مهارت های مورد نیاز صنعت نساجی برای انقلاب چهارم صنعتی

مدرن سازی فن آوری به افزایش مهارت های فنی اپراتورها در فعالیت های تولیدی و خدماتی در خلال زنجیره ارزشی صنعت نساجی نیازمند خواهد بود. این بخش به اپراتورهایی در سطح چند وظیفه ای یا چند مهارتی نیز محتاج است.
منابع انسانی در سطوح بالاتر و در سایر فعالیت ها مانند وظایف تدارکاتی نیز نیازمند آگاهی از دانش روز در مورد انواع مختلف ماشین آلات هستند، همچنین این منابع باید همگام با آخرین تغییرات تکنولوژی باشند. جهانی سازی حتی اگر گاهی متوقف شود، باز هم فرآیندی مداوم است. جهانی سازی به هیچ کسی وفادار نیست و این برجسته ترین ویژگی جهانی سازی است.
در جهانی سازی سعی می شود تا متناسب با شرایط جدید هر دوره، الگویی جدید ارائه شود. جهانی سازی به راحتی می تواند با شرایط جدید سازگار شود. چهارمین انقلاب صنعتی در مدت زمان بسیار کوتاهی آغاز خواهد شد و باعث ایجاد تغییر در زندگی صنعتی، اجتماعی و اقتصادی مردم می شود، همچنین ممکن است سبب ایجاد روابط صنعتی جدیدی بین نیروی کار و سرمایه شود. مهمترین مؤلفه های انقلاب چهارم صنعتی، کارخانه های هوشمند، استفاده از تولید الکترونیکی و تعامل بین سیستم های هوشمند برای فرآیندهای تولیدی برتر است.

انقلاب چهارم صنعتی (صنعت 4)

اصطلاح صنعت 4 برای تعریف مجموعه ای از تغییر و تحولات تکنولوژی در سیستم ها و طراحی محصولات، تولید، توزیع و توصیف سازماندهی فرآیند تولید که مبتنی بر تکنولوژی ها و دستگاه های ارتباطی است، به کار می رود.
تولید صنعتی دیگر به عنوان زنجیره ای از مراحل جداگانه در نظر گرفته نمی شود، بلکه یک جریان یکپارچه است که به مدد فن آوری های دیجیتال امکان پذیر شده است. صنعت نساجی همواره صنعتی بوده که به نیروی کار متکی بوده است و همچنین بسیار آلایندگی داشته است. در گذشته روند تولید صنعت نساجی بسیار پیچیده بود. کارکردهای زیادی برای اجرا مورد نیاز بود؛ این امر باعث می شد که روند تولید به سمت حجم زیاد و تنوع کم پیش برود. اکنون مردم به کمک وجود تکنولوژی و تغییر عادات زندگی افراد، توجه بیشتری به کیفیت محصول و الزامات منحصر به فرد دارند. در نتیجه صنایع تولیدی به سمت تولید سفارشی پیش رفته اند.
تکنولوژی نیز در پاسخ به چنین تغییراتی تحکیم شده است. اخیرا بسیاری از تولیدکنندگان تحت تاثیر انقلاب چهارم صنعتی قرار گرفته اند، آنها نه تنها فرآیندهای تولید را بهینه می کنند، بلکه آلودگی صنعتی را نیز با کمک حفظ و نظارت بر داده ها به شکل موثری کنترل می نمایند.

5 رکن اصلی انقلاب صنعتی عبارتند از:

• سرعت: برای کاهش زمان ورود محصولات به بازار از طریق چرخه های نوآوری و توسعه تولید محصولات در کوتاه مدت
• کیفیت: برای بهبود فرآیندها و کاهش ضایعات از طریق نظارت بی وقفه بر روند تولید
• انعطاف ذیری: برای پویاتر شدن روند عرضه از طریق سفارشی سازی انبوه محصولات در مراحل تولید
• امنیت: برای بهینه سازی مسائل امنیتی به منظور جلوگیری از ایجاد وقفه در روند تولید و حملات سایبری
• کارآیی: برای افزایش بهره وری به کمک استفاده از فن آوری ها و خدمات هوشمند.

