فرش دستباف، فرش نیمه دستباف و فرش ماشینی: تفاوت در چیست؟

یکی از مرسوم ترین سوالاتی که در زمینه فرش و مبلمان NW پرسیده می شود این است که چه تفاوتی بین فرش های دستباف، نیمه دستباف و ماشینی وجود دارد؟ مشتریان می خواهند بدانند که آیا تفاوتی در کیفیت، دوام و قیمت بین این سه مورد دیده می شود. ما معتقدیم که خریدار حق دارد تا در مورد ویژگی ها و خصوصیات فرش ای که می خواهد بدست آورد، اطلاعات کاملی داشته باشد، لذا امروز در این مطلب به معرفی این مسئله می پردازیم.
این مطلب، درک بهتری در ارتباط با ایجاد فرش های مختلف به شما داده و مقدمه بهتری برای موضوعی است که امروز می خواهیم بررسی کنیم.
وقتی با سبک های متفاوت فرش آشنا شدید، زمان آن رسیده تا دقیقا به مطالعه تاثیر این تفاوت ها بر تصمیم گیری های خرید خود بپردازید.
ابتدا ما نیاز به تشریح دقیق مسئله داریم.

بسیاری ار خریداران تصور می کنند که چون فرش های دستباف و نیمه دستباف، هر دو از نوع فرش های ساخت انسان هستند، پس اساسا باید یکی باشند. در این مطلب به شما می گوییم که آنها مطلقا شبیه به هم نیستند و تفاوتهای عمده ای بین آنها دیده می شود که باید در مورد آنها بدانید.
استادکاران، فرش های دستباف را دقیقا با دست تولید می کنند و از رشته های تکی پارچه و الیاف استفاده می کنند. ساخت آنها در کل سال، براساس طراحی، اندازه و مهارت استادکار طول می کشد. این نوع واقعا فرش های دستباف هستند.
فرش های نیمه دستباف با استفاده از ماشین دوخت یا tufting gun جهت ردیابی طرح بر روی حصیر ساخته می شوند. کل پروسه در نهایت یک روز طول می کشد تا تکمیل شود.
وقتی شما به خرید فرش اقدام می کنید، قطعا باید تمایز بین فرش های دستباف و نیمه دستباف را مشاهده کنید. نشانه های قابل توجهی وجود دارند که از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

حاشیه: در فرش های دستباف، پارچه در حاشیه دوخته می شود و باعث می گردد تا فرش نمای زیباتری داشته باشد. در فرش های نیمه دستباف، حاشیه غالبا به صورت کوک دار یا چسبیده به عقب فرش متصل می شود.

طراحی: در فرش های دستباف، طراحی بر روی عقب فرش، طراحی در جلوی آنرا منعکس می نماید. در فرش های نیمه دستباف، پشت فرش، خالی است.

تفاوت در ماده: مواد استفاده شده برای ساخت فرش باعث ایجاد اصلی ترین تفاوت در بین این سه نوع فرش می شوند. ماده می تواند نقش مهمی، نه تنها در تعیین قیمت و دوام، بلکه در ایجاد طراحی ایده آل نیز ایفا نماید. چون این مورد بسیار مهم است، اهمیت دارد که شما بدانید در تولید فرش از چه موادی استفاده شده و وقتی می خواهید یکی از آنها را انتخاب کنید، باید نوع مواد را بشناسید.

فرش دستباف

صنعتگران در حالت معمول از مواد طبیعی مانند کتان، ابریشم، پشم، چتایی و حتی بامبو برای تولید فرش های دستباف استفاده می کنند و پشم به مراتب مرسوم ترین ماده ای است که در تولید این فرش ها مورد استفاده قرار می گیرد. هرچند این موضوع معمول نیست، اما بعضی از هنرمندان به ترکیب مواد متفاوت برای ساخت یک فرش دستباف نیز اقدام می نمایند.

