پارچه مخمل

پارچه مخمل چه نوع پارچه ای است؟

مخمل (Velvet) نوعی پارچه نرم براق است که معمولا در لباس های خواب، رومبلی و دیگر کاربردهای منسوج مورد استفاده قرار می گیرد. به دلیل گران تمام شدن تولید منسوجات مخمل در گذشته، این پارچه اغلب به طبقه اشرافی تعلق داشته است. حتی اگر بیشتر انواع مدرن مخمل با مواد مصنوعی ارزان قیمت تزئین شوند، باز هم این پارچه منحصر به فرد یکی از نرم ترین و براق ترین مواد ساخت بشر که تاکنون ساخته شده است، باقی می ماند.

تاریخچه مخمل

اولین سابقه ثبت شده برای پارچه مخمل به قرن 14 میلادی بر می گردد و محققین اعصار گذشته بیشتر اعتقاد دارند که قبل از ایجاد شدن جاده ابریشم در اروپا، این منسوج در اصل در شرق آسیا تولید گردیده است. شکل های رایج مخمل از ابریشم خالص که به شدت محبوب هستند، ساخته می شوند. ابریشم آسیایی قبلا بسیار نرم بود، اما فرآیندهای تولید منحصر به فرد استفاده شده برای تولید مخمل باعث شده است تا این ماده حتی از دیگر محصولات ابریشمی نیز فاخرتر و لوکس تر گردد.
این پارچه قبل از اینکه در دوره رنسانس اروپا به محبوبیت برسد، بیشتر در خاورمیانه مورد استفاده قرار می گرفت. مثلا شواهد بر جای مانده در بسیاری از تمدن های واقع شده در کشورهای ایران و عراق امروزی نشان می دهد که مخمل یک پارچه محبوب در میان اشراف این منطقه بوده است.

مخمل امروزی

وقتی ماشین های بافندگی اختراع شدند، تولید مخمل بسیار ارزان گردید و توسعه پارچه های مصنوعی که تا حدودی ویژگی های مشابه با ابریشم دارند، در نهایت منجر گردید تا مخمل شگفت انگیز حتی در دسترس طبقات پایین جامعه نیز قرار گیرند. هر چند که مخمل امروزی ممکن است همانند مخمل خالص یا خارق العاده گذشته نباشد، اما باز هم به عنوان ماده ای برای ساخت پرده، پتو، حیوانات عروسکی و انواع دیگر محصولاتی که تصور می شود می توانند با مخمل به همان اندازه نرم و دوست داشتنی باشند، مورد استفاده قرار می گیرد.

پارچه مخمل چگونه تولید می شود؟

هر چند که مواد مختلفی می توانند برای تولید مخمل به کار روند، اما فرآیندهای استفاده شده برای تولید این پارچه بدون توجه به منسوج اصلی استفاده شده، یک روش مشخص و یکسان هستند. مخمل را می توان توسط نوع خاصی از ماشین بافندگی که دو لایه از پارچه را به صورت همزمان نخ ریسی می کند، بافت. این لایه های پارچه سپس از هم جدا می شوند و بر روی غلتک ها پیچیده می گردند.
مخمل با نخ عمودی و velveteen (مخمل پودی) با نخ افقی ساخته می شوند، اما در هر صورت این دو منسوج از طریق فرآیندهای یکسانی تولید می گردند. با این حال velveteen اغلب با نخ پنبه ای معمولی ترکیب می شود. این موضوع سبب می گردد تا از کیفیت آن کاسته شود و بافتش تغییر کند.
ابریشم یکی از محبوب ترین مواد ساخت پارچه مخمل است که با از هم باز کردن پیله های کرم ابریشم و نخ ریسی کردن این رشته ها به نخ تولید می گردد. منسوجات مصنوعی مانند ریون با حرارت دادن و ذوب کردن مواد پتروشیمیایی به فیلامنت ها تولید می شوند. وقتی یکی از این انواع نخ به لباس مخمل بافته می شوند، با توجه به نوع کاربرد مورد نظر می توانند رنگ آمیزی یا فرآوری شوند.

