چگونگی فعالیت صنعت مد برای محافظت از تنوع زیستی

محافظت از تنوع زیستی برای سلامتی کره زمین و آینده پیشروی صنعت ضروری است. در این مطلب به مواردی اشاره می شود که برندها از طریق آنها نه تنها می توانند در هنگام فعالیت میزان تأثیرات شان را به حداقل برسانند، بلکه قادر به بازیابی فعالانه اکوسیستم ها نیز خواهند بود.
سال 2020 به عنوان “سالی فوق العاده” برای تنوع زیستی نام گذاری شده و به عنوان فرصتی مناسب برای بازگرداندن طبیعت از لبه پرتگاه در نظر گرفته شده است. این نام گذاری به قبل از پیدایش کووید- 19 بر می گردد. هر چند که کنفرانس کنوانسیون تنوع بیولوژیکی ملل متحد در چین به تعویق افتاده و کسب و کارها با چالش های پیش بینی نشده ای مواجه گردیده اند، اما با توجه به شیوع بحران کرونا و مرتبط بودن آن با تعاملات انسان- دام، نیاز به تمرکز بر روی تنوع زیستی بیش از هر زمان دیگری مهم است.
خوشبختانه مثال های الهام بخش زیادی از برندهایی وجود دارد که علاوه بر فعالیت برای کاهش تأثیراتشان بر روی طبیعت، به صورت فعالانه با دنبال کردن چارچوب اجتناب (Avoid)، به حداقل رساندن (Minimise)، بازیابی (Restore) و جبران کنندگی (Off-set) ارائه شده توسط بنیاد رهبری پایداری کمبریج (Cambridge Institute for Sustainability Leadership) به بهبود تنوع زیستی اقدام می کنند.

برندها چگونه می توانند تأثیرات خودشان را کاهش دهند؟

کاهش تأثیر برندها بر روی تنوع زیستی در عمل به چه صورت خواهد بود؟ اجتناب از استفاده از الیاف بسیار تأثیرگذار به عنوان حوزه اصلی که طراحان می توانند بر روی آن تکیه کنند، نقش مهمی در این زمینه ایفا خواهد نمود. مثلا الیاف کشمیر با توجه به داشتن تأثیرات زیست محیطی شدید به دلیل چرای بیش از حد دام ها و تخریب خاک شناخته شده اند.

امروزه برند تبتی Norlha همانند برند لباس مردانه لندنی Tengri، لباس های دستباف را از پشم یاک = yak (گاومیش کوهان دار یا غژگاو) می سازد. خرده فروشی سوئدی Arket که بخشی از گروه اچ اند ام (H&M) است، پشم یاک را آزمایش نموده است تا به عنوان جایگزین الیاف کشمیر برای تولید لباس های بافتنی از آن استفاده نماید. با توجه به بافت بسیار نرم، قابلیت گرما و تنفس پذیری خوب پشم یاک، به خوبی برای لباس های بیرونی و بافتنی مورد استفاده قرار می گیرد، و به عنوان یک جایگزین بسیار پایدار برای پشم کشمیر در نظر گرفته می شود. پایداری بالای پشم یاک به دلیل فعالیت های گله داران نیمه صحرانشین به وجود می آید، چون آنها از چرای بیش از حد دام ها جلوگیری می کنند و مانع از گسترش عادت های غذایی مثل خوردن ریشه علوفه که امکان رشد مجدد را از بین می برد، می شوند.
برند استلا مک کارتنی (Stella McCartney) برای یافتن یک جایگزین برای کشمیر سنتی از رویکرد طراحی چرخه ای استفاده کرده است. آنها بعد از استفاده از ابزار سود و زیان زیست محیطی (Environmental Profit and Loss tool) شرکت کرینگ جهت ارزیابی تأثیرات الیاف انتخابی شان، کشف کردند که الیاف کشمیر تقریبا 100 برابر تأثیر بیشتری از پشم معمولی دارد. این برند به جای استفاده از الیاف مختلف، یک نوع نخ کشمیری بازیافتی به نام Re.Verso که از طریق ضایعات کارخانه ای کشمیر در ایتالیا به دست می آید را برای خود تأمین نمود. عمده نخ های Re.Verso به دلیل عدم نیاز به رنگرزی، مصرف آب، مواد شیمیایی و انرژی کمتری دارند.