اینترنت اشیا (IoT)

اینترنت اشیا (IoT) را می توان به عنوان ارتباط میان دستگاه ها، ماشین آلات و تجهیزات با وظایف و قابیلت های مجازی که به مدد پیشرفت فن آوری امکان پذیر شده اند، تعریف کرد. این سیستم های فیزیکی هوشمندشده می توانند به صورت خودکار برخی از عملیات های صنعتی را در بستر ارتباطی به وجود آمده، هدایت کنند. ممکن است شروع یا توقف عملیات صنعتی و تدارکاتی بوسیله ارتباط بین این دستگاه ها و ماشین ها بدون نیاز به نیروی انسانی و فرآیند تصمیم گیری، امکان پذیر شود.
اینترنت اشیا (IoT) فرآیندی است که با پیدایش شرایط و حرکات تعریف شده مختلف، شروع می شود. کلیه داده های مربوط به حرکت ها و موقعیت ها توسط حسگرها شناسایی شده و به طور خودکار برای پردازش داده ها به سیستم ارسال می شوند. پیش از این تمام موقعیت ها در سیستم به صورت عددی توسط اپراتورها تعریف شده است.

شکل 1: ادغام فرآیند زنجیره ارزشی و اینترنت اشیا

صنعت نساجی و پوشاک

با هوشمندتر شدن کارخانه ها و با استفاده از فن آوری های پیشرفته، بسیاری از فرآیندهای تولیدی و تدارکاتی مستقل کاملا با یکدیگر ادغام می شوند. در مرحله اول، باید برچسب های RFID (شناسایی با فرکانس رادیوئی) در همه محصولات یا بسته بندی های محصولات تعبیه شوند.
برای این کار ممکن است از عناصر مختلفی مانند ظروف، ماسوره ها و چوب لباسی ها استفاده شود. برچسب های RFID تعبیه شده در محصولات می توانند اطلاعات زیادی را درباره محصولات، فرآیندهای تولید و عملیات های تدارکاتی در خود ذخیره کنند.
این اطلاعات را می توان با استفاده از حسگرهای تعبیه شده در ماشین آلات یا هر جای دیگر پس از قرائت، جمع آوری کرد. بعد از اینکه برچسب های RFID تعبیه شده در مواد توسط سنسورها خوانده شدند، آن اطلاعات به عنوان دستور به ماشین آلات فرستاده می شود.