پارچه مخمل چه کاربردی دارد؟

ویژگی اصلی مخمل، نرم بودن آن است، بنابراین این منسوج در ابتدا در کاربردهایی که پارچه به پوست نزدیکی بیشتری دارد، مورد استفاده قرار می گیرد. در عین حال، مخمل یک ویژگی بصری متمایز نیز دارد که برای استفاده در دکوراسیون منزل در کاربردهایی مانند ساخت پرده و کوسن بسیار محبوب است. برخلاف برخی دیگر از وسایل دکوراسیون داخلی، مخمل به همان اندازه که به نظر می رسد، حس خوبی منتقل می کند. این مسئله باعث می شود تا این پارچه یک تجربه طراحی خانه با چند حس متفاوت باشد.
مخمل به دلیل نرمی زیادی که دارد گاهی اوقات در وسایل تختخواب نیز به کار می رود. به خصوص این پارچه در عایق پتو که بین ملافه و لحاف مورد استفاده قرار می گیرد، کاربرد دارد. مخمل در لباس های زنانه بیشتر از پوشاک مردان کاربرد دارد و اغلب برای برجسته کردن منحنی بدن زنان و ساخت لباس های مجلل شبانه از آن استفاده می شود. برخی از شکل های سفت مخمل برای تولید کلاه مورد استفاده قرار می گیرند و این ماده در تولید آسترهای دستکش نیز محبوب است.

پارچه مخمل در چه مناطقی از جهان تولید می شود؟

مانند بیشتر انواع منسوجات، بزرگترین سهم مخمل جهان در چین تولید می شود. با این حال چون این پارچه می تواند با دو نوع مختلف از منسوجات تولید گردد، لذا مهم است که به هر نوع به نوبه خود اشاره گردد:

بزرگترین تولید کننده ابریشم

چین بزرگترین تولید کننده ابریشم جهان است، اما هند نیز در تعقیب این کشور است. به عنوان یک قانون کلی، ابریشم هندی بیشتر احتمال دارد تا مورد تأیید قرار گیرد و معمولا کیفیت بالاتری نیز دارد.

بزرگترین تولید کننده ریون

پیشگام بیشترین تولیدات مربوط به منسوجات مصنوعی در جهان، کشور چین است. اینگونه محصولات و دیگر روش های صنعتی عاری از حس مسئولیت باعث شده است تا این کشور کمونیستی به سرعت به بزرگترین آلوده کننده جهان نیز تبدیل شود. چین از تغییر تدریجی جهان به سمت پارچه های پایدار و فرآیندهای تولید بدون آلودگی عقب مانده است.
هر چند که گاهی اوقات از پنبه نیز برای تولید مخمل استفاده می شود، اما این روش به قدری غیر رایج است که احتیاجی به ذکر جزئیات آن وجود ندارد.

قیمت پارچه مخمل به چه صورت است؟

مخمل تولید شده از طریق مواد مصنوعی کاملا ارزان است. با این حال، مخمل کاملا ابریشمی ممکن است برای هر یارد، صدها دلار قیمت داشته باشد، چون تولید کردن این پارچه به زحمت زیادی احتیاج دارد. پارچه مخملی که با استفاده از مواد پایدار بافته می شود، معمولا نسبت به پارچه ارزان قیمت تولید شده با استفاده از منسوجات مصنوعی، هزینه بسیار بیشتری دارد.

چه تفاوتی بین انواع مختلف پارچه مخمل وجود دارد؟

در طول قرن ها، انواع مختلف بسیار زیادی از پارچه مخمل به وجود آمده است که در این بخش به نمونه های از آنها اشاره می گردد:

مخمل چیفون (Chiffon velvet)

به عنوان مخمل شفاف نیز شناخته می شود. این شکل بسیار ظریف از مخمل اغلب در لباس های رسمی و مخصوص مهمانی های شبانه مورد استفاده قرار می گیرد.

مخمل کراش (Crushed velvet)

شاید یکی از متمایزترین شکل های مخمل، مخمل کراش باشد که بافت متنوعی را ارائه می دهد که با پرس کردن یا پیچاندن پارچه در هنگام خیس شدن به دست می آید. مخمل کراش به جای اینکه سطح یکنواختی داشته باشد، پر از فراز و نشیب است که این حالت به صورت طبیعی در آن وجود دارد و باعث می گردد تا از نظر بصری جذاب باشد.

مخمل برجسته (Embossed velvet)

این نوع از مخمل، کلمات، نشانه ها یا شکل های برجسته ای بر رویش قرار دارد. مقطع برجسته کمی از اطراف مخمل پایین تر است و در بیشتر حالت ها، اثر برجستگی را می توان لمس نمود.

مخمل طرح دار (Hammered velvet)

به عنوان یکی از لوکس ترین شکل های مخمل در نظر گرفته می شود. این نوع از پارچه به جای اینکه خرد شود، کاملا فشرده یا له می گردد. پارچه حاصل شده به صورت خال خالی در می آید و تداعی کننده نوعی لباس نرم و گرم ساخته شده از حیوان است.

مخمل لیون (Lyons velvet)

این نوع از مخمل نسبت به دیگر گونه های این پارچه از تراکم بیشتری برخوردار است، در نتیجه این منسوج سفت برای کاربردهای متنوع لباس بیرون بسیار ایده آل است. مخمل لیون از کت ها گرفته تا کلاه، به عنوان یکی از لوکس ترین مواد لباس بیرونی در دسترس است.