چرم دیگر ماده ای است که تأثیرات تنوع زیستی بالایی دارد، چون این ماده به عنوان عاملی برای جنگل زدایی شناخته می شود، و توسط برخی از دباغی ها در کشورهایی مانند هند که قوانین سختگیرانه و دقیق کمتری دارند، عاملی برای ورود پساب های آلوده به کروم به منابع آبی محسوب می شوند. برند سوئدی تولید کننده کفش و اکسسوری به نام ATP Atelie برای کاهش حداکثری تأثیراتش بر روی تنوع زیستی از چرم های دباغی شده گیاهی و بدون فلز استفاده می کند. شرکت کرینگ نیز دباغی حاوی فلز را از دباغی های خودش حذف کرده است.
سازمان بورس منسوجات (Textile Exchange) در حال کار بر روی ابزار ارزیابی چرم مسئولیت پذیر (Responsible Leather Assessment Tool) است که به برندها اجازه می دهد تا چرم را از محل تولید ردیابی کنند. این ابزار از معیارهایی برای بررسی جنگل زدایی، تأثیرات مواد شیمیایی، رفاه حیوانات و انطباق اجتماعی تشکیل شده است که به برندها امکان انتخاب تأمین کنندگان پیشگام در محافظت تنوع زیستی را می دهد. خبر خوب این است که بسیاری از چرم های گیاهی مبتنی بر گیاهان مانند چرم کاکتوس ارائه داده شده توسط Desserto و چرم الیاف آناناس برند پیناتکس (Piñatex) توسط Ananas Anam در حال وارد شدن به بازار هستند؛ هر چند که برای همه کاربردهای چرم مانند کفش مناسب نیستند.

به حداقل رساندن تأثیرات تنوع زیستی

در مواردیکه نمی توان به هیچ وجه از ماده مورد نظر استفاده نکرد، به حداقل رساندن تأثیرات یک مرحله جدید خواهد بود. شرکت Levis Strauss & Co در تلاش برای کاهش استفاده از پنبه و پایین آوردن میزان مصرف آب، بر روی تنسل و کنف به آزمایشاتی پرداخته است. آنها به عنوان نمونه در مجموعه بهار/ تابستان خود تحت عنوان Wellthread x Outerknown از کنف جهت منتقل کردن حس نرمی همانند پنبه استفاده کرده اند. شرکت لویس سالها بر روی توسعه این فرآیندها کار کرده و امیدوار است تا حداقل برای مدتی راز این فرآیندها مخفی بماند.

تمرکز بر روی الیاف سلولزی

افزایش مداوم در تعداد برندهای مد (هم کوچک و هم بزرگ) که خواستار ثبت نام در طرح ابتکاری CanopyStyle (در سال 2013 راه اندازی شده است) جهت مقابله با تأثیرات زیان بار تولید ریون هستند، نشانه دیگری از بیداری صنعت مد نسبت به تأثیر خودش بر روی تنوع زیستی به شمار می آید. بیش از 65 درصد از تأمین جهانی تولید ویسکوز در حال حاضر تحت نظارت طرح CanopyStyle قرار دارد و 170 شریک برند تا سال 2019 به این طرح پیوسته اند.
در پاییز سال 2019 دو برنامه Canopy و ZDHC، طرحی ابتکاری تحت عنوان نقشه راهی برای صفر (Roadmap to Zero) راه اندازی کردند تا تأثیر مواد شیمیایی صنعت مد بر روی محیط زیست را کاهش دهند. این طرح باعث می شود تا مهارت استفاده از جنگل ها و مواد شیمیایی از سوی سازمان های مربوطه در زمینه تولید ویسکوز درک گردد. انتظار می رود که ابزارها و استانداردهای بیشتری به عنوان نتیجه ای از این نوع طرح ها پدیدار شود.
برنامه Canopy همراه با دیگر برندهای شریک در حال فعالیت به سوی توسعه جایگزین های چرخه ای خمیر چوب برای تولید ریون است. هر چند که هنوز سرمایه گذاری جهت تولید این نوآوری های آینده در ابتدای راه است، اما انتظار می رود که در آینده نزدیک برای تولید ریون مصرفی از ضایعات منسوجات بازیافتی، سلولزهای میکروبی و ضایعات کشاورزی مانند کاه استفاده گردد.

