فرآیند آماده سازی نخ برای بافت

فرآیند آماده سازی بافت

بافندگی (تاری- پودی)، محبوب ترین روش تولید پارچه است. در فرآیند بافندگی به دو مجموعه نخ برای تولید پارچه نیاز است. یکی از آنها نخ تار است که در امتداد طول پارچه قرار می گیرد و دیگری نخ پود است که در امتداد عرض پارچه به مرحله اجرا در می آید. نمی توان از نخ های تولیدی و بسته بندی شده به همان شکل برای ساخت پارچه استفاده کرد. ابتدا باید این نخ ها آماده شوند تا بتوان در هنگام بافندگی به شکل مناسبی از آنها استفاده نمود. نخ های تار به دلیل فرآیندهای عمل آوری دقیقی که بر روی آنها اعمال می شود، در فرآیند بافندگی نسبت به نخ های پود تنش های بسیار بیشتری را تحمل می کنند. برای اینکه نخ های تار کاملاً با شرایط ماشین های بافندگی تطابق پیدا کنند، به آماده سازی بیشتر و دقیق تری نیاز دارند.
در مقابل نخ های پود در هر سیستم بافندگی تحت تنش کمتری قرار دارند، از این رو به راحتی برای فرآیند بافت آماده می شوند. علاوه بر این، بسته خوراک نخ پود برای بافت که به صورت قرقره یا دوک است از نخ یک لا تشکیل می شود، در حالیکه چله نخ تار از چند هزار نخ تار ساخته می شود. بنابراین روند آماده سازی نخ های تار و پود کاملاً متفاوت است و آماده سازی چله نخ تار مستلزم کنترل دقیق یکنواختی کشش نخ تار در تمام طول آن می باشد. شکل زیر فلوچارت نحوه آماده سازی نخ های تار و پود برای فرآیند بافندگی را نشان می دهد.

با ظهور روش های جدید ریسندگی مانند روش های ریسندگی اپن اند، ایرجت و اصطکاکی، نخ های ریسیده شده روی بسته های بزرگ پیچیده می شوند. در چنین مواردی ممکن است نیاز به آماده سازی بیشتر بسته های نخ پود نباشد و مستقیماً می توان از آنها در ماشین های بافندگی ماکو دار استفاده کرد.

سه مرحله اصلی روند آماده سازی بافت عبارتند از:

• پیچش
• چله پیچی
• آهار زنی

جدا از این فرآیندها، فرآیندهای دیگری مانند چله کشی و گره زدن نخ چله نیز در خلال فرآیند بافت انجام می گیرند.

فرآیند پیچش

اولین مرحله از روند آماده سازی بافت، فرآیند پیچش است که در این فرآیند نخ تار یا پود ریسیده شده در خلال فرآیند ریسندگی به دور ماسوره یا دوک پیچیده می شود تا یک بسته مناسب برای فرآوری بعدی آماده شود. در این فرآیند، نخ حاصل از بسته نخ ریسی که ماسوره رینگ یا بوبین نامیده می شود و در طول مراحل ریسندگی حلقه ای تولید شده است، براساس الزامات مرحله بعدی فرآوری به یک قرقره استوانه ای، دوک یا ماسوره منتقل می گردد. بنابراین فرآیند پیچش در اصل انتقال نخ از یک شکل بسته بندی به یک شکل دیگر است، اما تحت تنش مناسب و به روشی صحیح؛ این حالت در شکل زیر نشان داده شده است.

اهداف فرآیند پیچش

• انتقال نخ از یک بسته بندی به یک بسته بندی مناسب دیگر که بتوان به راحتی از آن در فرآیند بافندگی استفاده کرد.
• افزایش کارآیی نخ برای فرآیندهای بعدی.
• از بین رفتن عیوب نخ مانند پرزها، نپ ها، تکه الیاف ها و مواد خارجی.
• تمیز کردن نخ.
• افزایش کیفیت نخ.
• تهیه بسته بندی مناسب.
• کاهش میزان از هم گسیختگی نخ.
• نگهداری نخ.

تفاوت اساسی بین پیچش نخ پود برای ماشین های بافندگی ماکو دار و پیچش نخ تار، اندازه های نسبی خوراک و بسته های تحویلی است. در پیچش نخ پود از یک بسته خوراک نسبتاً بزرگ مانند قرقره های استوانه ای بزرگ یا دوک برای تولید بسته های تحویلی نسبتاً کوچک مانند ماسوره استفاده می شود؛ در حالیکه در مورد دیگر، بسته های خوراکی مثل ماسوره رینگ یا بوبین بسیار کوچک تر از بسته های تحویل داده شده مانند قرقره های استوانه ای بزرگ یا دوک ها به کار برده می شوند. اما اگر بسته پود تحویل داده شده برای ماشین های بافندگی بدون ماکو ساخته شده باشد، بسته های بزرگی مانند دوک ها نیز به راحتی قابل استفاده هستند.