فرش های دستباف بر روی دار بافندگی تخصصی، ایجاد شده و توسط دست گره زده می شوند. ساخت فرش های دستباف، هنر بسیار کهنی بوده و تأثیرگذاری زیادی به همراه دارد. اندازه دار بافندگی به اندازه فرش بستگی دارد و دوخت آن از پایین به بالا انجام می گیرد. قالیباف، گره ها را در درون شالوده قالی وارد می نماید و آنها را توسط دست بهم متصل می نماید، این حالت باعث ایجاد پرز فرش می شود. این کار، فرآیند بسیار سختی بوده و عملیات زمان بری محسوب می شود.
فرش های دستباف پشمی به نام فرش های شرقی یا خاورزمین هم شناخته می شوند و غالبا ابزاری برای کلکسیون دارها هستند. کیفیت این فرش ها، وابسته به عوامل متعددی از قبیل تعداد گره، رنگ های مورد استفاده و کیفیت نخ است. معمولا فرش های دستباف گران تر هستند، اما طول عمر این فرش ها، بیشتر بوده و ارزش بیشتری برای صرف پول دارند.

فرش های بافت مسطح یا بافت دستی

بافت مسطح، نوع دیگری از فرش های دستباف است. این فرش ها به صورت الگوی بافت مسطح، تولید شده و هیچ پایه چوبی ندارند. اصلا ارتفاعی ندارند. گلیم و منجوق دوزی، فرش هایی با بافت مسطح هستند. با این نوع بافت، فرش ها قابل حمل بوده و می توان آنها را در هر مکانی استفاده کرد و زیبایی خاصی به فرش داده است.

فرش نیمه دستباف

فرش های نیمه دستباف، نوع دیگری از فرش ها هستند که به صورت دستی یا دست سوز تولید می شوند. این نوع خاص از فرش با استفاده از دوک ریلی تولید می شود که پرز را به درون شالوده پارچه وارد می نماید تا یک حلقه از پرز ایجاد شود. اگر حلقه پرز دارای برش باشد، آن وقت یک پرز برشی در آن ایجاد می شود. اگر فرش دارای حلقه پرز برشی نباشد، این مدل را فرش دست قلابی می گویند.
بعضی از طرح ها، هم دارای پرز برشی و هم پرز حلقه ای هستند که برای ایجاد تاثیر ابعادی به الگو، ترکیب می شوند. از پوشش لاتکس در پشت فرش استفاده می شود تا دوخت ها در مکان خود قرار گیرند. پارچه نوع کاموای بر روی پوشش لاتکس مورد استفاده قرار می گیرد تا پشت فرش، تکمیل شود.
این فرش ها، نمای دستباف دارند، اما هزینه آنها کمتر است؛ چون از سرعت ماشین برای پردازش خودکار استفاده می شود. مثلا بافتن فرش دستباف در ابعاد 8 در 10 با کیفیت عالی، می تواند بین 7 تا 14 ماه طول بکشد و این زمان به کیفیت آن بستگی دارد. در حالی که بافت فرش ای به همین اندازه با روش نیمه دستباف، فقط یک روز طول می کشد.
هر چند که زیبایی فرش های نیمه دستباف مانند فرش های دستباف است، اما معمولا برای کلکسیونر یا فردی که به دنبال خرید فرش شرقی است، همان ارزش را ندارند و ارزش سرمایه گذاری کمتری دارند.

پوشش لاتکس بر روی قسمت عقب فرش استفاده می شود تا دوخت ها در جای خود قرار گیرند. از پارچه نوع کاموا بر روی پوشش لاتکس استفاده می شود تا بخش عقب آن تکمیل شود.

فرش ماشینی

فرش های ماشینی بیشتر از مواد مصنوعی مانند پلی استر، نایلون و پلی پروپیلن استفاده می کنند. اکنون نیز از پشم، ابریشم و کتان برای تولید فرش های ماشینی استفاده می شود، اما این استفاده به صورت مکرر اتفاق نمی افتد.فرش های ماشینی به نسبت فرش های دستباف، گزینه های ارزان تری هستند. فرش های ماشینی معمولا دارای طول عمر 20 سال یا کمتر از آن هستند که این عمر وابسته به کیفیت و الیاف مورد استفاده است.
پشت یک فرش ماشینی. به یکپارچگی کوک ها دقت کنید که توسط ماشین ایجاد می شود.
فرش های ماشینی توسط ماشین های بزرگ به نام دوک های برقی یا ماشین های بافندگی قدرتی تولید می شوند. دوک قدرتی، به صورت برقی فعال شده و توسط رایانه کنترل می شود. فرش های ماشینی، به سرعت ساخته شده و با موادی از قبیل پشم و الیاف مصنوعی مانند پلی پروپیلن، نایلون، پلی استر، آکریلیک و ابریشم تولید می گردند.