شکل 2: نمودار شماتیکی روند تحول اطلاعات صنعت نساجی در انقلاب چهارم صنعتی

به این طریق ماشین آلات می توانند عملکردهایی را که از آنان انتظار می رود، به طور خودکار انجام دهند. فن آوریهای کاربردی نه تنها در فعالیت های تولیدی مورد استفاده قرار می گیرند، بلکه به تشکیل یک سیستم بهینه جریان مواد از تامین کننده به مصرف کننده نیزکمک می کنند. از این رو قلمرو آنها بسیار گسترده تر است.
هنگامی که آخرین مرحله فرآیند تولید به پایان رسید، سیستم ها می توانند این اطلاعات را به عنوان دستورالعمل انتقال محصولات به نقطه حمل ارسال کنند. پس از رسیدن محصولات به این نقطه، محصولات توسط یک سنسور دیگر اسکن می شوند. بلافاصله اطلاعات مربوط به حمل و نقل به واحدهای حمل مانند کامیون ها، کشتی ها، واگن های ریلی یا هواپیماهای باری ارسال می شود. به این ترتیب، مراحل آماده سازی مربوط به عملیات حمل و نقل فیزیکی می تواند قبل از مرحله خروج نهایی محصول انجام شود. در نتیجه عملیات تولید و تدارکات در زنجیره ارزشی می تواند بهینه شود. مهمتر از همه، به لطف وجود این سیستم های فن آوری، پیکربندی این فرآیندها مطابق با شرایط متغیر امکان پذیر شده است. در نتیجه شرکت ها می توانند به راحتی و به شکل انعطاف پذیر به درخواست های مشتری ها پاسخ دهند.
فن آوری های کلیدی اتوماسیون در ریسندگی، بافندگی و جنبه های دیگر برای ارتقا صنعت نساجی ضروری هستند. صنعت نساجی در انقلاب چهارم صنعتی یک زنجیره عملیاتی تولیدی مستقل است. در شکل (2) حامل اطلاعات می تواند یک ظرف حاوی مواد اولیه نساجی یا یک ماسوره، یک چله نخ تار و یا یک پارچه باشد.
فن آوری شناسایی رادیو فرکانسی (RFID) و سنسورها برای جمع آوری و ذخیره سازی اطلاعات مانند وضعیت بهره برداری از تجهیزات و اطلاعات مربوط به حفاظت و نگهداری از تجهیزات، رکن اصلی محسوب می شوند. این کارخانه به سرعت و به شکلی انعطاف پذیر برای تنظیم ترتیب بندی سفارشات تولیدی، خود را پیکربندی و بهینه می کند شکل (3). ضمنا کلیه اطلاعات به سیستم های مدیریت اجرای تولید (MES) و برنامه ریزی منابع سازمانی (ERP) به منظور اخذ تصمیمات مدیریتی آتی برگشت داده می شوند.

شکل (3): خود بهینه سازی فرآیند بافندگی

ماشین آلات نساجی در انقلاب چهارم صنعتی

تحلیل هوشمندانه اطلاعات، چشم انداز آینده صنعت ماشین آلات نساجی را مشخص می کند. نقشه راه ممکن برای اجرای فن آوری های توانمند انقلاب چهارم صنعتی، در هر سه مرحله فرآیند تولید در شکل (4) نشان داده شده است.
اولین اقدامات مورد نیاز برای دستیابی به هدف پیاده سازی انقلاب چهارم صنعتی در عرصه ماشین آلات نساجی، اجرای فن آوری های ارتباطی تعبیه شده در ماشین آلات و مهمتر از همه استفاده از الگوی اینترنت اشیا (IoT) در تولید صنعتی، برقراری شبکه ارتباطی اشخاص، محصولات و ماشین آلات و بکارگیری سیستم های اتوماسیون برای کنترل و مدیریت تولید است.

شکل (4): نمودار شماتیکی ماشین آلات نساجی در انقلاب چهارم صنعتی

چالش های مرتبط با مهارت که شرکت ها در انقلاب چهارم صنعتی با آنها روبرو خواهند شد

با ظهور انقلاب صنعتی شرکت ها نه تنها در یافتن کارگران ماهر، بلکه با چالش های دیگری مرتبط با نیروی کار موجود و برنامه ریزی برای توسعه مهارت آنها نیز روبرو خواهند شد، که در زیر مواردی از این چالش ها ذکر شده است:

مهارت بالا: شرکت ها باید از طریق مراکز آموزشی داخل یا خارج از شرکت، مهارت های نیروی کار خود را بالا ببرند و به روز کنند. به عنوان مثال یک کارگر خط مونتاژ که در تنظیم دستی یک قطعه نقش دارد، باید بتواند برای انجام وظایفش یک ربات یا ابزار دیگری را به کار بگیرد. مهارت های این شخص باید توسعه یابد تا بتواند ابزارهای جدید را به صورت کارآمد اداره کند.

مهارت آموزی مجدد: انتظار می رود که انقلاب چهارم صنعتی تا حدی جابجایی شغلی در پی داشته باشد، شاید شماری از مشاغل متوقف می شوند و تعدادی شغل جدید ایجاد شود. شرکت ها به منظور آماده شدن برای این تغییر مورد انتظار باید بر روی مهارت آموزی مجدد نیروی کار خود سرمایه گذاری کنند.

