جدیت کسب و کارها نسبت به رعایت مسائل پایداری

معرفی 5 نشانه در زمینه پایداری

چگونه می توان یک کسب و کار کاملاً اخلاقی را از یک مجموعه که فقط یک ویترین است، جدا کرد؟ برای پاسخ به این پرسش، در ادامه این مطلب به مصاحبه ارینچ ساهان (Erinch Sahan)، مدیر عامل سازمان تجارت جهانی منصفانه (WFTO) و رئیس سابق Oxfam’s Future of Business Initiative با یکی از مجلات اینترنتی نگاهی می اندازیم.
پس از 7 سال همکاری با کمپین آکسفام (Oxfam) و شرکت های دیگر برای گسترش شیوه های پایدار متوجه شدم که اکثر شرکت ها صرفاً روش های اخلاقی را گلچین و انتخاب می کنند (یعنی فقط مواردی را انتخاب می نمایند که ثابت شده در زمینه تجاری به خوبی قابل اجرا شدن هستند). اگر ما بتوانیم فشار کافی بر مصرف کننده وارد نماییم یا مزایای امنیت عرضه، ارزش برند یا بهره وری کارکنان را نشان دهیم، در این صورت این روش ها نیز می توانند خود یک چراغ سبز بگیرند.
البته این موضوع خود می تواند به مانعی تبدیل شود و باعث گردد تا پیشرفت های مهم در زمینه دستمزدها، نابرابری، تولید شغل، توانمندسازی زنان، جنگل زدایی، و استفاده از منابع و مواردی تجاری که اثبات آنها مشکل است، متوقف شود. در صورتیکه انجام یک کار صحیح مجاز باشد و فقط در زمانیکه منجر به سود بیشتر شود از آنچه که محتمل است، جلوگیری می کند.
سپس اتفاقی به چند کسب و کار منتخب برخورد کردم که گسترده تر و دقیق تر به این موضوع پرداخته بودند و رسالت اجتماعی و زیست محیطی خودشان را در DNA و مدل تجاری خودشان القا کرده بودند. آنها خود را به عنوان بنگاه ها یا تعاونی های اجتماعی یا شرکت های تجارت منصفانه (Fair Trade Enterprises) و یا کسب و کارهای اجتماعی توصیف می کردند (در این زمینه زبان صنفی سر در گم است). آنها واقعاً ماموریت محور شده اند، حتی در مواردیکه حالت تجاری از بین می رود، باز هم آنها خود را با شیوه های دیگری وفق می دهند.
این شرکت ها غرق در افزایش سودآوری نشده اند، اما در حالیکه عملکردشان به حداکثر سود اجتماعی و زیست محیطی منجر می شود بر دوام تجاری بلند مدت نیز تمرکز دارند.
بنابراین سال گذشته، سکانداری یکی از جهانی ترین شبکه (و ممیزان) کسب و کارهایی که دارای این DNA هستند را قبول کردم: یعنی سازمان تجارت جهانی منصفانه (WFTO) (از نظر کالایی بر فایر ترید بین المللی (Fairtrade International) اشتباه گرفته نشود).
طبق تجربه WFTO، وقتی کسب و کارها در ارزش های مشترکی با هم سهیم می شوند، راحت تر می توانند با هم معامله کنند، و بیشتر در راستای حل مشکلات و سهیم شدن در یک دیدگاه مشترک با هم همکاری می نمایند. از 350 کسب و کاری که دارای چنین خط مشی هستند، پیشینه بیشتر آنها به دهه های قبل بر می گردد. این کسب و کارها سرسخت تر هستند و بیشتر از جانب جوامع مورد حمایت قرار می گیرند.

در ضمن بیشتر احتمال دارد که آنها از نوآوری های زیست محیطی مانند بازیافت و بازآفرینی استفاده کنند. اخیراً یکی از کارآفرینان اجتماعی از انجمن WFTO به من گفت: «از آنجاییکه ما فقط به دنبال افزایش سود خودمان نیستیم، راحت تر می توانیم در زمینه کاهش سریع ردپای زیست محیطی خود سرمایه گذاری کنیم، حتی اگر این کار منجر به افزایش هزینه ها شود. اما اگر رقبایمان فقط به سود و زیان فکر کنند، نمی توانند این کار را انجام دهند».
در ضمن احتمال دستیابی به برابری جنسیتی در این شرکت ها بیشتر است. 52 درصد از مدیران عامل شرکت های فعال در عرصه تجارت منصفانه، زن هستند. ما (منظور WFTO)، یک انجمن و یک بازرس شرکت های اجتماعی هستیم که کاملاً به شیوه های تجارت منصفانه متعهد می باشیم. به نظر من و براساس تجربیات ما، راه های زیر روش مناسبی برای تفکیک چنین کسب و کارهایی هستند:

1- تعهد در برابر تامین کنندگان

تعهدات بلند مدت به تامین کنندگان در میان کسب و کارهای عمده و اصلی، مهم اما بسیار نادر است. اما باید توجه داشت که روابط تجاری بلند مدت ضمن ایجاد اطمینان و ثبات، باعث ایجاد شرایطی بهتر برای کارگران، کشاورزان و جوامع می شوند.
این نشانه یک همکاری واقعی با زنجیره تامین است که در راستای غلبه بر چالش های مشترک طراحی شده است. این کار نقطه مقابل فشار تامین کنندگان برای افزایش حاشیه سود است. به عبارت دیگر، کسب و کاری که از تامین کنندگان برای کاهش هزینه ها استفاده می کند، باید هشدارهای اخلاقی را به صدا در بیاورد.