نگاهی به پشت فرش دستباف و ماشینی

یکی از بهترین روش ها برای بیان تفاوت بین فرش های دستباف و ماشینی، نگاه به پشت فرش است. در فرش های دستباف، بافت و گره ها کمی بازتر بوده و دقیقا یکپارچه نیستند. از طرف دیگر، فرش ماشینی بسیار یکپارچه بوده و حتی دقیق تر هستند. وقتی از عقب به فرش نگاه می کنیم، هرچه جزئیات بیشتری در طراحی باشد، مشخص می کند که کیفیت فرش بهتر است.

نگاهی به حاشیه های فرش دستباف و ماشینی

روش دیگر برای تعیین اینکه فرش دستباف یا ماشینی است، نگاه به حاشیه های آن است. همانطور که در تصویر بالا می توان دید، حاشیه فرش ماشینی، دوخته شده است و در هنگام پرداخت نهایی، به هم متصل شده است.
حاشیه فرش دستباف، امتدادی از زمینه فرش است که در تصویر ذیل آن را مشاهده می کنید.

تفاوت در ظاهر

در حالی که تفاوت های متعددی بین سه نوع فرش در مورد ظاهر آنها وجود دارد، اما همه آنها دارای پتانسیل ترکیب بهتری در زمینه طراحی منزل هستند. به عنوان مثال، مجموعه Magnolia Home از سه فن برای تشکیل این کالکشن استفاده می کند. بیشتر تفاوت ها در ظاهر، قابل توجه بوده و فقط برای فردی اهمیت دارند که به عنوان جمع کننده فرش فعالیت دارد. برای زیباتر کردن منزل، هر سه مورد، عملکردهای خوبی دارند.

ظاهر دستباف

فرش  های دستباف به مراتب ظاهر طبیعی تر و عالی تری نسبت به سایر قایچه ها دارند. این فرش ها، نقص های ناچیزی دارند، به همین دلیل نمی توانیم به شما بگوییم که آنها کاملا از کجا ناشی شده اند. این نقص ها شامل تغییرات ناچیز طراحی یا اندازه متفاوت گره بر روی حاشیه پارچه هستند.

ظاهر نیمه دستباف

در بسیاری از موارد، فرش های نیمه دستباف، تمایز بخصوصی نسبت به فرش های دستباف دارند و این تفاوت زمانی قابل مشاهده است که از جلو به فرش ها نگاه کنیم، هر چند که در این حالت نیز نقض های زیادی در آنها دیده نمی شود. همانطور که در بالا اشاره شد، غالبا پشت فرش و حاشیه آن را برای درک این تفاوت ها بررسی می کنند.

ظاهر فرش های ماشینی

چون این فرش ها با ماشین های درجه بندی شده و برنامه ریزی شده ساخته می شوند، لذا هر فرش ماشینی، کاملا یکپارچه است. شما هیچ زاویه زبر، نقص در طراحی یا کوک زنی نامتوازنی را مشاهده نمی کنید. در حالیکه این ویژگی ها به فرش زیبایی کاملی می دهند، اما این بدین معناست که فرش های ماشینی، زیبایی را هیچ وقت تکرار نکرده و برجستگی هایی را که فرش های دستباف دارند، ارائه نمی دهند.
می توانید با بررسی پشت فرش، نوع ماشین را تشخیص دهید. سیستم شبکه ای بر روی طراحی آن دیده می شود و دارای حاشیه ای است که به صورت دوخته شده یا چسبیده به آن متصل می گردد.

تفاوت در بافت

بافت بیشتر از نوع ماده ناشی می شود و ارتباط چندانی با روش بافندگی استفاده شده ندارد. علیرغم این واقعیت، تغییرات برجسته ای را شما می توانید در تکنیک های مختلف مشاهده نمایید. بخصوص فرش های دستباف و نیمه دستباف، هر دو ضخیم تر بوده و زبرتر به نظر می رسند. اگر شما جلو و پشت فرش را لمس کنید، هر دو نوع باید مقاومت بالاتری نسبت به تراکم داشته باشند.
برعکس، فرش های ماشینی، بخصوص زمانی که از مواد مصنوعی استفاده می کنند، نرم تر هستند. وقتی فرش ماشینی را لمس می کنید، الیاف براحتی متراکم می شوند.

