عزم منسوجات ترکیه برای تصاحب موقعیتی بهتر در بازارهای جهانی
Turkish textiles stepping ahead to grip stronger position in global market
شرکت های چند ملیتی مدتهاست که به دنبال جایگزینی برای گزینه های چینی تامین منابع هستند؛ لزوم این جایگزینی به دنبال اختلافات سیاسی بین چین و اتحادیه اروپا که اخیراً به دلیل مطرح شدن مسئله کار اجباری در منطقه سین کیانگ (Xinjiang) بالا گرفته، شدت پیدا کرده است. شرکت های اروپایی در این دوره ترجیح می دهند تا به عنوان یکی از راه های متنوع سازی زنجیره تامین و افزایش کارایی و انعطاف پذیری آنها، به دنبال منابعی بگردند که به دریا دسترسی دارند.
از این رو بخش نساجی ترکیه به دلیل پتانسیل بالای خود به یک منبع قابل توجه برای زنجیره های تامین در سراسر جهان تبدیل شده است. ترکیه بیشترین سهم را از واردات اتحادیه اروپا که به طور متوسط 7% می باشد، در دسته لباس و اکسسوری و اقلام آرایشی (بیشتر منسوجات خانگی) به خود اختصاص داده است.
ترکیه به صورت مشابه در موارد لوازم جانبی پوشاک نیز توانسته سهمی 8.6% را از این بازار در اختیار بگیرد؛ پس از آن کشورهای ایتالیا با سهم 9% و چین با سهم 29.9% در رتبه های بالاتر قرار دارند.
مواردی چون تولید، امکانات حمل و نقل، ساخت محصولات با ارزش افزوده و اهتمام برای اجرای پایداری در صنعت نساجی و پوشاک، این کشور را پس از چین، به یک منبع بالقوه تامین منابع تبدیل کرده است. در این زمینه رقابت اصلی بین ترکیه، ویتنام، بنگلادش و مصر است. اما در میان این کشورها، ترکیه به دلیل پشتیبانی اتحادیه اروپا و همجواری با آن، دارای کمترین زمان انتظار برای تحویل کالاها در مقایسه با رقبای خود می باشد.
| ترکیه | ویتنام | بنگلادش | مصر | |
| رتبه شاخص عملکرد لجستیک | 47 | 39 | 100 | 67 |
| رتبه تجارت در خارج از مرزها | 44 | 104 | 176 | 171 |
| زمان انتظار برای صادرات (برحسب روز) | 2 | 3 | 4 | 2 |
| زمان صادرات: انطباق مرزی (برحسب ساعت) | 10 | 55 | 168 | 48 |
| زمان صادرات: انطباق اسناد و مدارک (برحسب ساعت) | 4 | 50 | 147 | 88 |
حتی هزینه های صادراتی برای انطباق مرزها و انطباق اسناد و مدارک به دلیل رشد اقتصادی ترکیه، کمتر از رقبای اصلی این کشور است. رشد اقتصادی ترکیه طی دو دهه اخیر بسیار چشمگیر بوده است. سرانه تولید ناخالص داخلی ترکیه در سال 2000، بالغ بر 3143 دلار آمریکا بوده است؛ تا سال 2013 این رقم به 12614 دلار آمریکا در سال رسید. اما از سال 2013 به بعد رشد اقتصادی این کشور به شدت کند شده است.
تورم قیمتی مصرف کننده در ترکیه از %54.4 در سال 2001 به 6.5% در سال 2011 کاهش یافت؛ اما از سال 2015 سیر صعودی خود را شروع کرد و به 15.1% در سال 2019 رسید.
| ترکیه | ویتنام | بنگلادش | مصر | |
| هزینه صادرات: (انطباق مرزی) (برحسب دلار) | 338 | 290 | 408 | 258 |
| هزینه صادرات: انطباق اسناد و مدارک (برحسب دلار) | 55 | 139 | 225 | 100 |
| هزینه واردات: انطباق مرزی (برحسب دلار) | 46 | 373 | 900 | 554 |
| هزینه واردات: انطباق اسناد و مدارک (برحسب دلار) | 55 | 183 | 370 | 1000 |
در طول این سال ها، صنعت نساجی و پوشاک ترکیه نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادی این کشور ایفا کرده است. منسوجات و پوشاک ترکیه در اوج رشد خود در سال 2002 حدود 26.5% به ارزش افزوده کل تولید ترکیه کمک کرده اند. امروزه بخش نساجی ترکیه بیش از 18% از درآمد صادراتی این کشور را تولید می کند و سهم بزرگی در درآمد صادراتی آن دارد.
