مدیریت کیفیت نساجی و سطح کیفی قابل قبول (AQL)
Acceptable Quality Level
AQL یکی از اصطلاحاتی است که در صنعت مد مکرراً مورد استفاده قرار می گیرد، به ویژه در صنعت صادرات پوشاک. AQL به «سطح کیفی قابل قبول» اشاره دارد و به عنوان درصد تعداد محصولات معیوب قابل قبول یا قابل پذیرشی که خریدار از تولید کننده تحویل می گیرد، تعریف می شود. به عبارت دیگر این سطح کیفی، پایین ترین سطح کیفی قابل قبول است.
سطح کیفی قابل قبول با توجه به فرآیندها، محصولات و خریداران مختلف، متفاوت است. ما در این مقاله قصد داریم تا به بررسی دقیق AQL در صنعت پوشاک بپردازیم و گزینه های دیگری را نیز که در زمینه اطمینان از مدیریت کیفی منسوجات وجود دارند مورد بررسی قرار دهیم.
سطح کیفی قابل قبول در صنعت پوشاک
سطح کیفی قابل قبول را می توان براساس سه معیار مختلف، یعنی نقص حیاتی، نقص عمده و نقص جزئی طبقه بندی کرد؛ وارد کنندگان از این معیارها برای تعیین حداکثر تعداد واحدهای معیوب کالائی که علاوه بر دسته کالاهای رد شده هستند استفاده می کنند.
زمانیکه از محصولات آماده حمل نمونه گیری می گردد، همان موقعی است که از ابزار سطح کیفی استفاده می شود؛ در واقع از این ابزار در بازرسی های نهایی خروجی مورد استفاده قرار می گیرد. باید توجه داشت که نباید از سطح کیفی قابل قبول به عنوان معیاری برای جلوگیری از بروز نقص در کیفیت استفاده شود. اتکای صرف به بازرسی های نهایی برای شناسایی محصولات معیوب یا بی کیفیت می تواند منجر به تاخیر زیادی در روند تولید شود و اتلاف وقت و هزینه را موجب گردد. حذف کامل محصولات معیوب تقریباً غیر ممکن است. محصولات معیوب تقریباً در هر دسته کالایی وجود دارند و حتی اگر تولید کنندگان محصولات را به صورت مجزا مورد بررسی قرار دهند، با توجه به اینکه بازرسی های بصری هیچ وقت به صورت ۱۰۰% قابل اتکا نیستند باز هم موارد معیوب وجود خواهند داشت. بنابراین اطمینان از استاندارد بودن مواد اولیه و تطابق کیفیت آنها با کیفیت مورد انتظار کالاهای تولیدی، بسیار مهم است. چنانچه از همان ابتدا مواد اولیه شما نامرغوب و غیر استاندارد باشند، در مراحل نهایی با افت کیفیت و عیوب مختلفی مواجه خواهید شد. اما چنانچه بر کیفیت مواد اولیه نظارت کنید، می توانید تا ۷۰% خطرات کیفی را کاهش دهید.
روند سطح کیفی قابل قبول
AQL به صورت درصدی از اقلام معیوب بیان می شود و با استفاده از فرمول زیر محاسبه می گردد:
متوسط اقلام معیوب = تعداد کالاهای معیوب در هنگام بازرسی / بر تعداد کل کالاهای بازرسی شده × 100
در مورد کالاهای مصرفی، عیب یا نقصی که در هنگام نمونه گیری تصادفی یا بازرسی مشاهده می شود، به 4 دسته زیر تقسیم می گردد:
۱- نقص حیاتی: لباس باید ۱۰۰% دقیق باشد. (هیچ خطایی نباید وجود داشته باشد و نقص های حیاتی کاملاً غیر قابل قبول هستند)
۲- نقص عمده: معمولاً ۲.۵% (محصولات توسط کاربران نهایی غیر قابل قبول هستند)
۳- نقص جزئی: معمولاً ۴% (محصول تا اندازه ای خصوصیات کیفی مورد نظر را برآورده نمی کند، اما از نظر کاربر نهایی اهمیت چندانی ندارند)
۴- نقص ناچیز: معمولاً ۶.۵% (نقص فقط از داخل لباس قابل تشخیص است)
علاوه بر این، صنعت پوشاک 6 نوع استاندارد سطح کیفی قابل قبول را تدوین کرده است که عبارتند از:
۱- سطح کیفی قابل قبول 1%
۲- سطح کیفی قابل قبول 1.5%
۳- سطح کیفی قابل قبول 2.5%
۴- سطح کیفی قابل قبول 4%
۵- سطح کیفی قابل قبول 6.5%
۶- سطح کیفی قابل قبول 10%
استاندارد سطح کیفی قابل قبولی که در روند بازرسی مورد استفاده قرار می گیرد، به قیمت و کیفیت محصولات ارتباط دارد. به طور کلی از استاندارد سطح کیفی قابل قبول رقم پایین (1%) برای لباس های با کیفیت و گران قیمت استفاده می شود؛ در حالیکه استاندارد با رقم بالاتر (10%) برای لباس های بی کیفیت و قیمت پایین مورد استفاده قرار می گیرد.