تفاوت در دوام

در این مورد براحتی می توایند سه نوع فرش متفاوت را از همدیگر تمایز دهید. علیرغم ماده مورد استفاده، تمایز روشنی در چگونگی استفاده از این فرش ها، بخصوص در نواحی پر ترافیک دیده می شود. بخاطر داشته باشید که مقدار زمانی که از فرش استفاده می کنید بستگی به چگونگی مراقبت از آن دارد.
وقتی سعی دارید تا دوام فرش را بررسی کنید، با تراکم گره این کار را آغاز کنید. تراکم گره به چگونگی تعداد گره ها در هر اینچ مربع اشاره دارد. این تعداد می تواند خیلی متفاوت باشد، اما در کل در هر اینچ مربع باید بین 90 تا 100 گره وجود داشته باشد که بسته به ماده مورد نظر این مقدار متفاوت است. شمارش این گره ها، کار سختی است و قبل از خرید باید این اطلاعات را بدست آورید.

دوام فرش دستباف

فرش های دستباف به مراتب با دوام ترین نوع فرش هایی هستند که می توانید خریداری کنید. فرش دستباف ایجادشده توسط هنرمند ماهر، این پتانسیل را دارد تا قرن ها باقی بماند.

دوام فرش ماشینی

فرش های ماشینی نسبت به فرش های دستباف دوام کمتری دارند. این مسئله به این معنی نیست که فرش های ماشینی خوب نیستند، بلکه کارایی مناسبی دارند. متوسط زمانی که فرش ماشینی دوام دارد، بطور متوسط 20 سال است، هرچند گاهی طولانی تر هم می مانند.

دوام فرش نیمه دستباف

فرش های نیمه دستباف، کم دوام ترین فرش ها هستند. هرچند این بدین معنا نیست که نمی توانید آنها را نگهداری کنید. اگر به خوبی از فرش نیمه دستباف نگهداری کنید، در نهایت تا 10 سال دوام دارد و حتی این پتانسیل را دارد تا 20 سال نیز برسد.

تفاوت در هزینه

در حالیکه مهم ترین تفاوت بین این سه نوع فرش، کیفیت است، اما قیمت هم تفاوت های زیادی به همراه دارد. فرش ها، مانند هر خرید اصلی دیگری، هر چه هزینه بیشتری داشته باشند، کیفیت بالاتری نیز دارند. در فرش های NW، ما پشت هر یک از فرش ها ایستاده ایم. مهم نیست کدام نوع را ترجیح می دهید، باید بدانید که شما سرمایه گذاری مطمئنی می کنید، چون فرش می تواند فضای راحت، زیبا و آرامش گونه ای به خانه شما دهد.
با همه این موارد، بودجه شما، نقش بسزایی در تعیین انتخاب بهترین نوع فرش برای شما دارد. علاوه بر فن دوخت، اندازه و مواد مورد استفاده هم عامل مهمی در تعیین قیمت هستند.

هزینه فرش دستباف

هزینه فرش دستباف بخاطر دوام قابل توجه و این واقعیت که هیچ وقت دو مورد شبیه به هم نخواهند بود، به مراتب بیشتر است. چون آنها آثار هنری تلقی می شوند، قطعا کلکسیون دارها از آنها استفاده کرده و ارزش آنها مدام بیشتر می شود. فرش های دستباف از 1000 تا 25000 دلار به بالا قیمت دارند. هرچند قیمت آنها بیشتر از این هم می تواند باشد. گران ترین خرید فرش در قرن هفدهم مربوط به فرش دستباف ایرانی بوده که در سال 2013 به قیمت 7/33 میلیون دلار در ساتبی نیویورک به فروش رفت.