یادگیری مداوم: فن آوری ها با سرعت بالایی منسوخ می شوند. استراتژی توسعه مداوم تخصص شغلی باید اتخاذ شود تا شرکت ها بتوانند به راحتی با تغییراتی که پیشرفت فن آوری ها به ارمغان می آورد، سازگار گردند.

تغییر طرز تفکر: با توجه به اینکه نیروی کار مجبور است با تعدادی از تغییرات سازگار شود، به احتمال زیاد آنها مقاومت خواهند کرد و در برابر اجرای فن آوری های جدید ایستادگی خواهند کرد. این شرایط ایجاب می کند که شرکت ها برای تغییر طرز تفکر کارکنان خود برنامه ریزی کنند تا پروسه گذار به فرآیندهای تولید پیشرفته تسهیل شود.

شرایط و مهارت های مهم مورد نیاز برای انقلاب چهارم صنعتی 

1- دانش در مورد فن آوری اطلاعات و ارتباطات (ICT)

2- دانش در مورد فن آوری اطلاعات بنیادی

3-امکان استفاده و تعامل با رایانه ها و وسایل هوشمند مانند ربات، تبلت و غیره.

• شناخت ماشین آلات نسبت به ارتباطات ماشینی، امنیت فن آوری اطلاعات و حفاظت از داده ها

2-توانایی کار با داده ها

3-امکان پردازش و تحلیل داده ها و اطلاعات به دست آمده از ماشین آلات

4-شناخت خروجی داده های بصری و تصمیم گیری

• دانش مفاهیم اساسی آماری

3-دانش تجربی فنی

4-دانش بین رشته ای و عمومی در مورد فن آوری ها

5- دانش تخصصی در مورد فعالیت های تولیدی و فرآیندهای موجود در محل

• دانش تجربی فنی ماشین آلات برای پیشبرد فعالیت های مرتبط با نگهداری و تعمیرات

4-مهارت های شخصی

5-سازگاری و توانایی تغییر

6-تصمیم گیری

• توانایی کار در قالب یک تیم

1-مهارت های ارتباطی

2-تغییر طرز تفکر برای یادگیری مادام العمر

نتیجه گیری

صنایع نساجی و پوشاک باید از الگوهای جدید در آستانه انقلاب چهارم صنعتی آگاهی داشته باشند. در سال های پیش رو، تبدیل  شدن به یک کارخانه هوشمند یکی از راه های تأمین نیاز مشتری در نتیجه شرایط بسیار متغیر بازار خواهد بود. به این طریق صنعت نساجی می تواند مشکلات ساختاری خود را که ناشی از استفاده شدید از نیروی کار، هزینه های انرژی و عدم قطعیت بازار است، حل کند. در عین حال آنها می توانند بهره وری و کارآیی را در مراحل تولید افزایش دهند، همچنین می توان عملکرد عملیات تدارکاتی را نیز افزایش داد.
ایجاد صنعتی سازی جدید باعث می شود تا تولید شدیدا رقابتی شود و الگوی سنتی با یک الگوی در حال ظهور جایگزین گردد که می توان آن را ادغام زنجیره صنعتی نامید. این حالت برتر از یک انقلاب صنعتی است و باعث می شود تا همه شرکت کنندگان در فرآیند تولید به طریقی جدید در تولید همکاری داشته باشند.
صنعت نساجی باید از چالش های جدید آگاه باشد و با اقدامی مدبرانه باید به چالش ها پاسخ دهد تا بتواند هزینه تولید را کاهش دهد، بهره وری را بیشتر کند، رشد صنعتی را ارتقا دهد، ساختار نیروی کار را عوض نماید و در نهایت بتواند رقابت پذیری را در شرکت و منطقه به وجود آورد. تغییر در فن آوری ها و نیروی کار، محرک های اصلی تحول در صنعت محسوب می شوند. ماشین آلات مدرن نیاز به نیروی کار ماهری دارند که این نیروی کار باید از دانش لازم در این زمینه برخوردار باشد.