ابریشم لوتوس یا نیلوفر آبی یکی از نادرترین الیاف جهان

ابریشم لوتوس (Lotus Silk) یا ابریشم نیلوفر آبی ، جزء الیاف گل های طبیعی است که بسیار نادر و منحصر به فرد می باشد. این دسته از الیاف گل های طبیعی تنها توسط چند صنعتگر معدود در سراسر جهان استخراج می شوند. اما ساخت این ابریشم کار آسانی نیست. استخراج ابریشم لوتوس به اندازه ای که برای ساخت یک روسری کافی باشد؛ ممکن است دو ماه یا بیشتر طول بکشد. قیمت محصول نهایی ساخته شده با ابریشم لوتوس 10 برابر ابریشم معمولی است.

پارچه تولید شده از ابریشم لوتوس تنها در بخش کوچکی از کامبوج، میانمار و اخیراً ویتنام یافت می شود. نیلوفر آبی (لوتوس)، گل ملی کشور ویتنام است و گیاهی است که در سراسر این کشور رشد می کند.

نخ ابریشم از ساقه گل نیلوفر آبی به دست می آید. از این رو این الیاف 100% بدون اعمال خشونت حیوانی استحصال می گردند. این منسوجات کمیاب در کامبوج و در کارگاه هایی که دارای قدمت هنری بیش از 5000 سال هستند، بافته می شوند.

بافندگی ابریشم در کامبوج یک مهارت انحصاری مختص زنان است. این زنان با صبر و حوصله ای مثال زدنی از یک روش دستی فوق العاده ظریف، برای تبدیل الیاف به نخ های ابریشمی که در نهایت قرار است به صورت پارچه ابریشمی بافته شوند، استفاده می کنند. خیاطان کامبوجی که در کارگاه های دوخت ابریشم کار می کنند، توجه بسیار زیادی به کیفیت کار دارند.

تاریخچه ابریشم لوتوس

گل های نیلوفر آبی برای هندوها و بودایی ها مقدس هستند. آنها نماد ذهن، روح، روشنفکری و تصفیه بدن می باشند. در متون کهن آمده که خاستگاه ابریشم لوتوس در وفاداری زنان میانماری به ایمان خود نهفته است.

کم نیستند خانواده های میانماری که چندین نسل است در کار تولید ابریشم فعالیت می کنند. آنها کرم های ابریشم را پرورش داده، نخ شان را استخراج کرده و برای ساخت لباس های لوکس آنها را استفاده می کنند. اما شیوه ساخت ابریشم لوتوس بسیار متفاوت است و معمولاً از کرم های ابریشم حاصل نمی شود. ابریشم لوتوس از الیاف گل نیلوفر آبی استحصال می شود، و به هیچ نوع کرمی وابستگی ندارد و کاملاً دست ساز است.

تفاوت اصلی بین ابریشم زرد روشن و نسخه لوتوس کمرنگ، این است که تک رشته های الیاف طبیعی ابریشم لوتوس باید با دست استخراج شوند. هر نخ ابریشم لوتوس از ساقه گل نیلوفر آبی گرفته می شود. با وجود این که سال هاست این پارچه ها در میانمار از گل نیلوفر آبی ساخته می شوند؛ اما بعضی خانواده ها تنها از سال های اخیر کار بر روی این الیاف را آغاز کرده اند.

نحوه تولید ابریشم لوتوس

در مرحله اول ساقه گل نیلوفر آبی انتخاب شده و با دست گلچین می گردد؛ البته آن دسته از گل هایی که بتوان ابریشم داخل آنها را استخراج کرد. هر ساقه گل نیلوفر آبی حاوی مقداری الیاف بسیار ریز، نازک و چسبنده است که باید به دور هم پیچیده شده و خشک گردند. در حالیکه الیاف برگرفته از ساقه این گلها هنوز مرطوب هستند، نخ ها باید طی 24 ساعت فرآوری شوند.

به بیان دیگر، این الیاف باید تفکیک شوند. گیاه نیلوفر آبی را تنها می توان بین ماه های آوریل و اکتبر برداشت کرد. بعد از اینکه این الیاف در خلال یک کار طاقت فرسا و سخت استخراج شدند؛ الیاف فوق العاده ظریفی به دست می آید. این نخ ها پس از خشک شدن با دقت توزین شده و با ظرافت هر چه تمام تر به وسیله دست ریسیده می شوند. سپس می توان این نخ ها را در ماشین بافندگی قرار داد. این الیاف طبیعی ضعیف بوده و به راحتی می شکنند؛ اما وقتی بافته شدند، ممکن است مانند ابریشم سنتی بادوام باشند.

اغلب کارگاه ها با گروهی متشکل از 20 کارگر کار می کنند که هر روز این الیاف را ساخته و آماده می نمایند. این الیاف تولیدی برای ساخت 10 تا 20 روسری در ماه کافی هستند. اگر طول الیاف به دست آمده از 25 سانتی متر بلندتر شود، روسری های ساخته شده از آنها را می توان هر عدد 200 دلار فروخت؛ پس سخت کوشی ارزش کار انجام شده را دارد. همچنین محصول نهایی با الیاف و پارچه های دیگر کاملاً متفاوت است. مانند ابریشم نرم، مثل لینن قابل تنفس و تا اندازه ای روشن و درخشان است.

دستورالعمل های مراقبتی ابریشم لوتوس

پارچه لوتوس نیاز به شستشوی زیادی ندارد. اگر کسی بخواهد روسری لوتوس خود را بشوید؛ باید دستورالعمل های زیر را رعایت کند:

• استفاده از تنها یک قطره صابون بسیار ملایم؛
• رها نکردن روسری به صورت خیس؛
• نچلاندن یا فشار ندادن روسری؛
• قرار دادن روسری در حالتی صاف برای خشک شدن؛
• جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید در هنگام خشک کردن؛
• استفاده نکردن از خشک کن؛
• استفاده از درجه مختص پارچه ابریشمی در هنگام اتوی روسری و اتوکشی آن در زمان مرطوب بودن.

نتیجه گیری

برخی از ویژگی های لوکس این ابریشم باعث محبوبیت آن در بین گردشگرانی شده که به دنبال سوغاتی های کمیاب هستند. در ضمن اخیراً توجه برندهای بین المللی مد که به دنبال الیاف لوکس هستند، باعث محبوبیت هرچه بیشتر پارچه نادر ابریشم لوتوس شده است. اما مقیاس آن هنوز بسیار محدود است؛ زیرا افراد معدودی در زمینه ساخت این نخ های ابریشمی آموزش دیده اند. اما افراد فعال در این صنعت، علیرغم پیچیدگی کار آرزو دارند که روند ساخت این پارچه های طبیعی روزی به صنعتی بزرگ تبدیل شود.