هزینه فرش نیمه دستباف

قیمت فرش نیمه دستباف می تواند براساس اندازه، ماده و طراحی فرق داشته باشد. چون طراحی ها به صورت خودکار هستند، هیچ ارزشی برای کلکسیون دارها ندارند. این واقعیت که به بعضی از ارتباطات انسانی مورد نیاز است، بدین معناست که آنها باید در سطح متوسطی قیمت گذاری شوند. فرش های نیمه دستباف، از 100 تا 3500 دلار قیمت دارند.

هزینه فرش ماشینی

فرش های ماشینی معمولا ارزان تر بوده و توازن خوبی بین ارزش و هزینه دارند. قیمت آنها از 50 تا حدود 2500 دلار است. چون آنها با ماشین تولید می شوند، به صورت گسترده ای ساخته می شوند. کلکسیون دارها به آنها علاقه ای ندارند و معمولا ارزش اصلی خود را به دست نمی آورند.

نحوه انتخاب فرش

هیچ فرمولی وجود ندارد که بخواهید تعیین کنید که کدام سه نوع سبک، برای منزل شما بهتر است. هر سه مورد این پتانسیل را دارند که منطبق با نیازهای شما باشند و زیبایی آنها برای چند سال در خانه شما باقی بماند. اگر می خواهید در مورد فرش سرمایه گذاری کنید، باید اطلاعات بیشتری به دست آورید و باید فکر کنید که کدام نوع فرش می تواند برای شما با دوام و با صرفه باشد.

ارزش سرمایه گذاری

یکی از عمده ترین تفاوت ها بین فرش های ماشینی و دستباف ایرانی، به کیفیت بالای فرش های ایرانی ارتباط پیدا می کند که ارزش سرمایه گذاری محسوسی دارند.
فرش های ایرانی، آیتم های مطلوبی دارند که عوامل متعددی، ارزش آنها را بیشتر می کنند و قابلیت زیادی به آنها می دهند. سطح بالای مهارت کسی که به خلق فرش ایرانی اقدام می کند، باعث می شود تا این محصول برای خریداران بالقوه، جذاب تر شده و هر فرش ای که با دست بافته می شود، از آغاز تا پایان، منحصر بفرد و خارق العاده محسوب می گردد.
طی چند دهه گذشته، ارزش فرش های ایرانی به دلیل تقاضای زیاد برای خرید آنها، افزایش یافته است. امروزه، افراد به زیبایی ظاهری وسایل توجه بیشتری می کنند و سعی دارند تا مطلوب ترین محصول را در خانه های خودشان مورد استفاده قرار دهند.
از طرف دیگر، فرش های ماشینی اگر در بهترین شرایط نیز تولید شوند، ارزش خود را بدست نمی آورند. این موضوع به این دلیل است که طول عمر کلی آنها، کوتاه بوده و برخلاف فرش های ایرانی، پتانسیل ماندگاری بیشتری را ندارند.

کمیابی

فرش های ماشینی، توسط ماشین های بزرگ صنعتی تولید می شوند. در این فرش ها هر گره، به صورت یکپارچه بوده و رنگ ها، غیرطبیعی هستند. مطمئن باشید که صدها نوع از این فرش ها در اتاق های نشیمن دیگر خانه ها با همین نوع طرح و نقش وجود دارند. این، عامل می تواند ارزش آنها را به صورت قابل توجهی کاهش دهد.
فرش های ایرانی، در رنگ، الگو و طراحی متفاوت اند، چون کل پروسه به صورت دستی انجام می شود. برای افرادی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند، این عدم تناوب موجب افزایش مشخصه و افسونگری متمایز فرش ها می شود.

ماده

چیزی که نمی توان نسبت به آن اطلاع کاملی به دست آورد، طیف وسیعی از موادی است که از فرش از آنها درست می شود.
فرش های ایرانی از ابریشم قوی، ساخته می شوند. این ماده آلی این پتانسیل را دارد تا برای چندین نسل باقی بماند، همچنین این ماده، دوام خوبی دارد و باعث می شود تا زیر پای خود، احساس زیبایی کنید.
فرش های ماشینی با مواد ارزانی از قبیل پشم و الیاف مصنوعی، مانند پلی پروپیلن، نایلون، پلی استر و آکریلک ساخته می شوند. در حالی که ظاهر خوبی دارند، اما برخلاف فرش های ایرانی نمی توانند مدت زمان زیادی مورد استفاده قرار گیرند.