فرآیند چله پیچی

وقتی آماده سازی نخ پود برای ماشین های بافندگی ماکودار با ماسوره پیچی که بعد از فرآیند پیچش نرمال انجام می شود پایان می پذیرد، آماده سازی نخ تار پیچیده شده برای چله پیچی ادامه پیدا می کند. از اینجا به بعد تعداد زیادی از نخ های تار با هم فرآوری می شوند برای اینکه بسته نخ تار را در قالب چله آماده کنند تا در فرآیند چله پیچی نقش قرقره چله پیچی را بازی کنند. برای این کار لازم است تعدادی از دوک های نخ تار بر روی قفسه در کنار هم چیده شوند و نخ ها در کنار هم و تحت کشش یکنواخت پیچانده شوند تا یک چله نخ تار متوازی و بزرگ تولید شود. هر چله نخ تار باید تا حد ممکن پر باشد، بنابراین هر چله باید به شکلی سخت و کاملاً جمع و جور آماده گردد (البته به جزء رنگ زنی). هر چند که می توان از انواع بسته بندی های نخ بر روی قفسه ماشین چله پیچی استفاده کرد، اما دوک ها به دلیل سرعت بالاتر عملیات به دلایلی که قبلاً ذکر شد، برای این کار مناسب تر هستند.

اهداف چله پیچی

هدف اصلی از چله پیچی، آرایش مناسب نخ های تار ب اساس طول است، به گونه ای که بتوان آنها را بر روی یک چله نخ تار به شکلی پیوسته و متراکم جمع کرد تا بتوان به راحتی از آنها در آهار زنی و فرآیندهای بعدی استفاده کرد. در واقع هدف از چله پیچی، افزایش کیفیت نخ تار است.

فرآیند آهار زنی یا آهار زدن

مرحله آخر آماده سازی چله نخ تار برای فرآیند بافندگی (تاری و پودی)، آهار زنی است. براساس تعداد نخ های تار مورد نیاز برای فرآیند بافندگی، چند چله نخ تار به یک چله تبدیل می شوند. هر چند که بیشتر عیوب نخ تار در هنگام پیچش یا چله پیچی برطرف می شوند و به همین دلیل کیفیت نخ تا حد زیادی بالا می رود، اما هنوز نخ ها آنقدر خوب نیستند که بتوانند در برابر سایش های زیاد هنگام بافت مقاومت کنند. اینجا جایی است که آهار زنی پای کار می آید. در آهار زنی علاوه بر مقاومت نخ ها، مقاومت سایشی آنها نیز افزایش پیدا می کند و به دلیل اینکه آهار مانند یک پوشش محافظ عمل می کند، لذا مقدار پرز نخ ها به میزان زیادی کم می گردد. فرآیند آهار زنی شامل 5 حوزه اصلی کاری است.

اهداف آهار زنی

اهداف اصلی انجام فرآیند آهار زنی عبارتند از:

• افزایش مقاومت نخ.
• دست آوردن تعداد نخ تار مورد نیاز.
• پوشاندن پرزهای نخ.
• صاف کردن و نرم کردن سطح نخ.
• حفظ انعطاف پذیری نخ.

چله کشی و گره زدن نخ چله

چله کشی فرآیند آماده سازی هر نخ تار با یک لامل، یک میل میلک در دستگاه چله کشی و یک دندانه در شانه است. به صورت خلاصه این فرآیند عبارتست از نخ کشی هر کدام از نخ های تار از میان لامل، ورد و شانه.
گره زدن نخ چله به برش نخ تار قدیمی و بستن انتهای نخ های تار دستگاه به چله جدیدی که از قبل در دستگاه بافندگی قرار داشته است، اشاره دارد. گره زدن نخ چله همیشه در فرآیند بافندگی صورت می گیرد. اما زمانیکه کارخانه مدت زیادی فقط به تولید یک نوع پارچه می پردازد، از فرآیند گره زدن نخ چله بیشتر استفاده می شود.
فرآیندهای آماده سازی قبل از بافت نقش بسیار زیادی در دستیابی به عملکرد مطلوب در زمان بافت ایفا می کنند. بسته هایی نهایی نخ های تار و پود که در این فرآیندها آماده شده اند، در این مرحله به عنوان ماده خوراک دستگاه های بافندگی مورد استفاده قرار می گیرند، یعنی جاییکه نخ ها در طول بافت از بسته بندی خود باز می شوند. این که نخ ها به صورت راحتی از بسته بندی خود باز شوند به این بستگی دارد که نخ ها در فرآیند آماده سازی به بهترین شکل ممکن تهیه شده باشند. برای اینکه شکل و بسته بندی نخ برای نوع خاصی از ماشین های بافندگی مناسب باشد، باید نخ تحت شرایط تنشی مناسب و با کمترین تغییرات پیچانده شود.
اگر کشش پیچش نخ خیلی کم باشد بسته بندی نخ شل خواهد بود و نخ در زمان بافندگی به شکل نامنظمی جا می ماند و اگر کشش پیچش نخ خیلی زیاد باشد قابلیت اتساع نخ از بین رفته و در برابر از هم گسیختگی آسیب پذیر می شود. دستیابی به کیفیت لازم مواد خوراک بافندگی در صورتیکه از ماشین های بافندگی بدون ماکو که دارای سرعت زیادی هستند استفاده شود سخت تر است؛ چرا که عمق دهنه تار این دستگاه ها نسبتاً کم است، چون کشش نخ مورد استفاده در این دستگاه ها باید در تمام طول آن یکنواخت باشد و برای اینکه پود گذاری به شکلی مناسب و بی عیب و نقص انجام شود باید نخ تار به شکلی یکنواخت از روی بسته های آن باز شود. بنابراین شاید بتوان گفت که آماده سازی چله نخ تار و بسته های نخ پود نیمی از کارآیی مورد انتظار از یک دستگاه بافندگی را تضمین می کند.