نحوه محاسبه اندازه پارچه مورد نیاز

زمانیکه برای خرید پارچه و سایر اقلام بیرون می روید در مورد متر، عرض یک لا و عرض دولا فکر می کنید و سعی می نمایید تا محاسبات مرتبط با آنها را به سهولت انجام دهید. ولی همگان این توانایی انجام محاسبات را دارند، چون بعضی از افراد حتی با یک ماسوره کوچک هم آشنا نیستند و هرگز تلاش نکرده اند تا چیزی یاد بگیرند.
آنها هر دفعه که برای خرید مقداری پارچه بیرون می روند با مشکل روبرو می شوند. بین دو پارچه (یکی با عرض تک لا و دیگری با عرض دولا) مردد خواهند شد و نمی دانند که کدام را باید انتخاب کنند. آنها نمی توانند محاسبه کنند که چقدر باید پارچه بخرند و یا اینکه در هر دو مورد باید چقدر هزینه نمایند.
در این مواقع پس از چند بار ضرب و تقسیم تسلیم می گردند و از فروشنده مغازه کمک می خواهند. واقعیت این است که بعضی از فروشندگان هم نمی توانند به مشتریان کمک لازم را ارائه دهند. در این صورت مشتریان بدون اینکه در مورد درستی خریدشان مطمئن شوند به خانه بر می گردند. برای اینکه مشکل این دست از افراد حل شود، در این مطلب برخی از مفاهیم پایه ای شرح داده خواهد شد.

ارتفاع تکه های پارچه

طول و ارتفاع پارچه ها در حالت کلی به صورت زیر است:

• طول پارچه نشان دهنده درازای پارچه ای است که بر روی طاقه پارچه پیچیده شده و به هر متراژی قابل خریداری است.
• ارتفاع پارچه فاصله بین دو حاشیه یا لبه پارچه است.

پارچه های موجود در بازار بسته به نوع و مورد استفاده آنها، ارتفاع های مختلفی دارند:

• غالباً ارتفاع پارچه های توری، ابریشمی یا لینن خانگی 70، 80 و یا 90 سانتیمتر است.
• معمولاً ارتفاع پارچه های نخی پیراهنی یا پارچه های نخی که برای دوخت منسوجات خانگی مورد استفاده قرار می گیرند 90 و یا 100 سانتیمتر است.
• معمولاً ارتفاع پارچه خیاطی 140 و یا150 سانتیمتر است.
• ارتفاع پارچه های رومیزی و پرده ای 180 و یا 200 سانتیمتر است.
• پارچه هایی با ارتفاع 280 و یا 300 سانتیمتر نیز وجود دارند که برای ملحفه، پرده و مبل مناسب هستند.

اما اگر ارتفاع پارچه از 100 سانتیمتر کمتر باشد، ارتفاع آن یک لا و اگر بیشتر از 100سانتیمتر باشد ارتفاع آن دولا (پارچه ای که بر روی طاقه به صورت دولا پیچیده شده است) محسوب می شود.

محاسبه طول پارچه

چگونه می توان پارچه مورد نیاز برای دوخت یک لباس را با توجه به ارتفاع آن محاسبه کرد؟ در اینجا قصد داریم همه موارد را بیان کنیم:
طول قسمت های مختلف لباس برحسب سانتیمتر اندازه گیری می شود؛ طول همه چیز مثل آستین، یقه، سرآستین، چاک لباس، کمربند، جیب و موارد دیگر باید اندازه گیری گردد. میزان پارچه مورد نیاز برای دوخت فواصل اضافی، سجاف ها و چیزهای دیگر بایستی محاسبه شود. مثلا یک دامن باید تا بالای زانو دوخته شود، پس باید فاصله کمر تا زانو اندازه گیری گردد.

• باید چند سانتی متر برای دوخت بندهای آن اضافه شود.
• ضمناً باید مقداری فاصله اضافی نیز برای دوخت در نظر بگیرید.

همچنین برای دوختن یک پیراهن کلاسیک حاوی آستین های بلندی باید:

• فاصله بین سرشانه تا بلندای مطلوب پیراهن اندازه گیری شود.
• طول آستین (به اضافه یقه و سردست و سرشانه) اندازه گیری گردد.
• چند سانتیمتر هم برای فواصل اضافی دوخت و سجاف در نظر گرفته شود.

