الیاف اکریلیک
Acrylic Fibers
الیاف اکریلیک، پلیمرهایی هستند که با پلیمریزاسیون اضافی حداقل 85% توسط وزن یک ماده شیمیایی مانند آکریلونیتریل یا سیانور وینیل ایجاد میشوند. جهت پلیمر کردن سیانور وینیل، پیوند دوگانهی بین اولین دو اتم کربن شکسته میشود و مولکولها خودشان در یک زنجیرهی خطی به یکدیگر متصل میشوند.
اکریلیک، الیاف نهایی ماست. این الیاف میتواند نوعی پشم مصنوعی نیز در نظر گرفته شود. بعید است که این نوع الیاف از طریق ترکیباتی مانند زغالسنگ، هوا، آب و سنگآهک ساخته شود. الیاف اکریلیک برای اولینبار توسط دوپونت (DuPont) در سال 1944 کشف شد و تولید تجاری آن در سال 1950 آغاز گردید. این الیاف یا توسط نخریسی خشک یا بهوسیلهی نخریسی مرطوب ریسیده میشوند.
در نخریسی خشک، پلیمرهای حلشده در هوای گرم اکسترود میشوند. الیافها بهوسیلهی بخار سفت میگردند. در نخریسی مرطوب، پلیمرها در درون حمام آبی حل میشوند و اکسترود میگردند و سپس خشکانیده میشوند.
در بعضی از روشها، اکریلیک از پشم تقلید میکند. پشم بهصورت گرم و نرم وجود دارد، ولی نمیتواند آب را جذب کند. برعکس اکریلیک میتواند از طریق خاصیت مویینگی، رطوبت را به سطح برساند که این رطوبت ممکن است بخار شود.
اکریلیک در پوشاک بافتنی مانند پارچهی نرم ابریشمی، جوراب، لباسهای ورزشی و ژاکتها مورد استفاده قرار میگیرند. اکریلیک همچنین جهت ساخت خزهای مصنوعی، نخ مخصوص کارهای دستی، پارچهی مبل، فرش، چمدان، سایبانها و چادرهای سفر بهکار میرود.
الیاف اکریلیک شامل اکریلیک، مداکریلیک و دیگر الیافهای وینیل حاوی گروههای سیانور بهعنوان زنجیرههای جانبی هستند. میان الیاف اکریلیک اصلی استفادهشده در تجارت، اکریلونیتریل یک مونومر همراه با گروه سیانور است.
اکریلیک (ACRYLIC)
الیاف اکریلیک از طریق نخریسی خشک یا مرطوب کوپلیمرهای حاوی حداقل 85% واحدهای آکریلونیتریل ایجاد میشود. بعد از تکسچره کردن، الیافهای اکریلیک یک حجم سبک مانند پشم پیدا میکنند و زیبایی کلی مانند پشم را از خود نشان میدهند. الیاف، کشسانی هستند و مقاومت خوبی در برابر اسید و نور خورشید دارند. اکریلیکها بهصورتگسترده در کاربردهای قبلا در نظرگرفتهشده برای پشم یا پارچههای پروتئینی مورد استفاده قرار میگیرند.
از نامهای تجاری متداول برای الیاف اکریلیک میتوان به Acrilan، Creslan، Orlon، Sayelle و Zefran اشاره کرد. چون الیاف اکریلیک بهصورت معمول تکسچره میشوند، لذا آنها دارای یک حجم شبیه به پشم هستند و درجهی متوسطی از درخشندگی را از خود بروز میدهند.
مداکریلیک (MODACRYLIC)
مداکریلیک بهصورت کلی شبیه به اکریلیک هستند، آنها گرمای خوشایندی دارند، بهخوبی چیندار میشوند، حالت ارتجاعی مناسبی پیدا میکنند و در برابر چروکیده شدن مقاومت خوبی دارند. مداکریلیک بسیار در برابر گرما حساس است، اما نسبت به اکریلیک، مقاومت بیشتری در برابر مشتعل شدن دارد و بهصورت کلی در کاربردهای محصولات خاص مورد استفاده قرار میگیرد.
از نامهای تجاری الیاف مداکریلیک میتوان به Elura، SEF،Verel و Zefran اشاره کرد. تولید الیاف مداکریلیک دنیل در سال 1975 متوقف شد. زیبایی مداکریلیک همانند پشم است و بهصورت کلی درخشندگی روشنی دارد. این نوع الیاف، پرزدهی ضعیف و مقاومت در برابر سایش کمی را از خود نشان میدهند. آنها مقاومت خوبی در برابر چروک شدن دارند و اگر الیاف بهصورت مناسب در معرض گرما قرار گیرند، قابلیت حفظ چروک پارچه را پیدا میکنند.
نیتریل (Nytril)
الیاف نیتریل از پلیمرهایی حاوی حداقل 85% واحد وینیلیدن دینیتریل ساخته شدهاند که حداقل هر واحد دیگر در زنجیرهی پلیمر ظاهر میشود. کومونومر استفاده شده در سنتز نیتریل، استات وینیل است.
لتریل (Lastrile)
الیاف لتریل از کوپلیمرهای اکریلونیتریل و دیان مانند بوتادین و واحدهای آکریلونیتریل 10% الی 50% ساخته شدهاند. الیاف لتریل بهصورت تجاری ساخته نمیشوند.