ظرف چند ثانیه تصورات خود را به صورت عینی مشاهده نماید.
به هر حال انگاره در این فرآیند چه به صورت دستی و چه با استفاده از نرم افزار تهیه می شود؛ باز هم طراحان و بازار پردازان در کنار هم جمع می گردند و به کمک هم طرح ها را مورد ارزیابی قرار می دهند. البته به ندرت طرح های توسعه یافته توسط طراحان و بازارپردازان از نظر مناسب بودن در بازار، مورد ارزیابی قرار می گیرند. بازارپرداز با امکان سنجی نیازهای بازار یا نیازهای مشتری به این فرآیند وارد می گردد. در این فرآیند تعداد معدودی از طرح ها ممکن است رد شوند و تعداد کمی از آنها برای مرحله بعدی فرآیند توسعه محصول انتخاب می گردند.

3- توسعه نمونه اولیه

فرآیند توسعه نمونه اولیه بسیار شبیه مرحله بعدی ساخت نیمرخ محصول است. پس از اینکه نیمرخ محصول مورد تائید قرار گرفت، توسعه نمونه اولیه محصول آغاز می شود. با این حال قبل از ساخت نمونه اولیه محصول، مرحله مهمی وجود دارد که به «توسعه مشخصات (ویژگی های محصول)» یا «توسعه لاین شیت (Line sheet)» و یا «توسعه برگه مشخصات (ویژگی ها)» معروف است.
در فرآیند توسعه مشخصات محصول، لاین شیت یا برگه مشخصات برای هر یک از سبک های نیمرخ انتخابی (برای خط های مختلف) ساخته می شود. در این مرحله طراح با کمک نمونه پارچه هایی که برای هر سبک انتخاب کرده است، طرح هایی خطی از هر سبک را ترسیم می کند. سپس طراح و بازارپرداز درباره پارامترهای فنی لباس تصمیم می گیرند و برگه مشخصات را که محتوی تمام اطلاعات مرتبط برای فرآیند نمونه سازی محصول است، آماده می نمایند. گاهی اوقات طراحان از استایل بورد (Style board) نیز برای بررسی گروهای توسعه خطی محصول استفاده می کنند. استایل بورد، طرح های سبک درون خط یا گروه را به نمایش می گذارد.
پس از توسعه مشخصات محصول، فرآیند توسعه نمونه اولیه در بخش نمونه برداری آغاز میشود. در واقع ساخت نمونه اولیه محصول اولین فرصت برای تیم توسعه محصول از جمله طراحان است تا بتوانند سبک لباس واقعی را به صورت عینی مشاهده کنند و از تناسب محصول در قالب یک مدل متناسب اطمینان حاصل کنند. دو روش اصلی برای ساخت نمونه اولیه وجود دارد.

روش دراپینگ (Draping method)

روشی برای برش، فرم دادن و آویزان کردن پارچه بر روی پایه لباس یا مانکن است. این روش معمولاً توسط طراحان بخش پوشاک آماده برای پوشیدن (ready to wear) و طراحان مطرح (که در زمینه طراحی لباس های مد روز یا خاص برای مشتریان فعالیت می کنند) مورد استفاده قرار می گیرد. این فرآیند به طراح و تیم توسعه محصول اجازه می دهد تا نحوه عملکرد یک پارچه خاص را در سبک انتخاب شده، مورد ارزیابی قرار دهند، چرا که این نمونه برای مطابقت با فرم سه بعدی لباس ساخته می شود.