استاندارد سطح کیفی قابل قبول در یک کارخانه تولید پوشاک برای نقص عمده 2.5% و برای نقص جزئی 4% است. علاوه بر این، معمولاً در مورد نقص های حیاتی باید سطح قابل قبول تحمل صفر اعمال شود و هر محصولی که نتواند سطح کیفی قابل قبول را برآورده کند باید 100% مورد بازرسی قرار بگیرد.
در صنعت پوشاک از چارت سطح کیفی قابل قبول زیر استفاده می شود:
| اندازه بخش یا دسته محصولی | کد حرفی اندازه نمونه | اندازه نمونه | سطح کیفی قابل قبول (AQL) | |||||
| 2.5% | 4% | 6.5% | ||||||
| Ac | Re | Ac | Re | Ac | Re | |||
| 2-8 | A | 2 | 1 | 1 | 1 | |||
| 9-15 | B | 3 | 1 | 1 | 1 | |||
| 16-25 | C | 5 | 1 | 1 | 1 | |||
| 26-50 | D | 8 | 1 | 1 | 2 | 1 | 2 | |
| 51-90 | E | 13 | 1 | 2 | 1 | 2 | 2 | 3 |
| 91-150 | F | 20 | 1 | 2 | 2 | 3 | 3 | 4 |
| 151-280 | G | 32 | 2 | 3 | 3 | 4 | 5 | 6 |
| 281-500 | H | 50 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
| 501-1200 | J | 80 | 5 | 6 | 7 | 8 | 10 | 11 |
| 1201-3200 | K | 125 | 7 | 8 | 10 | 11 | 14 | 15 |
| 3201-10000 | L | 200 | 10 | 11 | 14 | 15 | 21 | 22 |
| 10001-35000 | M | 315 | 14 | 15 | 21 | 22 | 21 | 22 |
| 350001-15000 | N | 500 | 16 | 18 | 23 | 25 | 23 | 25 |
| 150001-500000 | O | 800 | 18 | 20 | 25 | 28 | 25 | 27 |
| 500000 و بیشتر | P | 1250 | 20 | 22 | 28 | 30 | 28 | 30 |
آیا AQL تنها گزینه موجود است؟
اگر چه طرح های نمونه برداری بر پایه سطح کیفی قابل قبول در صنعت پوشاک رایج هستند، اما به طور کلی در جلوگیری از نقص کیفی 100% کارآمد نیستند. تنظیم طرح نمونه برداری بر پایه سطح کیفی قابل قبول کار دشواری است، زیرا باید نمونه ها به صورت تصادفی از دسته های مختلف محصولی انتخاب شوند. علاوه بر این، نه نمونه برداری و نه بازرسی هیچ کدام نمی توانند تضمین کنند که تمامی معایب محصول 100% شناسایی می شوند؛ مطالعات نشان داده است که حتی بازرسی 100% نیز نهایتاً تا 80% در این زمینه موثر است. حتی اگر این روش هنوز هم موثر باشد، نباید برای بررسی کیفیت محصولات و مواد خریداری شده تنها به آن استناد کرد.
جلوگیری از ریسک های کیفی تنها به بازرسی کیفی محدود نمی شود. این کار مدت ها قبل از مرحله توسعه محصول و در وهله اول با انتخاب تامین کنندگان و تولید کنندگان مناسب آغاز می گردد. داشتن روابط سالم و منطقی با تامین کنندگان بسیار مهم است، چرا که ورود مواد اولیه منطبق بر استانداردها و مشخصات کیفی مدنظر شما را به مجموعه تان تضمین می کند. همچنین برون سپاری سیستم های مدیریت کیفیت به متخصصان با تجربه صنعت پوشاک بسیار به نفع برندتان خواهد بود. آنها دانش لازم برای انجام صحیح نمونه برداری AQL، انجام آزمون های آزمایشگاهی، ممیزی کیفی منسوجات، کنترل کیفیت و سایر اقدامات لازم در این زمینه را به شکلی کارآمد و صحیح دارند، و در کنار سازمان شما برای دستیابی به اهداف برند و کیفیت مد نظرتان تلاش خواهند کرد.