2- انجام کار درست حتی بدون وجود مورد تجاری بارز

آیا مثال هایی از سرمایه گذاری کسب و کار در تولید اخلاقی و پایدار، حتی در صورت کاهش حاشیه سود وجود دارد؟ آیا آنها حتی در سخت ترین موقعیت ها از حقوق کار و کارگر حمایت می کنند؟ آیا آنها در هر شرایطی به کارگران، جوامع و تولید کنندگان متعهد می مانند؟ یا اینکه مقوله پایداری برای آنها فقط محدود به شرایطی است که بتوانند سود بیشتری کسب کنند؟ اینها سوالاتی است که مدعیان را از رهروان واقعی جدا می کند.

3- اولویت بندی رسالت اجتماعی در اسناد حقوقی

اولویت تجاری از منظر قانونی چیست؟ آیا اولویت به حداکثر رساندن سود است یا چیز دیگری؟ آیا این مسئله که اهداف اجتماعی و زیست محیطی، حتی اگر منجر به افزایش سود نشوند باز در سرلوحه امور قرار دارند، کاملاً عیان و مشخص است؟ مراقب یاوه گویی هایی باشید که به عنوان لاپوشانی از سه گانه سود و زیان سخن می گویند، اما در حقیقت یک رویکرد سازش ناپذیر را برای به حداکثر رساندن سود در پیش می گیرند.

4- چه کسی قدرت دارد؟

به هیئت مدیره، سیستم های مدیریتی و روندهای تصمیم گیری نگاهی بیندازید تا متوجه شوید که آیا کسب و کار تحت تاثیر منافع صاحبانش قرار دارد یا این که صدای سایر ذینفعان نیز شنیده می شود و آنان نیز حقی دارند. این ذینفعان می توانند کارگران یا تامین کنندگانی باشند که می توانند در هیئت مدیره یا کمیته های قیمت گذاری که شامل کشاورزان یا مجموعه وسیع تری از سهامداران است، ابراز وجود بکنند.

5- سود به کجا می رود؟

فشار برای افزایش سود و استخراج آن به نفع سهامداران، هرگونه رسالت اجتماعی را زیر سوال می برد. دیدن مواردی که به طور فزاینده ای این فشار را محدود می کنند و یا اینکه سود را به طیف وسیع تری از سهامداران منتقل می کنند، باعث دلگرمی است. نه تنها تعاونی ها، بلکه شرکت های اجتماعی مانند شرکت های تجارت منصفانه WFTO نیز اکثر سود خود را در رسالت اجتماعی شان سرمایه گذاری می کنند. این نشانه کسب و کاری است که آزادانه به دنبال طیف وسیعی از اهداف اجتماعی و زیست محیطی خود می رود.
موارد بالا به شکل های دیگری در قالب 10 اصل تجارت منصفانه (10 Principles of Fair Trade) تدوین شده اند که در واقع فراتر از این 5 اصل هستند. ما از این اصول برای ارزیابی اینکه آیا کسب و کار، ماموریت محوری را در تمام کارها سرلوحه خود قرار می دهد یا خیر، استفاده می کنیم.
اکنون بیش از 350 شرکت اجتماعی از این دست در بیش از 70 کشور وجود دارند که بر معیشت بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان تاثیر می گذارند. سازمان WFTO تحت مالکیت این بنگاه های اجتماعی و کنترل دموکراتیک آنها قرار دارد. در ضمن ما مدل و شیوه های کسب و کار آنها را مورد ارزیابی و بررسی دقیق قرار می دهیم. آنها اندازه های مختلفی دارند و چیزهای مختلفی را تولید می کنند (از غذا گرفته تا مد و دکوراسیون منزل). آنها از برچسب تضمینی تجارت منصفانه WFTO بر روی محصولات خود استفاده می نمایند تا DNA خود را به عنوان یک بنگاه اجتماعی که کاملاً به تجارت منصفانه متعهد است، به نمایش بگذارند.
جامعه WFTO به دنبال این است که ثابت کند مدل های تجاری ماموریت محور، هم مطلوب هستند و هم با دوام.

جمع بندی

• گلچین و انتخاب شیوه های اخلاقی مناسب، همانند یک تجارت اخلاقی به حساب نمی آید.
• پایداری اجتماعی و زیست محیطی باید در DNA یک کسب و کار گنجانده شود.
• کسب و کارهایی که این کار را انجام می دهند، تاثیر مثبت بیشتری بر انسان ها و کره زمین می گذارند.