روش الگوی مسطح (تخت)

شرکت در این روش، ابتدا قالب های پایه را برای طرح های مورد نیاز آماده می کند و پس از ساخت قالب / الگوی پایه، نیمرخ مورد نظر با جابجا کردن الگوهای پایه ساخته می شود. بیشتر از این روش برای ساخت نمونه های اولیه در صنعت پوشاک استفاده می گردید. معمولاً شرکت ها الگوهای پایه را در هر فصل اصلاح می کنند تا مطمئن شوند که نمونه نهایی محصول بیشترین انطباق را با گروه بازار هدف دارد.
شرکت های تولید کننده پوشاک عمدتاً در هند، سریلانکا، بنگلادش، پاکستان و سایر کشورهای منطقه آسیا- اقیانوسیه واقع شده اند. معمولاً صنایع تولید کننده پوشاک در تمامی این کشورها، سفارشات تولید را از مشتریان مستقر در اروپا و آمریکا دریافت می کنند که همگی آنها نیز یک تیم طراحی اختصاصی برای توسعه نیازهای طراحی دارند. مهم است که در طی فرآیند نمونه سازی، اطلاعات بین مشتری و تولید کننده به صورت مداوم رد و بدل شود. اما زمان، هزینه ساخت و روند تحویل نمونه به دلیل وجود شرکای تامین کننده منبع که در سطح جهانی فعالیت می کنند، این فرآیند را پیچیده می کند. به همین دلیل لازم است تا بازارپردازان به منظور جلوگیری از ساخت نمونه هایی که الزامات طرح خطی را برآورده نمی کنند، مرحله اولیه فرآیند توسعه محصول را دقیقاً کنترل نمایند. این مسائل تنها زمانی حل و فصل می شوند که رابطه مناسبی بین خریدار و تولید کننده برقرار شود.

الزامات اساسی فرآیند درخواست نمونه اولیه عبارتند از:

• نام خریدار
• فصل
• شرح یا کد سبک
• شرح مفصل (همراه با جزئیات کامل) لباس
• طرح فنی لباس
• الگوی نمونه
• اندازه گیری سایز لباس با در نظر گرفتن دامنه تغییرات
• شرح پارچه
• صورت حساب مواد اولیه
• دستورالعمل برش پارچه
• دستورالعمل دوخت پارچه
• جزئیات اتیکت محصول
• دستورالعمل پرداخت کاری لباس
• دستورالعمل بسته بندی لباس
• و قیمت هدف

4- برآورد اولیه هزینه

• فرآیند تولید نمونه باعث می شود تا تولید کنندگان و بازارپردازان راجع به مواد اولیه، لوازم جانبی و تزئینات مختلف برای ساخت محصول به اطلاعاتی دست پیدا کنند. این موضوع سبب می گردد تا آنها دید بازتری نسبت به مسئله پیدا نمایند و به راحتی بتوانند هزینه ساخت محصول را تخمین بزنند.
• موضوع مهم در این مرحله برای بازارپردازان این است که آنها باید قبلاً از برآورد اولیه هزینه، شناخت کافی از ماهیت هر ماده اولیه و میزان در دسترس بودن آن، اطلاع داشته باشند.
• بازارپردازان باید یک پایگاه اطلاعاتی جامع از هزینه محصول داشته باشند. همچنین یک فرآیند حسابداری هزینه کارآمد باید در کنار این پایگاه داده وجود داشته باشد تا بتوان این مرحله را با موفقیت به انجام رساند.
• برآورد اولیه هزینه باید تمام هزینه های تولید آن لباس خاص از جمله هزینه مواد اولیه، نیروی کار، هزینه های سربار، هزینه های طراحی و توزیع، و هزینه های عمومی و اداری را به همراه درصد خاصی از سود پوشش دهد.
• بازارپرداز در این فرآیند باید از جزئیات مصرف پارچه و سایر هزینه ها مانند هزینه های سربار کارخانه و متوسط هزینه نیروی کار اطلاع داشته باشد. در ضمن وی باید پایگاه داده یا اطلاعات خود را به صورت دوره ای به روز کند تا بتواند از به وجود آمدن خسارات عمده در روند کار پیشگیری نماید.
• اگر برآورد هزینه یک سبک خاص لباس کمتر از هزینه واقعی باشد، ممکن است شرکت در معرض خطر قرار بگیرد؛ علاوه بر این اگر برآورد هزینه بیشتر از هزینه واقعی باشد، امکان رقابت پذیری محصول از بین می رود.
• سرانجام اگر مشخص شود که هزینه برآورد شده برای تولید محصول در یک شرکت خاص بسیار بیشتر از آن است که بتوان چنین سفارشی دریافت کرد و یا امکانات تولید محصول در این صنعت بسیار محدود است؛ توصیه می شود به جای اینکه وقت خود را صرف توسعه محصول کنید، از قبول سفارش سر باز بزنید.