فراتر رفتن از کاهش و حرکت به سمت بازیابی تنوع زیستی

برندهای مد به واسطه حمایت از شیوه هایی مانند کشاورزی بازآفرینانه (regenerative farming) در حال تلاش برای بازیابی تنوع زیستی نیز هستند. این پتانسیل برای صنعت مد وجود دارد تا فعالانه به بخشی از راه حل تبدیل گردد، بدون اینکه زیانی به وجود آورد. کشاورزی بازآفرینانه، رویکردی برای مدیریت زمین به حساب می آید که در جستجوی محافظت از سلامت خاک و تنوع زیستی است. این رویکرد از تکنیک های مختلفی مانند پوشش کشت، بدون کشت، تناوب کشت، چرای قراردادی، ایجاد پرچین، ترمیم تالاب و موارد دیگر تشکیل شده است. این شیوه ها می توانند سلامت خاک را بهبود بخشند، ظرفیت نگهداری آب خاک را بالا ببرند، فشار آفت را کاهش دهند و کربن را جدا نمایند.
برند تولید کننده کفش کتانی، یعنی وگا (Veja) به شدت در حال تلاش برای محافظت از تنوع زیستی است. این برند هم در لاستیک تولیدی خودش و هم در زنجیره تأمین پنبه با فراهم کردن یک شرط در قراردادهای تأمین کنندگان خودش به محافظت از محیط زیست گام بر می دارد.

کشاورزان پنبه به تولید انواع محصولات زراعی ملزم هستند و نباید تنها یک محصول خاص را تولید نمایند، در حالیکه گیرندگان کائوچو نه تنها موظف به تولید کائوچو هستند، بلکه باید برای محافظت از جنگل نیز کارهایی انجام دهند. کشاورزان پنبه ارگانیک در بنین با تنوع بخشیدن به محصولات زراعی خودشان سبب افزایش درآمد برای خود گردیده اند. کشت سویا برای آنها امکان تقویت درآمدشان را تا حدود 28 درصد بیشتر از کشاورزان معمولی فراهم کرده و موجبات بهبود کیفیت خاک را نیز مهیا نموده است.
شرکت کرینگ به بنیانگذار پیشتاز کشاورزی بازآفرینانه ایالات متحده موسوم به بنیاد Savory تبدیل گردیده است. این شرکت در این راستا متعهد به تقویت و پشتیبانی از تولید مواد خام بازآفرینانه و استفاده از سیستم تأیید خروجی اکولوژی Savory در زنجیره های تأمین چرم و الیاف خودش گردیده است. این نوع تأیید یک ارزیابی از اکوسیستم ها را فراهم می آورد تا کشاورزان بتوانند تصمیم گیری های آگاهانه در مورد چگونگی مدیریت زمین هایشان اتخاذ نمایند.
برند پاتاگونیا (Patagonia) به واسطه همکاریش با معاهده ارگانیک بازآفرینانه (Regenerative Organic Alliance) به محافظ و پشتیبان کشاورزی بازآفرینانه تبدیل گردیده است و می خواهد تا همه پنبه و کنف خودش را از طریق تأمین کنندگان مورد تأیید بازآفرینی تأمین نماید.
چرای بیش از حد به عنوان محرک اصلی فرسایش خاک شناخته می شود، به همین دلیل چراگاه هایی مانند شبه جزیره والدز در آرژانتین متعهد گردیده اند تا به دیگر گونه ها مثل گواناکو (guanacos) و ریا (شترمره آمریکایی جنوبی که پایش یک انگشت دارد) اجازه دهند تا با گله های گوسفندشان همزیستی داشته باشند. آنها برای مدیریت یوزپلنگ، روباه و گربه های وحشی از روش های غیر قانونی استفاده نکرده اند.

نتیجه گیری

تنوع زیستی اغلب توجه یکسانی مانند مسئله ضایعات پلاستیکی و گرمایش اقلیمی را به خود جلب نمی کند، اما یک بخش ضروری از سلامتی کره زمین و توانایی صنعت مد برای حفظ خودش به شمار می آید. با تعویض الیاف و همکاری با تأمین کنندگان جهت به حداقل رساندن تأثیرات، حتی برندهای کوچک نیز می توانند تأثیرات شان را بر روی محیط زیست کاهش دهند. شیوه های کشاورزی بازآفرینانه که توسط شرکت های مد پیشرو مورد حمایت قرار می گیرد، حالتی را به وجود آورده است که صنعت مد هم می تواند بخشی از راه حل باشد. اما برندها می خواهند مطمئن شوند تا در صورت کاهش معنی دار تأثیرتشان به رشد نیز دست پیدا کنند.

جمع بندی

• یک استراتژی تنوع زیستی برای کسب و کارتان ایجاد نمایید.
• از چارچوب اجتناب، به حداقل رساندن، بازیابی و جبران کنندگی برای بهبود تنوع زیستی استفاده کنید.
• منابع را از تأمین کنندگانی که از شیوه های کشاورزی بازآفرینانه استفاده می کنند، تأمین نمایید.
• به طرح های ابتکاری مانند CanopyStyle و معاهده مد جی هفت (G7 Fashion Pact) ملحق شوید تا برای ایجاد تغییرات سیستماتیک با آنها همکاری داشته باشید.