در آوریل 2021، کل صادرات پوشاک ترکیه از 573 میلیون دلار در سال گذشته به 1.6 میلیارد دلار افزایش یافته است. کل صادرات پوشاک ترکیه در ژانویه 2021 به 6.3 میلیارد دلار رسیده است؛ در حالیکه این رقم سال گذشته حدود 4.8 میلیارد دلار بوده و نشان از رشد 32.3% در سالی که گذشت، دارد.
یکی از نقاط قوت بسیار مهم ترکیه این است که قسمت اعظم منابع مورد نیاز صنایع نساجی و پوشاک خود را در داخل کشور تامین می کند. این مزیت در صنعت پنبه مشهودتر است. ترکیه بیش از 62% پنبه مصرفی مورد نیاز خود را تولید می نماید؛ در حالیکه صنایع بزرگ ریسندگی پنبه در این کشور با فرآوری حدود 85% پنبه، نخ پنبه ای مورد نیاز صنایع داخلی را تامین می کنند.
اما ترکیه در بخش پارچه، دو برابر پنبه وارداتی به این کشور، پارچه به سراسر جهان صادر می کند. در این زمینه دلگرمی اصلی ترکیه واردات مواد اولیه به شکل الیاف مصنوعی و نخ از کشورهای چین و هند است. اما مواد اولیه تنها بخشی از دلایل عقب ماندگی ترکیه محسوب می شوند. عواملی مانند هزینه های بالای نیروی کار و بی ثباتی اقتصادی در آینده می توانند، رشد بخش نساجی و پوشاک ترکیه را کاهش دهند.
اینها تنها بخشی از عواملی هستند که در آینده می توانند سبب باروری یا ورشکستگی صنعت نساجی و پوشاک ترکیه شوند. با این حال در پایان می توان این عوامل را در چهار دسته زیر جمع بندی نمود:
پایداری اقتصاد
اقتصاد ترکیه طی سال های 2000 الی 2013 میلادی، شاهد رشد اقتصادی چشمگیری بوده است؛ اما به نظر می رسد که این رشد در حال کند شدن می باشد. افزایش تورم و فشارهای ارزی، این چالش را بیشتر خواهند کرد.
هزینه های نیروی کار
هزینه های نیروی کار ترکیه نسبت به دیگر کشورهای رقیب بسیار بیشتر است. میانگین دستمزد ماهانه در سال 2020 در این کشور، 298.7 دلار بود؛ در حالیکه این میزان دستمزد در ویتنام، بنگلادش، چین و مصر به ترتیب 159.3، 94.2، 221.9 و 126.7 دلار بوده است. کاهش هزینه مالی ملحق شدن به مرزها، تنها از لحاظ کاری به نفع ترکیه می باشد.
نزدیکی به مکان
نزدیکی ترکیه به اروپا و ایالات متحده از لحاظ کاری به نفعش بود؛ اما دیگر مراکز اصلی نساجی مثل مصر با سرعت بیشتری در این مسیر گام بر می دارند. این عامل نه تنها در ایجاد اقتصاد شبکه ای بسیار بزرگتر مؤثرتر خواهد بود؛ بلکه با ایجاد زنجیره تأمین ادغام عمودی باعث افزایش مقیاس صنعت نساجی و به تبع بیشتر کردن رقابت پذیری جهانی خواهد شد.
توسعه پایداری
ترکیه یکی از برترین تأمین کننده های پنبه ارگانیک محسوب می شود و به همراه قرقیزستان با مشارکت 10 درصدی در تولید این ماده، در رتبه سوم سال 2020 قرار گرفته اند. خریداران جهانی نرخ نسبتا بیشتری را برای پنبه ترکیه می پردازند. در آینده ای نزدیک، بر روی پایداری مواد و زنجیره های تأمین بیشتر تمرکز خواهد شد و این یک مزیت برای ترکیه خواهد بود.