5- تهیه برگه مشخصات فنی (مجموعه اطلاعات فنی)

پس از اینکه فرآیند برآورد اولیه هزینه به اتمام رسید، سبک هایی که به احتمال زیاد با قیمت برآورد شده همخوانی دارند؛ توسط کمیته بازبینی که متشکل از همه روسای بخش ها و رئیس شرکت است، تائید می شوند. سپس ابتداً مشخصات تولید اولیه تعیین می گردد. در مرحله بعد الگوی تولید نهایی براساس ارزیابی ها و جزئیات ارائه شده، آماده می شود. در نهایت الگوهای آماده شده درجه بندی شده و به بخش تولید ارسال می گردند.
برگه های مشخصاتی که آماده شده اند، حاوی جزئیات بیشتری هستند؛ زیرا قرار است از آنها برای آموزش افراد شاغل در بخش های مختلف استفاده شود. برگه مشخصات براساس روش های تولید و فن آوری های به کار رفته در یک کارخانه، تهیه می گردد؛ لذا ممکن است برگه مشخصات کارخانه های مختلف با یکدیگر متفاوت باشد. این برگه های حاوی جزئیات شرکت محور، امکان تجزیه و تحلیل نیاز به نیروی ماشین و انسان را برای بازارپرداز فراهم می کنند. این امر به بازارپرداز کمک می نماید تا بتواند هزینه محصول را محاسبه کند. پس از اینکه هزینه اولیه برآورد شد؛ برگزاری جلسات با مهندسین صنایع و مهندسین بخش های برنامه ریزی تولید، به بازارپرداز کمک می کند تا بتواند بدون تغییر کیفیت محصول، هزینه نهایی تولید محصول را با تغییر توالی دستگاه ها یا فرآیندها، پایین بیاورد. این کار باعث می شود تا هزینه تولید محصول برای شرکت هایی که فرآیند توسعه محصول را اجرایی می کنند، نهایی گردد.
در هنگام تهیه برگه مشخصات محصول، جزئیات سایر پارامترها مانند پارچه، نخ خیاطی، طرح های چاپی یا هنری، جزئیات قرار گیری طرح، دستورالعمل های برچسب های مراقبت از محصول و غیره نیز مشخص می گردد. تمامی این جزئیات برای درک بهتر به تفصیل در برگه مشخصات محصول ذکر می شوند.

6- برآورد نهایی هزینه

مرحله بسیار مهم و نهایی در فرآیند توسعه محصول، نهایی کردن هزینه محصول توسعه یافته است. این فرآیند، هزینه دقیق تولید محصول در هر مرحله تولید را به همراه برآورد اولیه هزینه که توسط بازارپرداز آماده شده است، تائید می کند. ممکن است در این فرآیند تغییراتی در مقدار مظنه اولیه قیمت به وجود بیاید. از آنجاییکه فرآیند نمونه سازی محصول، اطلاعات بهتر و کامل تری در مورد مواد اولیه مورد نیاز و عوامل هزینه ای ارائه می دهد، بنابراین ممکن است در برگه هزینه ها تجدیدنظر شود. مهم این است که هزینه تعیین شده در این مرحله تا حد ممکن دقیق باشد، چرا که تصویب سبک و قیمت فروش لباس براساس نتایج فرآیند برآورد نهایی هزینه، صورت می گیرد.