مخمل پانی (Panne velvet)

هر چند که عبارت پانی می تواند به معنای چندین چیز در رابطه با مخمل باشد، اما این اصطلاح در اصل برای نوعی از مخمل کراش که در معرض نیروی فشار تک جهته خاصی قرار می گیرد، طراحی شده است. این روزها از واژه پانی بیشتر برای اشاره به مخمل حاوی ظاهر خوشه ای استفاده می شود.

مخمل اوترخت (Utrecht velvet)

این نوع از مخمل موجدار تا حد زیادی از مد افتاده است، اما هنوز هم گاهی اوقات در لباس های زنانه و مخصوص مهمانی های شبانه مورد استفاده قرار می گیرد.

مخمل تهی (Voided velvet)

این نوع از مخمل، الگوهای ساخته شده از طریق مقطع های حاوی و بدون پرز را دارد. هر تعداد از شکل ها یا طرح ها در این نوع مخمل می توانند ساخته شوند، بنابراین مخمل تهی شبیه به مخمل برجسته است.

مخمل حلقه ای (Ring velvet)

در اصل تنها مخملی که مانند حلقه عروسی ترسیم شود را می توان به عنوان مخمل حلقه ای در نظر گرفت. اساسا مخمل حلقه ای به شدت ریز و مانند چیفون روشن است.

پارچه مخمل چه تأثیری بر روی محیط زیست دارد؟

چون واژه مخمل یا ولوت به جای اینکه به یک ماده اشاره داشته باشد، نوعی بافت پارچه است، پس نمی توان از نظر فنی در مورد تأثیر زیست محیطی این پارچه اظهار نظر کرد. با این حال مواد مختلف استفاده شده برای تولید مخمل، تأثیرات مختلفی بر روی محیط زیست دارند که باید به دقت در نظر گرفته شوند.

تأثیر زیست محیطی ابریشم

از نظر زیست محیطی، ابریشم بهترین و ایده آل ترین پارچه ای است که در محیط ما وجود دارد. این پارچه هنوز هم در بیشتر کاربردها، مانند روش هایی که هزاران سال پیش مورد استفاده قرار می گرفت، تولید می شود و چون تولید ابریشم به هیچگونه آفت کش، کود شیمیایی و دیگر مواد سمی نیاز ندارد، لذا تولید کردن این پارچه تأثیر منفی قابل توجهی بر روی محیط زیست به جای نمی گذارد.

تأثیر زیست محیطی ریون و دیگر منسوجات مصنوعی

ریون متداول ترین جایگزین استفاده شده برای ابریشم در پارچه های مخمل است و تولید این ماده مصنوعی به محیط زیست آسیب جدی وارد می نماید. فرآیند تولید ریون شامل شستشوهای شیمیایی چندگانه است و ماده اصلی ریون، نفت است. ریون اساسا زیست تخریب پذیر نیست، چون از سوخت فسیلی ساخته می شود. هنگامیکه ریون تولید می گردد، مواد شیمیایی خطرناک زیادی را به منبع آب وارد می نماید. با توجه به این خصوصیات، تنها دلیل هنوز تولید کردن ریون به ارزان بودن آن مربوط می شود.

گواهینامه های موجود برای پارچه مخمل

با توجه به ماده ای که برای تولید پارچه مخمل مورد استفاده قرار می گیرد، گواهینامه های مختلفی ممکن است برای این پارچه صادر شود.

گواهینامه های ابریشم

یکی از گواهینامه های پیشرو در جهان در مورد پایداری و کیفیت ابریشم، Silk Mark است، بنابراین همیشه مطمئن شوید که ابریشم شما توسط این سازمان مستقل هندی مورد تأیید قرار گرفته است. تولید ابریشم بخشی از زندگی مردم هند برای میلیون ها سال بوده است، به همین خاطر این سازمان اطمینان حاصل می کند که شرکت ها به ملاحظات فرهنگی، زیست محیطی و انسانی برای تولید ابریشم به درستی توجه می کنند.

گواهینامه های مواد مصنوعی

اگر استاندارد جهانی بازیافت (GRS) تشخیص دهد که منسوجات مصنوعی فقط حاوی مواد بازیافت شده هستند، آنها را مورد تأیید قرار خواهد داد. با این حال ریون که یکی از اجزاء اولیه مخمل مصنوعی به شمار می آید، به سختی قابل بازیافت است، بنابراین معمولا از مواد جدید برای تولید این جزء متداول مخمل استفاده می گردد.