مجموع تمام این اندازه ها طول پارچه مورد نیاز را مشخص می کنند. در ضمن باید طول پارچه (به سمت تار) و نه ارتفاع آن نیز (به سمت پود) اندازه گیری شود. این کار به این دلیل است که با شستن پارچه تار بیشتر از پود جمع می شود و بنابراین ممکن است پارچه از طول آن کوچک تر شود. اما در عرض این گونه نیست (چرا که در این صورت باعث می شود لباس دوخته شده غیر قابل قبول باشد). بنابراین می توان متوجه شد که بالفرض در همان مثال های بالا، طول پارچه مورد نیاز که باید خریداری شود براساس ارتفاع پارچه تغییر می کند.
با ذکر یک مثال بهتر این مسئله را روشن می کنیم. ارتفاع پارچه ها برای خیاطی معمولاً 140 یا 150 سانتیمتر است. چنانچه ارتفاع پارچه دولا باشد برای دوخت یک دامن ساده تا زانو باید فقط اندازه هایی که گرفته می شود روی پارچه پیاده گردد؛ اما اگر ارتفاع پارچه یک لا بود باید پارچه را براساس دو برابر اندازه هایی که گرفته شده است، اندازه بگیرید.

چه مقدار پارچه مورد نیاز است؟

از آنجاییکه محاسبه طول پارچه مورد نیاز در هر پروژه چیزی نیست که خوشایند مصرف کنندگان باشد، لذا یک جدول مفید طراحی کرده ایم و در آن مشخص نموده ایم که برای دوخت هر نوع لباسی چه مقدار پارچه مورد نیاز است. برای تدوین این جدول از مشورت های یک متخصص کمک گرفته شده است.
با این حال این جدول یک جدول تخصصی نیست، بلکه یک جدول عمومی است؛ از این رو لباس های ساده و پایه (دامن، پیراهن مردانه، پیراهن زنانه، شلوار، لباس زیر، کاپشن و کت) را با سایزهای استاندارد در نظر گرفته ایم. به همین دلیل از این جدول فقط برای گرفتن ایده برای خرید پارچه استفاده کنید تا دیگر در هنگام خرید پارچه دچار دردسر نشوید، و در مقابل فروشنده (یا دوست صمیمی تان) خجالت زده و شرمنده نگردید.
این جدول براساس پارچه هایی با ارتفاع 140 یا 150 سانتیمتر دو لا طراحی گردیده و در آن میزان پارچه مورد نیاز برای دوخت لباس های پایه، ساده و راسته ای که در سایز متوسط هستند ذکر شده است.

جدول طول مورد نیاز پارچه برحسب سانتیمتر برای لباس های ساده و راسته با سایز متوسط

جدول بالا فقط یک شاخص است و تنها ایده ای برای خرید پارچه به شما می دهد. اندازه های داده شده در جدول برای کاربران زیاد کاربردی نیستند (زیرا سایز افراد با یکدیگر متفاوت است). ضمناً این اندازه ها برای دوخت مدل های خاص لباس هم مناسب نیستند. فقط هدف این بوده که با عرض تقریبی پارچه های مورد نیاز برای دوخت لباس های مختلف آشنا شوید و چنانچه قصد دارید یک دامن تمام کلوش بدوزید، پارچه ای نخرید که برای چادر سیرک مناسب باشد.

نکات و ترفندها

در ادامه نکات مفیدی در خصوص خرید پارچه عنوان می شود:

• توجه داشته باشید که در هنگام محاسبه طول پارچه مورد نیاز، جهت طرح ها یا جهت خواب پارچه (مانند پارچه مخمل) را در نظر بگیرید. زمانیکه طرح پارچه ها دارای نظم خاصی است و یا اینکه طرح پارچه در یک جهت خاص تکرار می شود باید طول بیشتری از پارچه را خریداری نمایید.
• در مورد لباس هایی که دارای طرح های پیچیده ای هستند، ابتداً می توانید با پهن کردن الگوهای خود در خانه بر روی سطحی که شبیه پارچه است با اندازه گیری طول آنها میزان پارچه مورد نیاز برای خرید را محاسبه کنید.
• باز کردن و پهن کردن تکه الگوها از قبل همیشه توصیه می شود چرا که در این صورت می توانید با اندازه گیری دقیق مقدار پارچه مورد نیاز در هزینه های خود نیز صرفه جویی نمایید.
• چنانچه قصد دارید یک دامن چین پلیسه بدوزید صرف نظر از عرض پارچه باید 3 برابر دور باسن را به علاوه 25 سانتیمتر برای انتهای آن در نظر بگیرید.
• برای محاسبه طول سایبان های کلاسیک جمع شونده، باید طول (سقف زمینه) و عرض آن را بدانید که باید دو برابر عرض تیر نگهدارنده باشد.
• برای محاسبه میزان پارچه مورد نیاز برای پوشاندن رویه صندلی یا مبل، الگوی خود را براساس روکش قدیمی آن ترسیم نمایید، سپس الگو را باز کرده و میزان پارچه مورد نیاز را محاسبه کنید.

با این حال برای موارد خاص که اندازه گیری طول پارچه مورد نیاز واقعاً دشوار است، می توانید روی کمک مغازه دار یا فروشنده حساب باز کنید.